Şirket evlilikleri en yüksek seviyeye ulaştı

Ernst & Young Kurumsal Finansman'ın Türkiye'deki şirket birleşmeleri ve satın almalarıyla ilgili hazırladığı raporun dördüncüsü yayımlandı. Rapora göre, 2005 yılında toplamı 30,4 milyar dolara ulaşan 164 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleşti. Bunlardan 93'ünün işlem değeri kamuoyuna duyuruldu. Değeri açıklanmamış işlemlerle birlikte 2005 yılında Türkiye'deki şirket evliliklerinin 31 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği tahmin ediliyor. 2005 yılında işlemlerin 19'unu toplam değeri 15,5 milyar doları bulan özelleştirmeler, 18'ini ise Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından gerçekleştirilen satışlar oluşturdu. 2004'te tüm şirket evliliklerinin toplam adedi 91, işlem değeri ise 2,5 milyar dolar olmuştu.

Rapora göre, birleşme ve satın alma faaliyetleri geçen yıl hem işlem adedi, hem de işlem hacmi olarak Türkiye'de bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaştı. 2005'in özelleştirmelerle hatırlanacağı belirtilen rapora göre, geçtiğimiz yıl ihalesi gerçekleştirilen 19 adet özelleştirme işleminin toplam değeri 15,5 milyar dolar oldu. Bu tutar, 2005'te gerçekleştirilen tüm birleşme ve satın alma işlemlerinin yüzde 51'ini oluşturdu. Rapora göre, son 10 yıldır Türkiye'nin gündeminde olan Türk Telekom, Tüpraş ve Erdemir gibi özelleştirmelerin hepsi bir yıla sığdı ve 10 yıllık ara neredeyse bir yılda kapatıldı. TMSF, 2005'te toplam değeri 6,4 milyar doları bulan 18 adet satış gerçekleştirdi. TMSF'nin telekomünikasyon, çimento ve medya alanlarında gerçekleştirdiği satışlar, bu sektörlerde önemli değişiklikleri de beraberinde getirdi.

YILIN İŞLEMİ TÜRK TELEKOM

Rapora göre, 2005 yılında gerçekleşen toplam işlem hacminin yüzde 22'si tek bir işlemden, 6 milyar 550 milyon dolarlık Türk Telekom özelleştirmesinden geldi. Türk Telekom'un satışı, raporda yer alan ”Türk İş Dünyasının Birleşme ve Satın Alma Ortamına Bakışı” anketinde de yılın işlemi seçildi.

İkinci en büyük satın alma işlemi, 4 milyar 550 milyon dolarla Vodafone'un Telsim'i, üçüncü ise 4 milyar 140 milyon dolarla Koç-Shell ortak girişim grubunun Tüpraş'ın yüzde 51'ini alması oldu. Gerçekleşen 164 işlemin ilk 10'u ise toplam işlem hacminin yüzde 84'ünü oluşturdu. 2005 yılında yüksek işlem değerine sahip işlemlerin sayısında da ciddi bir artış görüldü. Rapora göre, bu artışın en önemli nedeni gerçekleşen işlemler arasında ülkenin stratejik sektörlerindeki büyük özelleştirme projeleri ile bankacılık sektöründe gerçekleşen satın almaların bulunması oldu.
Rapor, yabancı yatırımcıların Türkiye'yi tekrar keşfettiklerini de ortaya koydu. Rapora göre, 2003 ve 2004 yıllarında yabancı şirketlerin gerçekleştirdikleri işlemlerin sayısı, sırasıyla, 20 ve 18 iken, bu sayı 2005'te 61'e çıktı. Bu işlemlerin açıklanan değeri ise 17 milyar dolar oldu. 

Değeri açıklanmayan işlemler ile birlikte yabancı firmaların satın almalarının 2005 yılında 17,5 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor. Bu değerle, ilk kez yabancıların Türkiye'de gerçekleştirdiği işlemlerin hacmi Türk şirketlerinin hacmini aşmış oldu. Türk şirketleri, geçen yıl satın alma operasyonlarını artırarak sürdürürken, Avrupalı şirketlerin geçmiş yıllarda olduğu gibi 2005'te de işlem adedi olarak yabancı şirketler arasında öne çıktığı görüldü.

KÖRFEZ SERMAYESİ ATAKTA

Rapora göre, uzun zamandır Türkiye'deki yatırım fırsatlarını kovalayan Rus şirketlerinin enerji, telekomünikasyon ve turizm gibi önemli bazı sektörlerdeki satın almaları dikkat çekerken, 2005, Körfez ülkelerindeki yatırımcıların Türkiye'ye ilgisini artırdığı bir yıl oldu. Geçen yıl, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt, Mısır gibi ülkelerden yatırımcılar toplam 6,7 milyar dolar değerinde 5 işlem gerçekleştirdi.

Yılın en büyük işlemi olan Türk Telekom özelleştirmesi, içinde Suudi Arabistanlı yatırımcıların payının bulunduğu Lübnan şirketi Saudi Oger tarafından gerçekleştirilirken, Körfez sermayesinin yatırım yaptığı diğer sektörler arasında çimento, liman işletmeciliği, oto filo kiralama ve finansal hizmetler yer aldı. Birleşme ve satın alma işlemlerinde, finans ve turizm sektörlerinin işlem adedi ilk sıraları aldı. Türk bankacılık sektöründeki gelişmeleri izleyen yabancıların bu sektöre ilgisi, toplam değeri 4,7 milyar doları bulan Dışbank, Garanti Bankası, Yapı Kredi, Şekerbank ve C Bank'ı satın almalarıyla sonuçlandı.

Turizmdeki hareketlilik ise Swissotel-İstanbul ve Hilton-Konya gibi 5 yıldızlı zincir otellerinin ve Emekli Sandığı otelleri diye bilinen grupta yer alan bazı tesislerin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından satışından kaynaklandı.
TMSF tarafından gerçekleştirilen satışlarla, medya sektöründe 10, çimento sektöründe ise 8 satın alma işlemi gerçekleştirildi. 2004 yılında madencilik sektöründe başlayan hareketlilik ise 2005 yılında gerçekleşen 8 işlem ile devam etti. Rapora göre, 2005 yılında gerçekleşen işlemlerde, geçmiş yıllarda olduğu gibi alıcı şirketlerin büyük bir çoğunluğunun stratejik alıcılar olduğu, finansal yatırımcıların ise çok az sayıda işlemde yer aldığı görüldü.
Değeri açıklanmayan işlemlerin tahmini değeri de gözönüne alındığında, finansal yatırımcıların taraf olduğu işlemler, 2005 yılı satın alma işlemlerinin toplam değerinin yaklaşık yüzde 5'ini oluşturdu.

İŞ DÜNYASI 2006'DA DA OLUMLU

Türkiye'nin önde gelen şirketlerinin hissedar ve üst düzey yöneticilerinin Türkiye'deki birleşme ve satın alma ortamı ile ilgili değerlendirme ve beklentilerine de yer verilen rapora göre, 2006'da da olumlu hava devam edecek. Yapılan anket sonuçlarına göre iş dünyası, 2005'te Özelleştirme İdaresi ve TMSF tarafından gerçekleştirilen satışları başarılı bulurken, şirket birleşme ve satın alma faaliyetlerinin 2006'da enerji ihaleleri ve Milli Piyango gibi önemli işlemlerle devam edeceğine inanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'si 2006'da 6-10 milyar dolar seviyesinde bir işlem hacmi gerçekleşeceğini bekliyor. İş dünyası, uzun zamandır beklenen elektrik dağıtım bölgeleri özelleştirmesinin bu yılın en önemli projesi olacağını düşünüyor. Önemli olarak nitelendirilen diğer projeler ise Milli Piyango ve Halkbank özelleştirmesi ile 3G ihalesinden oluşuyor. Rapora göre, 2006'da birleşme ve satın alma faaliyetleri açısından hareketlilik göstermesi beklenen sektörler arasında bankacılık, enerji, gayrimenkul ve hizmetler öne çıkıyor.

BANKA ORTAKLIKLARI DEVAM EDECEK

Ernst & Young Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Can Deldağ, “Bu yıl 4-5 bankada ortaklık görüşmesi olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Şu anda ortaklık görüşmesi olan 4 banka var. Buna bir tane daha eklenirse 5 olur. Bunlar sonuçlanır mı? Fiyata bağlı” dedi. Ernst & Young Kurumsal Finansman'ın hazırladığı “Birleşme ve Satın Alma İşlemleri 2005 Raporu”nun tanıtım toplantısında konuşan Deldağ, 2005 yılında gerçekleşen istisnai işlem hacminin, birkaç yılda gerçekleştirilmesi muhtemel işlemlerin bir yıla sığmasından kaynaklandığını ifade etti.

Galataport ve TAV projelerinin şirket satışı olmadığından raporda yer almadığını belirten Deldağ, son 3 yılda değeri açıklanmamış Aycell-Aria birleşmesi ile belirsizliğini koruyan araç muayene istasyonları hariç, 500 milyon doların üzerinde değere sahip hiçbir işlem görülmezken, bu sayının geçen yıl 10 adet olduğunu, bunlardan 8'inin işlem değerinin milyar doların üzerinde bulunduğunu bildirdi. 2005 yılında yüksek işlem değerine sahip işlemlerin sayısında ciddi bir artış olduğunu kaydeden Deldağ, “Bunun en önemli nedeni gerçekleşen işlemler arasında ülkenin stratejik sektörlerindeki büyük özelleştirme projeleri ile bankacılık sektöründe gerçekleşen önemli ölçekteki satın almaların yer almasıdır” dedi.

Geçen yıl gerçekleştirilen satın alma işlemlerinin toplam değerinin yüzde 5'inde finansal yatırımcıların taraf olduğuna işaret eden Deldağ, “Bu oran son derece düşük. Bu, Türkiye'nin, önümüzdeki dönemde girişim sermayesi şirketleri ve yatırım fonlarının yatırımlarını çekmek için hala büyük bir potansiyeli olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
Deldağ, 2005 yılı ile birlikte Türk iş dünyasında tüm taşların yerinden oynadığı ve sermayenin el değiştirdiği, yeni bir dönemin başladığını belirterek, şunları kaydetti: “3 yıl sürmesini beklediğimiz bu dönemin sonunda Türkiye'nin ilk defa uluslararası sermaye ile entegre olduğunu göreceğiz. 2005 ile 2007 yılları arasındaki bu dönemde, özelleştirme ve şirket satışlarının toplam değerinin 45-50 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyoruz. Önümüzdeki yıllarda gerçekleştirilecek satın alma işlemlerinin yaklaşık 25 milyar dolarlık kısmının yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirileceği tahmin ediyoruz.”

2006'DA GERÇEKLEŞMESİ BEKLENEN PROJELER

Can Deldağ, 2006 yılında elektrik dağıtım bölgeleri, Halkbank, Milli Piyango ve İzmir Limanı gibi önemli özelleştirmelerin olacağını belirterek, bu işlemlerin bu yıl bitebileceğini düşündüklerini ve özellikle bankacılık sektöründe yabancılara hisse satışının devam etmesini, hizmet, turizm ve gıda sektörlerinde ise hareketlilik görülmesini beklediklerini söyledi.

Deldağ, dünyadaki birleşme ve satın alma işlemlerinin geçen yıl 2,7 trilyon dolar seviyesinde bulunduğunu, en büyük birleşme ve satın alma işleminin de 57,2 milyar dolarlık işlem değeri ile Procter & Gamble'ın Gillette'i satın alması olduğunu hatırlattı. Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Deldağ, 2005 yılında beklemedikleri işlem değeriyle karşılaştıklarını ifade ederek, “Türk Telekom'da daha az rakam bekliyorduk. Bankalarla ilgili işlemlerde de böyle yüksek sayılar beklemiyorduk. 18 ay önce kimse Türkiye'de şirket satın almazken, şimdi birbirini eziyor” diye konuştu. Deldağ, bu yıl kaç bankacılık işlemi beklediklerine ilişkin bir soru üzerine, “4-5 bankada ortaklık görüşmesi olacağına kesin gözüyle bakılıyor. Şu anda ortaklık görüşmesi olan 4 banka var. Buna bir tane daha eklenirse 5 olur. Bunlar sonuçlanır mı? Fiyata bağlı” dedi.

Satın alma ve birleşmelerle ilgili fiyatları nasıl değerlendirdiğine ilişkin bir soru üzerine de Deldağ, fiyatların en üst seviyede bulunduğunu, daha da ileriye gitmesinin zor olduğunu vurguladı.