Serdengeçti: Merkez Bankaları döviz alıp satar
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 03, 2001 15:04
Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, Merkez Bankası`nın 14 yıldır organize piyasalarda döviz sattığını belirterek, ``Hangi kur rejimini uygularsanız uygulayın döviz alıp-satmayan bir Merkez Bankası olamaz`` dedi.
Serdengeçti, Merkez Bankası, Adana Sanayi Odası (ASO), Adana Ticaret Odası (ATO) ve Adana Ticaret Borsası`nca (ATB) ortaklaşa düzenlenen konferansta, ``Para Programı``nı anlattı.
Merkez Bankası`nın konumu itibariyle doğal olarak siyasete belirli bir mesafesinin olduğunu belirten Serdengeçti, Merkez Bankası`nın belli bir siyasetin ne yanında ne karşısında olabileceğini, konuşmasından hiçbir siyasi sonucun çıkarılmamasını istedi.
Serdengeçti, 1999 yılında başlanan ekonomik istikrar programında uygulanan sabit artışlı kur rejimine dönük endişelerin 2000 yılının Ağustos ve Eylül ayından itibaren arttığını, bir takım tetikleyici olaylar sonrasında, bu rejimi sürdürmenin mümkün olmadığını bildirdi.
Programın en önemli kısmının Merkez Bankası`nın uyguladığı kur faizi olduğunu anlatan Serdengeçti, şunları söyledi:
``Eğer bir istikrar programının en önemli unsuru kur çapasıysa o zaman bu program şu veya bu nedenle çöktüğü zaman kur çapasının yerinde kalmayacağını benim veya eski başkanın söylemesi gerekiyor mu? Tabi ki böyle bir şey yok. Programın kurtarılması için Merkez Bankası elinden geleni yapmış ve tabi ki döviz satmıştır.
Merkez Bankası 14 yıldır organize piyasalarda döviz satmaktadır. Üstelik bazen ucuza bazen pahalıya satmaktadır. Yani bazen zarar etmektedir, onu demek istiyorum. Döviz satışından Merkez Bankası zarar, bankalar kar etmektedir. Bir adım daha ileriye gidiyorum ve gayet açıklıkla söylüyorum, her banka aynı ölçüde kar etmemektedir. Tabi ki bazıları öbüründen daha fazla kar edecektir.
Bu konuda son bir noktaya daha işaret ediyorum. Bunu söylemem, Merkez bankacılığının Türkiye`de bir türlü anlaşılamamasından kaynaklanıyor. Bugün de aynı politika sürmektedir.
Yani biz bugün de gerektiğinde döviz satıyoruz, tekraren bazı bankalar kar ediyor bazıları zarar ediyor ve bu şekilde gidiyor. Hangi kur rejimi uygularsanız uygulayın döviz satmayan bir merkez bankası olamaz. 14 yılda en azından bunu iyi anlatmış olmamız gerekirdi.``
Serdengeçti, 1999 yılı sonunda uygulamaya başlanan istikrar programı daha esnek bir kur rejimine geçişi öngörse de, Şubat ayında dalgalı kura geçilmesinin tamamen bir zorunluluktan kaynaklandığını bildirdi.
"REFORMLAR DEVAM EDECEKTİR"
Serdengeçti, ekonomide piyasa kuralları çerçevesinde pek çok reform yapıldığını belirterek, ``Reformlar devam edecektir`` dedi.
Yapısal reformlar çerçevesinde oluşan programın artık sürdürülemeyeceği beklentisine yol açan tartışmaların kesilmesinin, ``programın iyiye gittiğinin göstergesi`` olduğunu ifade eden Serdengeçti, ``kamu bankalarının mevduatlarının değerlendirilmesi`` ile ilgili de, şunları söyledi:
``Döviz piyasalarında belli bir faiz teşekkül ediyorsa, örneğin dövizi likit olarak tutuyorsanız, illa kamu bankası olmanız gerekmez. Para pisayalarında faiz oranı neyse, dolarınızı, markınızı bir banka olarak o faizlerde yatırırsınız. Ya da döviz kredisi vermeye devam ediyorsanız piyasadaki faiz oranı neyse o kurdan verirsiniz. Hazine eğer dışarıdan yüksek maliyetle borçlanıyorsa, hazineye de başka bir kurum borçlanacaktır. Bilinki bu Türkiye`nin risklerinin algılanmasıyla ilgilidir.
Kamu bankaları ya da özel bankaların döviz varlıklarını hangi faizden nereye yatıracaklarını ise piyasa koşulları belirler. Yıllarca kamu bankaları hazineye bir yedek olarak kullanıldı. Merkez Bankası nezaman kullanılmadıysa, kamu bankaları kullanıldı.
Geçmiş krizlere girmemizde bunun da rolu var. Hazinenin sorunlarını merkez bankasıyla çözümleyemeyeceksek, kamu bankalarıyla da çözmeyecegiz. Artık o dönem bitmiştir.``
Serdengeçti, dalgalı kura geçilmesiyle birlikte, dalgalı kurda eskiye oranla daha daha az oynama olduğunu ifade ederken, ``Dalgalı kur politikasını uygulayan tek ülke biz değiliz. Dalgalı kur piyasası oluşumunda vergi ve muhasebe sorunu var. Dalgalı kur sistemine intibakhiçbir ülkede kolay olmamıştır. Bankacılık sisteminin 10 yıldır adam edilememesinin faturasını reel sektör çekmiştir`` dedi.
Merkez Bankası`nın konumu itibariyle doğal olarak siyasete belirli bir mesafesinin olduğunu belirten Serdengeçti, Merkez Bankası`nın belli bir siyasetin ne yanında ne karşısında olabileceğini, konuşmasından hiçbir siyasi sonucun çıkarılmamasını istedi.
Serdengeçti, 1999 yılında başlanan ekonomik istikrar programında uygulanan sabit artışlı kur rejimine dönük endişelerin 2000 yılının Ağustos ve Eylül ayından itibaren arttığını, bir takım tetikleyici olaylar sonrasında, bu rejimi sürdürmenin mümkün olmadığını bildirdi.
Programın en önemli kısmının Merkez Bankası`nın uyguladığı kur faizi olduğunu anlatan Serdengeçti, şunları söyledi:
``Eğer bir istikrar programının en önemli unsuru kur çapasıysa o zaman bu program şu veya bu nedenle çöktüğü zaman kur çapasının yerinde kalmayacağını benim veya eski başkanın söylemesi gerekiyor mu? Tabi ki böyle bir şey yok. Programın kurtarılması için Merkez Bankası elinden geleni yapmış ve tabi ki döviz satmıştır.
Merkez Bankası 14 yıldır organize piyasalarda döviz satmaktadır. Üstelik bazen ucuza bazen pahalıya satmaktadır. Yani bazen zarar etmektedir, onu demek istiyorum. Döviz satışından Merkez Bankası zarar, bankalar kar etmektedir. Bir adım daha ileriye gidiyorum ve gayet açıklıkla söylüyorum, her banka aynı ölçüde kar etmemektedir. Tabi ki bazıları öbüründen daha fazla kar edecektir.
Bu konuda son bir noktaya daha işaret ediyorum. Bunu söylemem, Merkez bankacılığının Türkiye`de bir türlü anlaşılamamasından kaynaklanıyor. Bugün de aynı politika sürmektedir.
Yani biz bugün de gerektiğinde döviz satıyoruz, tekraren bazı bankalar kar ediyor bazıları zarar ediyor ve bu şekilde gidiyor. Hangi kur rejimi uygularsanız uygulayın döviz satmayan bir merkez bankası olamaz. 14 yılda en azından bunu iyi anlatmış olmamız gerekirdi.``
Serdengeçti, 1999 yılı sonunda uygulamaya başlanan istikrar programı daha esnek bir kur rejimine geçişi öngörse de, Şubat ayında dalgalı kura geçilmesinin tamamen bir zorunluluktan kaynaklandığını bildirdi.
"REFORMLAR DEVAM EDECEKTİR"
Serdengeçti, ekonomide piyasa kuralları çerçevesinde pek çok reform yapıldığını belirterek, ``Reformlar devam edecektir`` dedi.
Yapısal reformlar çerçevesinde oluşan programın artık sürdürülemeyeceği beklentisine yol açan tartışmaların kesilmesinin, ``programın iyiye gittiğinin göstergesi`` olduğunu ifade eden Serdengeçti, ``kamu bankalarının mevduatlarının değerlendirilmesi`` ile ilgili de, şunları söyledi:
``Döviz piyasalarında belli bir faiz teşekkül ediyorsa, örneğin dövizi likit olarak tutuyorsanız, illa kamu bankası olmanız gerekmez. Para pisayalarında faiz oranı neyse, dolarınızı, markınızı bir banka olarak o faizlerde yatırırsınız. Ya da döviz kredisi vermeye devam ediyorsanız piyasadaki faiz oranı neyse o kurdan verirsiniz. Hazine eğer dışarıdan yüksek maliyetle borçlanıyorsa, hazineye de başka bir kurum borçlanacaktır. Bilinki bu Türkiye`nin risklerinin algılanmasıyla ilgilidir.
Kamu bankaları ya da özel bankaların döviz varlıklarını hangi faizden nereye yatıracaklarını ise piyasa koşulları belirler. Yıllarca kamu bankaları hazineye bir yedek olarak kullanıldı. Merkez Bankası nezaman kullanılmadıysa, kamu bankaları kullanıldı.
Geçmiş krizlere girmemizde bunun da rolu var. Hazinenin sorunlarını merkez bankasıyla çözümleyemeyeceksek, kamu bankalarıyla da çözmeyecegiz. Artık o dönem bitmiştir.``
Serdengeçti, dalgalı kura geçilmesiyle birlikte, dalgalı kurda eskiye oranla daha daha az oynama olduğunu ifade ederken, ``Dalgalı kur politikasını uygulayan tek ülke biz değiliz. Dalgalı kur piyasası oluşumunda vergi ve muhasebe sorunu var. Dalgalı kur sistemine intibakhiçbir ülkede kolay olmamıştır. Bankacılık sisteminin 10 yıldır adam edilememesinin faturasını reel sektör çekmiştir`` dedi.