Para repodan nereye kaçacak?
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 28, 2001 10:30
Repoya getirilen yüzde 20 oranındaki stopaj nedeniyle bu hesapların çözüleceğini belirten uzmanlar, paranın adresini merak ediyorlar.
Hükümetin TL'ye cazibe kazandırma paketi kapsamında stopaj oranını uzun vadeli TL mevduatlarda düşürürken repoda yükseltmesi, 13.6 katrilyon liraya ulaşan bu hesaplarda piyasalarda dalgalanmaya yol açabilecek nitelikte bir çözülme yaşanabileceği kaygılarına yol açtı.
Repodaki stopaj artırımının, bu hesaplarda bir çözülmeye yol açacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak buradan çözülecek paranın yönü ve boyutunun ne olacağı henüz kestirilemiyor.
Uzmanlar, uzun vadeli TL mevduattaki stopaj indiriminin tasarrufları buraya çekme açısından yeterince özendirici olmadığını, repodaki stopaj artırımının ise hedeflendiği gibi TL mevduat yerine dövize doğru bir kayışa yol açabileceği, bu durumda da kurlarda istikrarı sağlamayı zorlaştıracağı uyarısında bulunuyor.
Döviz mevduatındaki stopaj artırımının ise tasarruf sahiplerini dövize yatırımdan caydırmayacağına, döviz tasarruflarının büyük bölümünün zaten yastık altında tutulduğuna işaret ediliyor.
REPODA TUTULAN PARA
Bir güne kadar inen vadesi ile alabildiğine likit bir enstrüman olan, yatırımcıya hızlı pozisyon alma ve hareket esnekliği sağlayan repo, güven ve istikrarın yeterince olmadığı ekonomik konjonktürde, yoğun bir ilgi görüyor.
Banka ve aracı kurumların müşterileriyle yaptıkları repo işlemlerinin tutarı 20 Temmuz itibariyle 7 katrilyon 268.9 trilyon liraya ulaştı. Aynı tarihte mali kuruluşların kendi aralarında yaptıkları repo işlemlerinin tutarı da 6 katrilyon 344.3 trilyon lira olarak gerçekleşti ve toplam repo hacmi 13 katrilyon 613.2 trilyon lira düzeyinde oluştu.
Toplam repo hacmi, ekonomik kriz, faiz oranlarındaki iniş çıkışlar ve piyasalardaki çalkantılara bağlı olarak dalgalı bir seyir izlemekle birlikte, yılbaşından 20 Temmuz'a kadar olan dönemde yüzde 56.2 oranında 4 katrilyon 899.8 trilyon liralık artış kaydetti.
Bu dönemde, özellikle 20 Şubat krizinin ardından kamu bankalarının fonlama ihtiyacında ortaya çıkan büyümenin de etkisiyle mali kuruluşlar arası repoda çok hızlı bir artış yaşandı.
2000 sonunda yurttaşlarla yapılan repo işlemlerinin tutarı 5 katrilyon 977 trilyon, mali kuruluşlar arası repo ise 2 katrilyon 736.3 trilyon lira düzeyinde bulunuyordu.
REPO FAİZİNDEN YAPILACAK KESİNTİ
Repo, mevduat gibi yatırım araçlarından elde edilen faiz geliri üzerinden stopajın yanısıra, stopajın yüzde 10'u kadar da Savunma Sanayii Destekleme Fonu kesintisi yapılıyor.
Stopaj oranının yüzde 16'dan yüzde 20'ye çıkarılmasıyla birlikte repodan sağlanan faiz geliri üzerinden yapılacak toplam kesintinin oranı, yüzde 22'ye çıkacak. Böylece repo hesaplarından kaynaklanan her 100 milyon liralık faiz gelirinin net 78 milyon lirası yatırımcının eline geçerken, 20 milyon lirası stopaj olarak Maliye'ye, 2 milyon lirası da Fon'a gidecek.
Stopaj artırımı öncesi repo yatırımcısı her 100 milyon liralık repo faizi gelirinin net olarak 82 milyon 400 bin lirasını tahsil ediyordu.
Repodaki stopaj artırımının, bu hesaplarda bir çözülmeye yol açacağına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak buradan çözülecek paranın yönü ve boyutunun ne olacağı henüz kestirilemiyor.
Uzmanlar, uzun vadeli TL mevduattaki stopaj indiriminin tasarrufları buraya çekme açısından yeterince özendirici olmadığını, repodaki stopaj artırımının ise hedeflendiği gibi TL mevduat yerine dövize doğru bir kayışa yol açabileceği, bu durumda da kurlarda istikrarı sağlamayı zorlaştıracağı uyarısında bulunuyor.
Döviz mevduatındaki stopaj artırımının ise tasarruf sahiplerini dövize yatırımdan caydırmayacağına, döviz tasarruflarının büyük bölümünün zaten yastık altında tutulduğuna işaret ediliyor.
REPODA TUTULAN PARA
Bir güne kadar inen vadesi ile alabildiğine likit bir enstrüman olan, yatırımcıya hızlı pozisyon alma ve hareket esnekliği sağlayan repo, güven ve istikrarın yeterince olmadığı ekonomik konjonktürde, yoğun bir ilgi görüyor.
Banka ve aracı kurumların müşterileriyle yaptıkları repo işlemlerinin tutarı 20 Temmuz itibariyle 7 katrilyon 268.9 trilyon liraya ulaştı. Aynı tarihte mali kuruluşların kendi aralarında yaptıkları repo işlemlerinin tutarı da 6 katrilyon 344.3 trilyon lira olarak gerçekleşti ve toplam repo hacmi 13 katrilyon 613.2 trilyon lira düzeyinde oluştu.
Toplam repo hacmi, ekonomik kriz, faiz oranlarındaki iniş çıkışlar ve piyasalardaki çalkantılara bağlı olarak dalgalı bir seyir izlemekle birlikte, yılbaşından 20 Temmuz'a kadar olan dönemde yüzde 56.2 oranında 4 katrilyon 899.8 trilyon liralık artış kaydetti.
Bu dönemde, özellikle 20 Şubat krizinin ardından kamu bankalarının fonlama ihtiyacında ortaya çıkan büyümenin de etkisiyle mali kuruluşlar arası repoda çok hızlı bir artış yaşandı.
2000 sonunda yurttaşlarla yapılan repo işlemlerinin tutarı 5 katrilyon 977 trilyon, mali kuruluşlar arası repo ise 2 katrilyon 736.3 trilyon lira düzeyinde bulunuyordu.
REPO FAİZİNDEN YAPILACAK KESİNTİ
Repo, mevduat gibi yatırım araçlarından elde edilen faiz geliri üzerinden stopajın yanısıra, stopajın yüzde 10'u kadar da Savunma Sanayii Destekleme Fonu kesintisi yapılıyor.
Stopaj oranının yüzde 16'dan yüzde 20'ye çıkarılmasıyla birlikte repodan sağlanan faiz geliri üzerinden yapılacak toplam kesintinin oranı, yüzde 22'ye çıkacak. Böylece repo hesaplarından kaynaklanan her 100 milyon liralık faiz gelirinin net 78 milyon lirası yatırımcının eline geçerken, 20 milyon lirası stopaj olarak Maliye'ye, 2 milyon lirası da Fon'a gidecek.
Stopaj artırımı öncesi repo yatırımcısı her 100 milyon liralık repo faizi gelirinin net olarak 82 milyon 400 bin lirasını tahsil ediyordu.