Piyango'yu bırak borsada takılan 320 trilyona bak

İMKB, işlem sırası kapalı olan şirket sayısının 2000’de 19’a ulaşmasıyla yeni rekora imza attı. Bu şirketlerde 320 trilyon lira takılı kaldı.

3 trilyon liralık Milli Piyango ikramiyesi için yılbaşında nefesler tutulacak. Borsazedenin 320 trilyon umudu 2001’e sarkacak.

BAYRAMIN hemen ardından nefesler tutulacak, Milli Piyango bileti alanlar 3 trilyon liralık ikramiye için 31 Aralık gecesini bekleyecek. Herkesin gözü bu ikramiyedeyken, İMKB'de işlem sırası kapalı olan 19 şirkette parası takılanlar için asıl piyango bu sorunun çözümü olacak. Çünkü, söz konusu hisselerde yatan para tam 320 trilyon lira.

BUGÜN Ramazan Bayramı'nın birinci günü. Uzun tatil nedeniyle erken başlayan yılbaşı telaşı, bayramın ardından artacak. 3 trilyon liralık büyük ikramiyede şansını denemek isteyenler, son kalan biletlere koşacak. 31 Aralık gecesi küçük-büyük ikramiye kazanan sevinecek. Ancak, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki (İMKB) 19 şirketin hisse senetlerine yatırım yaparak şansını deneyenlerin umudu 2001'e sarkacak. Çünkü, işlem sırası aylardır kapalı olan 19 şirketin hisse senetlerinde tamı tamına 320 trilyon lira takılı duruyor.

Yıl içinde çeşitli rekorlar kıran İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB), bu açıdan da bir rekorun sahibi oldu. Söz konusu 19 şirketin işlem görmemesi nedeniyle bu şirketlerin hisse senetlerinde kilitli kalan paranın miktarıysa ‘en iyi niyetli’ hesapla bile 320 trilyon lirayı (475 milyon dolar) geçiyor.

İKİ YILDIR

Yatırımcının 320 trilyon lirasının hapsedildiği şirketlerden Nergis, Sifaş, Polylen 9 Şubat 1999'dan bu yana işlem görmüyor. O tarihte hisse fiyatı 3 bin 700 lira olan Nergis Holding'in yatırımcılara toplam maliyeti 6 trilyon liranın üzerinde. Her iki rakam da yaklaşık 2 yıl öncesine ait. Söz konsu üç şirketin yatırımcılara yaklaşık 2 yıl önceki toplam maliyeti 7.3 trilyon lirayı buluyor. Bu rakamı, sanal olarak günümüzün değerine çevirmek gerektiğinde, sermayeleri sabit tutmak kaydıyla kilit altında kalan paranın miktarı 17 trilyon liraya çıkıyor.

Köytaş, 31 Mayıs 1999'da işleme kapatıldı. Son işlem fiyatı 2 bin 125 lira olan şirketin 1.5 yıl önceki değer itibariyle kitil altına alıp öylece tuttuğu paranın miktarı 2 trilyon 19 milyar lira. Söksa'nın işlemleri 24 Haziran 1999'da durduruldu. O tarihten beri elinde Söksa hisse senedi bulunan yatırımcılar bekliyor. Ancak şirketin kilit altına aldığı paranın miktarı, 311 milyar lira gibi, diğerleriyle kıyaslanınca küçük miktarda kalıyor.

EN ESKİSİ İNTERMEDYA

Hisse senetleri işlem görmeyen şirketlerin en eskisi İntermedya. Bu şirket 10 Kasım 1998'den bu yana işlem görme lüksünden uzak. Yatırımcısı da elindeki 471 milyar liralık İntermedya hisse senediyle bekliyor.

Esbank ve Yaşarbank'ın işlemleri 21 Aralık 1999'da, 1 yıl önce durduruldu. Bu iki bankanın yatırımcılara hediyesi yaklaşık 10 trilyon lira. 5 Aralık 2000'de, diğer iki banka gibi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulduğu için işleme kapatılan Demirbank ile birlikte, borsa yatırımcısı artık işlem görmeyen üç banka hisselerinde yaklaşık 67 trilyon liralarını bekletmek durumunda.

Etibank'ın TMSF'nin kontrolüne geçmesiyle birlikte işleme kapatılan Medya Holding, Sabah Pazarlama ve Sabah Yayıncılık yatırımcıların yaklaşık 172 trilyon lirasını kilitlemiş.

Aktaş, Çukurova ve Kepez Elektrik ise çeşitli hukuk sorunları nedeniyle borsada yatırımcı başı ağrıtan diğer önemlişirketler. Bu şirketler, 2000'in ikinci yarısını işlem görmeden geçirdiler. Yatırımcıların bu üç şirket sayesinde dokunamadıkları paranın miktarı yaklaşık 69 trilyon lira.

2000 yılında Borsa'da 182 milyar dolar döndü

İSTANBUL Menkul Kıymetler Borsası'nın (İMKB) bu yılı kötü bitirdiği biliniyor. Üst üste rekorların da kırıldığı bir yıl olmasına rağmen borsa yılbaşı ile yılsonu arasında yüzde 37.9 değer yitirdi. İMKB'nin 28 Aralık 1999 ile 22 Aralık 2000 tarihleri arasındaki kayıp İMKB'nin TL bazlı kaybı. Geçen yılın son işlem gününde 2.83 sent olan dolar bazlı kapanış değeri bu yılın son işlem gününde 1.4 sente indiği için İMKB'nin, dolar bazlı kaybı ise yüzde 50.5'i buldu.

Olumsuz gelişmelere karşın İMKB'de işlem hacmi yükseldi. 2000 yılında borsadaki toplam işlem hacmi 111 katrılyon lira düzeyine çıktı. Dolar bazında ulaşılan işlem hacmi değeri 182 milyar doları buldu. 1999'da 37 katrilyon lira düzeyinde olan işlem hacmi 111 katrilyon liraya çıkarak yüzde 201 artış kaydetti.

İMKB verilerine göre, günlük ortalama işlem hacmi 451.89 trilyon lira veya 740 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Piyasa değeri 69.6 milyar dolara indi

2000 yılı sonunda İMKB'deki hisse senetleri piyasa değeri 1999’a göre dolar bazında yüzde 39 azalışla 69.6 milyar dolara geriledi. Borsanın toplam piyasa değeri ise geçen yıl sonunda 114 milyar dolardı. 2000'in ilk iki haftası içinde İMKB'nin toplam piyasa değeri 121 milyar dolara yükseldi. Turkcell ve Tüpraş gibi devlerin bulunduğu toplam 35 şirket halka arz edilerek, borsanın toplam piyasa değerine yaklaşık 20 milyar dolarlık katkıda bulundu. Buna rağmen İMKB'nin toplam piyasa değeri bu yılsonunda 69.6 milyar dolara indi.