Serbest bölgeye yanlış ayar

BUGÜNLERDE, serbest bölgelerle ilgili tartışmalar yoğunlaştı. Bilmeyenler için açıklayalım; serbest bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetleri uygulanmıyor. Firmalar, serbest bölgedeki faaliyetleri nedeniyle elde ettikleri gelir üzerinden; Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve KDV başta olmak üzere, hiçbir vergi ödemezler. İşçilerin ücretlerinden de, vergi kesintisi yapılmaz. Türkiye'den, serbest bölgeye satılan mallar ihracat rejimine, serbest bölgeden Türkiye'ye satılan mallar ise, ithalat rejimine tabidir.AVANTAJLAR KALKIYOR MU?AB'ye geçiş sürecinde, yapılması öngörülen düzenlemelerden biri de, serbest bölgelere sağlanan, vergi avantajlarının kaldırılmasıyla ilgili. Nitekim, Bakanlar Kurulu'nun 12 Ocak 2002 Tarih ve P/2002-1 sayılı kararında da; ‘‘Serbest bölgelerde uygulanan istisnalar (gelir ve kurumlar vergisi istisnaları dahil) kaldırılacaktır. Serbest bölge kazançları; bölgede şirket kurulması ve yurtiçi pazara satış oranının yüzde 15'i geçmemesi koşuluyla, düşük oranda vergiye tabi tutulacaktır. Bölgede çalışanların ücretleri, tam olarak vergilendirilecektir’’ ifadesi yeralmaktadır.Şu anda, Hükümetin özellikle Maliye'nin ve IMF'nin eğilimi, serbest bölgelere sağlanan avantajların, yarattığı olumsuz sonuçlar nedeniyle kaldırılmasıyla ilgili... Ancak, işin içyüzü oldukça farklı.ELEŞTİRİLER VE GERÇEKLERSerbest bölgelerle ilgili eleştiriler ve gerçekler aşağıdaki gibi.1- Serbest Bölgelerde Vergi Yok:Serbest bölgelerde vergi olmadığı doğru ancak, vergi benzeri bir fon geliri var. Örneğin;Son 10 yılda;Giren ve çıkan malın farkı: 3 milyar 511 milyon dolarFon gelirleri (bütçeye): 320 milyon dolarOran: % 9.10Öte yandan, son 10 yılda yurtiçinde tahsil edilen dolaysız vergilerin, gayrisafi milli hasılaya oranı 131 milyar dolar / 1.780 milyar dolar = % 7.36'dır.2- Serbest Bölgelerde Alış ve Satış Arasında Büyük Fark Olduğu:Son 10 yılda;Serbest bölgelere giren mal: 28 milyar 933 milyon dolar.Serbest bölgeden çıkan mal: 32 milyar 444 milyon dolar.Fark: 3 milyar 511 milyon dolar.Yüzde olarak ifade etmek gerekirse; 3.511 / 28.933 = %12'dir.Görüldüğü gibi, alış ve satışlar arasındaki fark, yüzde 12 olup, bu da aşırı bir oran değildir.3- Çalışanların Ücretlerinin Gelir Vergisine Tabi Olmayışının, Yurtiçinde Haksız Rekabet Oluşturması:Türkiye'de asgari ücret, brüt 306 net 226 milyon TL. Asgari ücretlinin vergi ve SSK primi tutarı, net asgari ücretin yüzde 89-95'i kadardır.Şu anda, bu yüksek oranın da etkisiyle, kayıtdışı istihdam 5 milyon, bundan doğan kayıp da 14 katrilyon TL.'dir. Bu sorun çözümlenmeden, serbest bölgeleri eleştirmek, çok anlamlı değil.Son 10 yılda, serbest bölgeler kanalıyla yapılan ithalatın, yüzde 28'i hammadde, yüzde 25'i ara malı, yüzde 31'i yatırım malı iken yüzde 16'sının tüketim malı olduğu aynı dönemde, serbest bölgeler kanalıyla yapılan satışların da 10 milyar dolar olduğu gözönüne alınarak, serbest bölgelere yönelik yanlış düşüncelerden uzaklaşılması gerekiyor...