Piyasa son dakikada ürktü dolar yukarı döndü

Dün piyasalar, olumlu gelişmelerin beklentisiyle sakindi. Borsa son bir saatte yükselip 11.513 puandan kapanmış, dolar kuru 1 milyon 257 bin liraya gerilemişti. Piyasanın kapanmasından sonra IMF'nin ‘‘toplantı ertelendi’’ açıklamasının ardından bankalararası döviz piyasasında dün yapılan bugün tarihli işlemlerde kotasyonlar 1 milyon 290 bin lirayı aştı.

Piyasalar, dün günün büyük bölümünü olumlu beklentiyle geçirdiler. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), ilk seansında 89 trilyon liralık işlem hacmiyle, cuma gününe göre 72 puan düşmesine karşın, ikinci seansın son bir saatinde İMKB-30 hisseleri bazındaki hareketle 309 puan yükselip 11.513 puandan kapandı. Merkez Bankası dolar satış kuruysa sakin geçirdiği günü 1.242 liralk gerilemeyle 1 milyon 257 bin liradan kapattı. Bono ve tahvil piyasasının en aktif menkul kıymeti olan 7 Kasım 2001 vadeli bononun yıllık bileşik faiz oranı yüzde 83 seviyesine geriledi.

Borsayı ikinci seansın son bir saatinde olumlu etkileyen gelişme, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in imzasını bekleyen yasaların imzalanmaya başlandığı söylentisinin piyasaya yayılması oldu. Bu söylenti paralelinde İMKB-30 hisselerinde başlayan hareket, gün içinde açık işlem yapanların da piyasanın yukarıya döndüğünü düşünüp alıma başlamaları sonucunda hızlandı. Sonuç olarak ikinci seansta 203 trilyon liralık işlem hacmiyle ilk seansı göre 382 puan artan İMKB-100 Endeksi haftanın ilk gününe yüzde 2.76 artışla başladı.

IMF DURUMU DEĞİŞTİRDİ

Dün bankalararası döviz piyasasında, borsada, bono ve tahvil piyasasında olumlu beklentilerle hareket edilmesine karşın, piyasaların kapanmasını takiben IMF'den gelen, İcra Kurulu toplantısı ertelendi haberi durumu değiştirdi. IMF; 18'inci stand-by'ın imzalanmasını takiben yapılan planlamalarda Haziran ayı sonunda İcra Kurulu toplantısını gerçekleştirip, Türkiye'ye verilen kredinin ikinci dilimini serbest bırakacaktı. Ancak, bir yandan IMF'ye verilen taahhütlerdeki gecikme diğer yandan, yerine getirilen taahhütlerde çıkan sorunlar nedeniyle IMF İcra Direktörleri Kurulu toplantısı 3 Temmuz'a ertelenmişti.

IMF, toplantının 3 Temmuz'a ertelenmesi sırasında yaptığı açıklamada Emlakbank'ın kapatılmasına ilişkin yasal düzenlemenin yapılmasını ve Türk Telekom yönetiminin oluşturulmasını takiben toplantının yapılacağını bildirmişti.

TELEKOM BASKISI

IMF, dün piyasalar kapandıktan sonra İcra Direktörleri Kurulu toplantısını bir defa daha ertelediğini açıkladı. IMF'in erteleme açıklamasında Türk Telekom yönetiminin oluşturulma yöntemine ve bankacılık ile ilgili yasal düzenlemelerin henüz tamamlanmamış olmasına dikkat çekildi. Bu açıklamayı takiben Çankaya'dan yapılan ‘Emlakbank yasası imzalandı’ haberinin, IMF İcra Direktörleri Kurulu toplantısının yapılmasını sağlamayacağı da çeşitli kaynaklar tarafından ifade edildi. IMF'nin, Emlakbank kadar Danıştay'dan dönen Türk Ticaret Bankası'nın kapatılması kararıyla da ilgilendiği belirtildi.

ETKİSİ GÖRÜLDÜ

IMF'nin yaptığı açıklamanın, piyasalar kapalı olduğu için ilk tepkisi tam olarak çözülemedi. Ancak, gün boyunca sakin seyreden bankalararası döviz piyasasında, açıklama sırasında devam eden ‘bugün tarihli’ işlemlerde dolar kuru 40 bin lira artış kaydetti. Bu piyasada, gün boyunca 1 milyon 250 bin lirayla 1 milyon 260 bin lira arasında yoğunlaşmıştı. Açıklama sonrasında bugün için yapılan işlemlerde kotasyonlar 1 milyon 290 bin liraya kadar çıktı.

Açıklama ne anlam taşıyor?

IMF, önemli kuruluşların siyasi etki altından bütünüyle çıkmasını, ilgili alanlarda profesyonel olanlarca yönetilmesini talep ediyor. Bu nedenle, sadece yasal düzenlemelerin yapılmış olması yeterli görülmüyor. Türk Telekom yönetimi sırasında ortaya çıkan tartışmalar sonrasında yönetim sorununun Türkiye ölçülerinde çözülmüş olması IMF için yeterli değil.

Bankacılık sisteminin yeniden yapılandırılması Türkiye açısından şart. IMF, bu nedenle bankacılıkla ilgili gelişmeleri de yakından takip ediyor. IMF'nin bu konudaki ısrarı, yasaların geçmesinden sonra uygulanma aşamasında da istikrarlı ve başarılı olunması talebinden kaynaklanıyor. Tek başına Emlakbank'ın kapatılma kararının alınması, Türkbank'ın kapatılması kararının Danıştay'dan dönmesinden sonra çok anlamlı görülmüyor.

Piyasalar durumu nasıl karşılar?

IMF'nin kararı açıklandıktan sonra bankalararası döviz piyasasının ilk tepkisi, dün yapılan bugün tarihli işlemlerde kuru 40 bin lira yükseltme yönünde oldu. Bugün döviz piyasasında risk üstlenmek istemeyen yatırımcılar ve piyasa oyuncularının, kredinin serbest bırakılmama olasılığına karşın tedbir alması beklenebilir. Bu durumda dolar kurunun yeniden 1 milyon 300 bin lira seviyesine yükselmesi mümkün olabilir. Diğer taraftan, dün akşam saatlerinde piyasa uzmanları, piyasaların sakin kalıp, net sonucu beklemesi gerektiğini de ifade ettiler.

Borsanın dün yasaların imzalandığı söylentisiyle aldığı belirtiliyordu. Akşam saatlerinde gelen onay bu söylentiyi haklı çıkardı. 309 puanın kısmen bugün verilmesi söz konusu olabilir. Ancak borsada bir düşüş görülse bile bunun düşük işlem hacmiyle gerçekleşeceği belirtiliyor.

Dün gevşeme eğilimi gösteren bono ve tahvil oranları, bugün yükselebilir.