Şirketini kapatan özel tiyatroya yardım sürecek
Güncelleme Tarihi:
Çiğdem TOKER-Umut ERDEM / ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 17, 2006 00:00
Tiyatrolara devlet desteğini ortadan kaldıran uygulamanın faili, Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun ’bütçelerden yardım’ı düzenleyen maddesi çıktı. IMF-Dünya Bankası’nın isteğiyle değiştirilen bu madde, şirketleşmiş tiyatrolara yardımı yasaklıyor. Maliyeciler, "Tiyatrolar ya şirketlerini kapatacak, ya da yasa değişecek" diyor.
ÖZEL tiyatroların 20 yılı aşkın süredir yararlandığı devlet desteğinin kesilmesinin perde arkasından, Uluslararası Para Fonu (IMF)-Dünya Bankası’nın isteğiyle hazırlanan bir yasa çıktı. Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun "bütçelerden yardım yapılması" başlığını taşıyan 29. maddesinin, özel tiyatroları dışarıda bıraktığı anlaşılınca, yasaya aykırı olmasın diye, ilgili yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Sözkonusu yasa 2003 yılında çıkarılmasına rağmen, büyük bir bölümü bu yılın başında yürürlüğe girdi. Bu nedenle de tiyatrolara devlet yardımına ilişkin yönetmeliği yürürlükten kaldıran Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, bu değişikliğin Maliye Bakanlığı’ndan kaynaklandığını söylemişlerdi.
POLİTİKA DEĞİL, YASA DEĞİŞTİ: Maliye Bakanlığı kaynakları Hürriyet’e "Kesinlikle bir politika değişikliği yok. Özel tiyatrolara devlet desteğinin bilinçli olarak durdurulması sözkonusu değil" savunmasını getirdiler. "Eğer böyleyse Kültür Bakanlığı, yönetmeliği kaldırırken neden sizi adres gösterdi?" sorumuza ise yetkililer, şu açıklamayı getirdi: "Yasanın 29. maddesi, bütçeden kimlere yardım yapılacağını tek tek saymış. Bunların arasında şirketler yer almıyor. Özel tiyatrolarımızın çoğu da şirket biçiminde kurulduğu için, madde kapsamı dışında kalmışlar. Madde böyleyken, (tiyatronun özel konumu var) diyerek yardım aktarılması, şirketlere yardım anlamına gelir. Bu da suistimallere yol açabilir. Konusu tiyatro olmayan bütün şirketlere talep hakkı doğurabilir."
KASIT YOK, ATLAMA VAR: "Bu madde yazılırken özel tiyatrolar atlanmış mı?" sorusuna ise yetkililer açık bir yanıt vermezken, soruna yol açan eksikliğin, tasarlanmış, bilinçli bir politika değişikliği anlamına gelmediğini söylemekle yetindi. Tiyatro dünyasında büyük tepkiye yol açan yardımın kesilmesine yol açan yasanın bu yıl yürürlüğe giren sözkonusu maddesi şöyle: "Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir. Bu yardımların yapılması, kullanılması, izlenmesi, denetlenmesi ve kamuoyuna açıklanmasına ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."
ÇÖZÜM İÇİN İKİ FORMÜL: Maliye yetkilileri, sorunun çözümü için "Ya yasa maddesi değiştirilecek ya da tiyatrolarımız statülerini yeniden gözden geçirerek, bu madde kapsamında değerlendirilmeyi mümkün kılan bir yapılanma değişikliği içinde olacaklar" dediler.
2005’te 1.5 milyon YTL verilmişti
ÖZEL tiyatrolara her yıl kendisine ayrılan bütçe ödeneğinden devlet yardımı aktaran Kültür Bakanlığı, geçen yıl toplam 1 milyon 579 bin YTL dağıttı. Başvuran 152 özel tiyatronun 158 projesi değerlendirildi ve 2005 yılında 90 tiyatronun 90 projesine destek sağlandı.
Maliyeciyken tiyatro yapıp yardım almıştık
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, 2006 bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda geçen yıl 21 Kasım 2005’de yaptığı konuşmada, özel tiyatroların mümkün olduğu kadar çok yardım alması gerektiğini savunmuş ve çarpıcı bir anekdot aktarmıştı: "Bir tarihte, bürokraside görev yaparken, bir özel tiyatro kurmuştuk memurlardan. Maliye Tiyatrosu’na o fasıldan yardım aldığımı hatırlarım. Hatta, o sayede, o tiyatro Dünya 20. Amatör Tiyatrolar Festivaline gitmişti. Monaco’ya Türkiye’yi temsilen ’Midas’ın Kulakları’ oyunuyla. Yani, o yardım kalemini oldukça geniş tutmak lazım Sayın Bakanım. Eğer, bu konuda, bu bütçede bir önerge vermek gerekiyorsa, bunu verelim, iktidar-muhalefet bunu destekleyelim, bu kalemi artıralım Sayın Bakanım, özel tiyatrolara, gerçekten, devletten yardım gerekiyor şu dönemde."
Koç: Elimde olsa 6 milyon YTL veririm
KÜLTÜR ve Turizm Bakanı Atilla Koç, özel tiyatrolardan devlet desteğinin kaldırılmasına ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girmesi sonrasında, "Yüzde 80’imiz kapanır " diyen tiyatroculara, "1 trilyon 750 milyar desteğin çekilmesiyle tiyatro batmaz. Bu destek ancak reklamlarına gider " yanıtını verdi. Koç, Kültür ve Turizm Bakanı olduktan sonra tiyatroculara verilen desteği yüzde 80 oranında artırdığını dile getirerek, şu değerlendirmeyi yaptı: "Elimde olsa desteğimi daha da artırırım. Bunu 5-6 trilyona çıkarmayı ben de çok isterim. Durumun düzeltilmesi için de Maliye Bakanlığı ile görüşme halindeyiz. Tiyatroculara destek vermek için elimizden geleni yapacağız. Maliye Bakanlığı da 5018 sayılı kanuna göre böyle düşünmeye mecburuz diyor."
POLİTİKA DEĞİL, YASA DEĞİŞTİ: Maliye Bakanlığı kaynakları Hürriyet’e "Kesinlikle bir politika değişikliği yok. Özel tiyatrolara devlet desteğinin bilinçli olarak durdurulması sözkonusu değil" savunmasını getirdiler. "Eğer böyleyse Kültür Bakanlığı, yönetmeliği kaldırırken neden sizi adres gösterdi?" sorumuza ise yetkililer, şu açıklamayı getirdi: "Yasanın 29. maddesi, bütçeden kimlere yardım yapılacağını tek tek saymış. Bunların arasında şirketler yer almıyor. Özel tiyatrolarımızın çoğu da şirket biçiminde kurulduğu için, madde kapsamı dışında kalmışlar. Madde böyleyken, (tiyatronun özel konumu var) diyerek yardım aktarılması, şirketlere yardım anlamına gelir. Bu da suistimallere yol açabilir. Konusu tiyatro olmayan bütün şirketlere talep hakkı doğurabilir."
KASIT YOK, ATLAMA VAR: "Bu madde yazılırken özel tiyatrolar atlanmış mı?" sorusuna ise yetkililer açık bir yanıt vermezken, soruna yol açan eksikliğin, tasarlanmış, bilinçli bir politika değişikliği anlamına gelmediğini söylemekle yetindi. Tiyatro dünyasında büyük tepkiye yol açan yardımın kesilmesine yol açan yasanın bu yıl yürürlüğe giren sözkonusu maddesi şöyle: "Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir. Bu yardımların yapılması, kullanılması, izlenmesi, denetlenmesi ve kamuoyuna açıklanmasına ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."
ÇÖZÜM İÇİN İKİ FORMÜL: Maliye yetkilileri, sorunun çözümü için "Ya yasa maddesi değiştirilecek ya da tiyatrolarımız statülerini yeniden gözden geçirerek, bu madde kapsamında değerlendirilmeyi mümkün kılan bir yapılanma değişikliği içinde olacaklar" dediler.
2005’te 1.5 milyon YTL verilmişti
ÖZEL tiyatrolara her yıl kendisine ayrılan bütçe ödeneğinden devlet yardımı aktaran Kültür Bakanlığı, geçen yıl toplam 1 milyon 579 bin YTL dağıttı. Başvuran 152 özel tiyatronun 158 projesi değerlendirildi ve 2005 yılında 90 tiyatronun 90 projesine destek sağlandı.
Maliyeciyken tiyatro yapıp yardım almıştık
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, 2006 bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda geçen yıl 21 Kasım 2005’de yaptığı konuşmada, özel tiyatroların mümkün olduğu kadar çok yardım alması gerektiğini savunmuş ve çarpıcı bir anekdot aktarmıştı: "Bir tarihte, bürokraside görev yaparken, bir özel tiyatro kurmuştuk memurlardan. Maliye Tiyatrosu’na o fasıldan yardım aldığımı hatırlarım. Hatta, o sayede, o tiyatro Dünya 20. Amatör Tiyatrolar Festivaline gitmişti. Monaco’ya Türkiye’yi temsilen ’Midas’ın Kulakları’ oyunuyla. Yani, o yardım kalemini oldukça geniş tutmak lazım Sayın Bakanım. Eğer, bu konuda, bu bütçede bir önerge vermek gerekiyorsa, bunu verelim, iktidar-muhalefet bunu destekleyelim, bu kalemi artıralım Sayın Bakanım, özel tiyatrolara, gerçekten, devletten yardım gerekiyor şu dönemde."
Koç: Elimde olsa 6 milyon YTL veririm
KÜLTÜR ve Turizm Bakanı Atilla Koç, özel tiyatrolardan devlet desteğinin kaldırılmasına ilişkin yönetmeliğin yürürlüğe girmesi sonrasında, "Yüzde 80’imiz kapanır " diyen tiyatroculara, "1 trilyon 750 milyar desteğin çekilmesiyle tiyatro batmaz. Bu destek ancak reklamlarına gider " yanıtını verdi. Koç, Kültür ve Turizm Bakanı olduktan sonra tiyatroculara verilen desteği yüzde 80 oranında artırdığını dile getirerek, şu değerlendirmeyi yaptı: "Elimde olsa desteğimi daha da artırırım. Bunu 5-6 trilyona çıkarmayı ben de çok isterim. Durumun düzeltilmesi için de Maliye Bakanlığı ile görüşme halindeyiz. Tiyatroculara destek vermek için elimizden geleni yapacağız. Maliye Bakanlığı da 5018 sayılı kanuna göre böyle düşünmeye mecburuz diyor."