Tahir Perek: Bunlara bakın vergiyi değiştirin

Tahir PEREK

Hazır Vergi Kanunlarında bazı değişikliğe gidiliyorken, Maliyenin, sessiz çoğunluğu teşkil eden vatandaşlarında sesini duyurabilmesi için yaptığımız girişim büyük rağbet gördü.

Önce; okurlarımızın da değindiği, günlerdir kamuoyunda tartışılan, genel konulardan kısaca söz edelim.

EMLAK VERGİSİ: Okuyucularımızdan gelen yazılarda en çok değinilen konu, Emlak Vergisi ile ilgili haksızlıklardır. Bu hususta pek çok kişi kendisini aldatılmış hissediyor. Her zaman, emlaklarını asgari bedelden beyan eden bazı vatandaşlar, biraz yanlış yönlendirme, biraz korku, biraz da bilinçsizlikle, geçen yıl emlak değerlerini dört kat artırdılar. Bu yetmiyormuş gibi, aradan daha üç ay geçtiği halde yılbaşında % 77,8'lik yıllık yeniden değerleme oranında bir artış daha yaptılar. Emlak değerleri piyasa değerinin üzerine çıktı. Özellikle satış yapacakkişiler şaşkına döndüler. 1999 yılı Emlak vergisi ödemelerinde bir keşmekeş yaşandı. Belediyeler, yanlış ve haksız uygulamalarla, bu yangını iyice körüklediler. Bu işte, görünüşe aldanmayıp, asgari bedelden beyanname verenler, yine kazandılar. Hatta bu yıl geçen yıldan daha az vergi ödediler. Aynı vasıfta, emlaki olan iki vatandaş arasında 8 - 10 misli fark doğuran uygulamanın mutlaka değiştirilmesi, 2000 yılında, Emlak Vergisi Beyannamelerinin yeniden verilmesi, Gelir vergisi uygulaması ile emlak vergisi için beyan edilen değerlerin itibatlandırılmaması ve uygulamaların basitleştirilmesi, okuyucularımızın genel istekleri olmuştur.

NEREDEN BULDUN: ‘‘Nerden buldun’’ ile ilgili yeni düzenlemelerin en çok sade vatandaşları korkuttuğu anlaşılıyor. Müesseseleşmiş büyük şirketlerin bu konuda fazla endişelerinin olmadığı ifade ediliyor. Ancak, bir türlü sisteme adapte olamayan, belirli çaplardaki iş sahipleri ile küçük esnafa bu hükümler, kabus haline gelmiş durumda. Öte yandan ticaretle ilgisi bulunmayan sadece üzerinde birkaç emlaki veya bankada bir miktar parası ya da elinde bir miktar dövizi olan vatandaşlara ise bu konu korkulu rüya olmuş. Bu kesimdeki korku daha çok psikolojik ama çok yaygın ve etkili. Bir araba alacak sade vatandaş bile ‘‘Nereden buldun’’ sorusuna muhatap olmaktan endişe duyuyor. Çoğunluk, bu hükümetlerin tamamen kaldırılmasından yana, biraz geniş düşünenler ise hiç olmazsa, belirli sınırlar olsun, bu sınırlar iyi tespit edilsin, gereksiz endişelere mahal verilmesin diyorlar. Bu arada geçmişi tam temizlemek için yine bir matrah artırımı yapılmasını isteyenlerin sayısı da bir hayli fazla.

GEÇİCİ VERGİ:

Üç ayda bir bilanço çıkarmak muhasebecilerin, ü çayda bir bayağı yüklü Geçivi Vergi ödemekte iş sahiplerinin canını çok sıktığı malum. Bu enflasyon ortamında, Geçici Verginin hiç alınmaması gerektiğini ifade edenlerin yanında, çoğunnluk hiç olmazsa bu verginin altı ayda bir alınmasını istiyor.

ENFLASYON MUHASEBESİ:

Artık sadece iş adamlarının değil, düz vatandaşların da, enflasyonun bir çeşit vergi olduğunu, bütün vergilerin enflasyona göre ayarlanarak alınması gerektiğini anlamış oldukları görülüyor. İş adamları ise enflasyon muhasebesinin artık mutlaka uygulanmaya başlamasını talep ediyorlar.

FAİZİN VERGİSİ:

Faiz gelirlerinin beyana tabi tutulmasından hemen hemen herkes şikayetçi. Hiç kimse, faiz için vergi alınmasın demiyor. Sadece, bu verginin kesinti yoluyla alınıp bitirilmesini istiyor. Gerekiyorsa stopaj nispeti artırılsın, ama Allah'ını seven, bunları birde beyan ettirmesin diyorlar. Ayrıca, geçen yıl, beyan sırasında kesilen vergilerin de enflasyondan arındırılmasının haksızlığından söz edenlerin sayısı da bir hayli fazla...

BASİT USÜLDE VERGİ:

Basit usulde vergilemenin hala pek anlaşılmadığı görülüyor. Bu konuda bize gelen şikayetler, basit usule tabi esnaflardan daha çok, onlara muhatap olanlardan geldi. Anlaşılıyor ki, büyük bir kesim hala basit usule tabi olduğunun farkında değil. Basit usulün gerçekten basit mi yoksa zor mu olduğunun tartışmasına girmek istemiyoruz, ancak bizim kanaatimize göre çok hazırlıksız ve zamansız başlatılan bu uygulamanın, yeniden ele alınmasında, muhataplara ulaşılmasında, onların eğitilmesinde ve belge düzeninin derlenip toplanmasında fayda vardır.