Piyasa tam tıkandı

Güncelleme Tarihi:

Piyasa tam tıkandı
Oluşturulma Tarihi: Mart 15, 2001 00:00


Hurrem ŞATIROĞLU
Haberin Devamı

Dolar: 1.004.000 TL Gecelik faiz: % 80 Borsa endeksi: 8.150

Tahtakale piyasası bankaların yoğun döviz talebini karşılamakta zorlanınca, Merkez Bankası, yüksek dolar kotasyonunu kabullenmek zorunda kaldı. Merkez Bankası dolar satış kuru 23 Şubat'tan sonra ikinci defa 1 milyon liranın üzerine çıkarak 1 milyon 4 bin lira oldu.

Bir süredir bankaların yoğun alıcı olduğu Tahtakale piyasasının bu talebi karşılayamaz hale gelmesi, Merkez Bankası'nı dolar kurunu artırmak zorunda bıraktı. Ve dün Merkez Bankası'nın dolar satış kuru 23 Şubat 2001'den 19 gün sonra yeniden 1 milyon lirayı aşıp 1 milyon 4 bin 610 liraya yükseldi.

Dün açıklanan dolar kuru ile 21 Şubat'taki 688.696 liralık Merkez Bankası dolar satış kuruna göre TL'nin değer kaybı yüzde 45.87, dünkü 946.060 liralık kura göreyse yüzde 6.18 oldu. 23 Şubat 2001'de görülen en yüksek dolar kuru olan 1 milyan 78 bin 163 liraya göreyse dünkü kur yüzde 6.82 düşük düzeyde gerçekleşti.

Dün sabah saatlerinden itibaren Merkez Bankası döviz piyasasında işlemler önceki gün açıklanan 946 bin liralık kurun üzerinde gerçekleşmeye başladı. Efektif piyasada ilk işlem 982 bin liradan yapıldı. Doların işlem fiyatı kısa sürede yükselip önce 995 bin liraya daha sonra da 1 milyon liranın üzerine çıktı. Gün içinde 1 milyon liranın üzerine çıktıktan sonra düşüp 995 bin liradan işlem gören dolar daha sonra yeniden yükseldi.

SERBESTTE DE YÜKSELDİ

Dün serbest piyasadaki dolar kuru da yüksekti. Sabah işlemlere 980 bin lirayla 1 milyon lira arasında başlayan dolar gün boyunca 1 milyon lira civarında işlem gördü. Dün serbest piyasanın en ilginç yönü, dalgalı kura geçilmesinden sonra sürekli olarak Merkez Bankası'nın altında kalan serbest piyasa dolar kurunun, ilk defa Merkez Bankası seviyesine ve üstüne çıkmasıydı.

Serbest piyasada dolar kuru zaman zaman Merkez Bankası'nda oluşan işlem değerlerinin 10-15 bin lira üzerine kadar çıktı. Bu gelişmeye bazı bankaların serbest piyasadan dolar talep etmesinin neden olduğu ileri sürüldü.

FAİZLER SAKİN

Doların bir milyon lirayı geçtiği dünkü piyasa koşullarında gecelik faiz oranları daha ılımlı gelişmeler gösterdi. Repo piyasasındaki ortalama gecelik faiz, bu hafta başından itibaren oturduğu yüzde 89 seviyesini koruyup, yüzde 89.19 oldu. Repo piyasasında gün içinde faiz oranları yüzde 82.50-89.80 arasında hareket etti.

İnterbank piyasasındaysa gün boyunca yüzde 80 üzerinden gerçekleşen faiz işlemleri günü yüzde 80 ortalamayla kapattı. Bu ortalamayla interbanktaki gecelik oranlar, repo piyasasındaki gibi bu hafta başından beri aynı seviyede kaldı.

BORSA TUTUNAMADI

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) 2 Mart 2001 cuma günü, bayram tatiline girmeden önce 9.513 puandan kapanmıştı. Bayram tatili sonrasında piyasalardaki genel koşullara uyum göstererek düşmeye başlayan borsa dün 333 puan gerileyip 8.150 puana indi. Bu düşüşle beraber İMKB-100 Endeksi son üç günde yüzde 14 oranında değer yitirmiş oldu. Önceki gün, özellikle ikinci seansta 8.400-8.500 aralığında tutunmaya çalışan borsa dün ilk seansta bu eğilimini korudu. Ancak özellikle finans sektöründe aylardır süren güven bunalımının ortadan kaldırılamaması borsanın ikinci seansta gevşemesi sonucunu doğurdu.

BONO ORANLARI YÜKSEK

Bütün piyasalarda olduğu gibi bono ve tahvil piyasasında da son derece durgun bir gün geçirildi. Düşük işlem haciminin hakim olduğu bono ve tahvil piyasasında oranlar yine yüksek seyretti. Dün bu piyasadaki en düşük oran 22 Ağustos 2001 vadeli kamu menkul kıymetinde oluşan yüzde 98.43 yıllık bileşik oran oldu.

En yüksek oransa 23 Mayıs 2001 vadeli bonoda yüzde 178.80 ile gerçekleşti. Piyasanın takip ettiği menkullerden olan 20 Haziran 2001 vadeli tahvilin yıllık bileşik oranı da yüzde 171.40 oldu.

Dolar neden yükseliyor?

  • Bankalar, dalgalı kura geçilmesinden sonra dolar kurunun 850-900 bin aralığına oturacağını tahmin ediyorlardı.

  • Dalgalı kura geçiş sonrasında piyasaları yönetenlerin istifaları sonrasında atamalar zamanında gerçekleşmedi.

  • Geçen yıl kasım ayındaki krizden birkaç gün önce bankalar, birbirlerinin riskini üstlenmemek için bankalararası piyasayı kilitlediler. Bu davranış aradan geçen süre içinde değiştirilemedi ve piyasalardaki tıkanıklığın önemli nedenleri arasında kalmayı sürdürdü.

  • Piyasalardaki kanamaları durduracak önlemler zamanında alınamadı.

  • Bankaların yurtdışı yükümlülüklerini yerine getirme zorunluluğu, döviz talebini artırdı.

  • Merkez Bankası, TL karşılığı döviz satışı yapmamaya başladı.

  • Bankalar müşteriden ve birbirlerinden döviz alamaz oldu.

  • Bankaların, zaman zaman yöneldikleri serbest piyasa da talepleri karşılayamamaya başladı.

  • Merkez Bankası döviz piyasasında yüksek kotasyonlar kabullenmeye başlandı.

    Piyasalarda moral tükeniyor

    Piyasaların, gelinen noktada kullanabileceği son sermaye olan moralin de tükenmek üzere olduğu dikkat çekti. Finans piyasalarında başlayan dalgalanmalarla ‘ölü’ hale gelen birinci ve ikinci el piyasalarda çalışanların, her alanda olduğu gibi finans alınında da işten çıkarmalarla zayıflayan moralleri, geciken tedbirler nedeniyle daha alt seviyelere indi. Bugüne kadar yaklaşık üç aylık sürede yapılan bütün açıklamaların ‘kof’ çıkması, alındığı ileri sürülen tedbirlerin de işe yaramaması, piyasalarda alınacak önlemlere yönelik güveni sarstı. Bu nedenle, piyasalarda hala çalışabilenler arasında ‘‘Artık verebileceğimiz kalmadı’’ diyenlerin sayısı daha fazla artmadan bütün tedbirlerin alınması önerildi.

  • Haberle ilgili daha fazlası:

    BAKMADAN GEÇME!