Tahkim için Anayasa değişecek

Uluslararası altyapı projelerinin gerçekleşebilmesinde ‘kilit’ durumuna gelen ‘uluslararası tahkim’, Türk hukukuna, Anayasa'nın 47 ve 125. maddelerinde yapılacak değişikliklerle girecek.

Uluslararası tahkimin Danıştay'ca kabul edilmemesinden en fazla etkilenen kuruluş olan Enerji Bakanlığı, bu konudaki hazırlığını tamamladı. Bakan Cumhur Ersümer, Anayasa değişikliği öngören çalışmalarını ilk kez Hürriyet'e açıkladı. ‘Uluslararası Tahkim’ konusunda Adalet Bakanlığı ile TÜSİAD'ın da çalışma yaptığını ve hazırladıkları taslak metninde bu çalışmalardan yararlandıklarını belirten Ersümer, ‘‘Amacımız, değişikliğin bu yıl içinde yapılması’’ dedi.

Ersümer'in verdiği bilgiye göre, ‘uluslararası tahkim’in Türk hukukuna girebilmesi için, Anayasa'da değişiklik yapılması öngörülen madde ve düzenlemeler şöyle:

MADDE 47:

Anayasa'nın ‘Devletleştirme’ başlığını taşıyan 47. maddeye ‘özelleştirme’yi tarif eden bir fıkra eklenecek. Ersümer, 15 yıldır özelleştirme yapılmasına karşın, bu konunun Anayasa'da düzenlenmediğini anımsatarak, ‘‘Özelleştirmenin Anayasa'ya dahil edilmesi, sadece eneri değil, diğer bütün alanlardaki özelleştirmeler için baz oluşturacak’’ dedi.

MADDE 125:

Anayasa'nın ‘‘Yargı yolu' başlığını taşıyan 125. maddesine, şu fıkra eklenecek: ‘‘İdarenin taraf olduğu özel hukuk sözleşmelerinden doağacak uyuşmazlıklarda, tahkime gidilip gidilmeyeceği konusu kanunla düzenlenir.’’

Uluslararası Tahkim, orta vadede Enerji Bakanlığı portföyündeki yaklaşık 30 milyar dolarlık bir proje paketini yakından ilgilendiriyor. Tahkim, ticari sözleşmenin taraflarına, mevcut ya da ilerde doğabilecek uyuşmazlıklar konusunda, devlet yargısı dışında, kendi aralarında belirledikleri bir mercie gidebilme hakkını veriyor.

Türk mevzuatı, elektrik üretim ve dağıtımını kamu hizmeti olarak kabul ettiği için, bu hizmetin devriyle ilgili sözleşmeleri ‘imtiyaz' olarak kabul ediyor. Anayasa'nın ‘Danıştay’’ı düzenleyen 155. maddesine göre de Danıştay, imtiyaz sözleşmelerini incelemekle görevlendiriliyor.

Danıştay'ın bu yetkisi nedeniyle, bugüne kadar az sayıdaki istisnalar dışında, kamunun taraf olduğu ticari devir sözleşmelerinde uluslararası tahkim yoluna izin verilmemişti.

Ersümer: İmtiyaz maddesine dokunulmuyor

Enerji Bakanı Cumhur Ersümer, hazırladıkları taslakta 155. maddeye ilişkin herhangi bir değişiklik öngörülmediğini vurgulayarak, ‘‘Amacımız, herkesin derdine derman olacak şekilde, Danıştay'ı by-pass etmeden, imtiyaz sözleşmelerine halel getirmeden bir çözüm bulmak’’ dedi. Koalisyon Hükümeti'ndeki tüm ortakların bu konuda mutabık olduğunu hatırlatan Ersümer, Anayasa değişikliği süreci için şu değerlendirmeyi yaptı:

‘‘Muhalefet partileriyle bu konuda ayrı düşeceğimizi sanmıyorum. Genel Başkanımla görüşüp, bu konunun partilerarasında nasıl bir platformda ele alınacağını tayin edeceğiz. Partiler arası bir komisyon oluşturulabilir. Grupları tek tek dolaşabilir. Anayasa değişikliği hükümet tasarısı olarak gidemiyor. 110 milletvekilinin imzası gerekiyor.’’