ÖzelleÅŸtirme Kanun Taslağı hazır

Devlet Bakanı Yılmaz Karakoyunlu, Bakanlar Kurulu`na özelleÅŸtirmede yeni düzenlemeleri içeren, ``ÖzelleÅŸtirme Kanun Taslağı``nı sundu. Taslak ile özelleÅŸtirme yöntemleri, ihaleler, istihdam, yükümlülükler ve çalışanların nakli konularında düzenlemeler yapılıyor. Kanun taslağında karar organlarının yetki karmaÅŸasına son verilerek, ÖzelleÅŸtirme Yüksek Kurulu (ÖYK) ve ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı`nın (ÖİB) yetkileri ve görevleri netleÅŸtiriliyor. Taslak ile özelleÅŸtirilecek kuruluÅŸların özelleÅŸtirme kapsamına alındıktan sonra ekonomik olarak daha kötüleÅŸtiÄŸi, çalışanların motivasyonunu yitirdiÄŸi, idareye baÄŸlanması nedeniyle bağımsız hareket edemedikleri, ticari faaliyetlerini yürütemedikleri ÅŸeklindeki eleÅŸtirilerin giderilmesi amaçlanıyor. KuruluÅŸların görev zararları ile ilgili düzenlemenin yapıldığı taslakta, kapsama alınacak kuruluÅŸun özelleÅŸtirilmesinin daha kısa sürede, daha süratle ve verimli gerçekleÅŸtirilmesi hedefleniyor. 4046 sayılı Kanun`da yer alan özelleÅŸtirme ihalelerine iliÅŸkin hükümlerin, ağır ÅŸartları ihtiva etmesi ve detaylı olmasının zaman zaman uygulamaları imkansız kılması, tıkaması, hem zaman, hem de maddi olarak devletin zararına yol açması karşısında, yapılan düzenleme ile bu hususların ortadan kaldırılması da amaçlanıyor. ÖYK`NIN VE ÖİB`NÄ°N GÖREV VE YETKÄ°LERÄ°Taslakta baÅŸbakanın baÅŸkanlığında, baÅŸbakan yardımcısı, baÅŸbakanının belirleyeceÄŸi devlet bakanı, özelleÅŸtirmeden sorumlu devlet bakanı, maliye ile sanayi ve ticaret bakanından oluÅŸan ÖYK`nın oluÅŸumu ve görevleri belirleniyor. ÖzelleÅŸtirme kapsamı kavramına tanımlamanın getirildiÄŸi taslakta, kapsam ``özelleÅŸtirmeye hazırlık`` ve ``özelleÅŸtirme programı`` ÅŸeklinde iki ayrı unsurdan oluÅŸturuluyor. TaslaÄŸa göre, kurul, kuruluÅŸların birlikte veya ayrı ayrı ``özelleÅŸtirme kapsamına`` alınmasına, özelleÅŸtirme kapsamına alınanlardan mevcut durumu itibariyle özelleÅŸtirilebilir nitelikte olmayanların ``özelleÅŸtirmeye hazırlanmasına``, hazırlık iÅŸlemleri tamamlananların bu iÅŸlemlerin tamamlanmasından sonra, hazırlık iÅŸlemlerine gerek görülmeyenlerin ise ``doÄŸrudan özelleÅŸtirme programına`` alınmasına, gerekli görülenlerin özelleÅŸtirme kapsamından çıkarılarak statülerininin belirlenmesine, özelleÅŸtirme programında iken kısmen veya tamamen kapatılmasına, faaliyetlerinin süreli veya süresiz durdurulmasına veya tasfiyesine karar verecek. Kurul, özelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların gerçek veya özel tüzel kiÅŸilere devrine iliÅŸkin olarak ihale komisyonlarınca verilen nihai devir kararlarını intikalinden itibaren 15 gün içinde onaylayacak. ÖzelleÅŸtirme Fonu ve ÖİB`nin gelir ve gider programlarını kabul edecek, bilanço ve kar-zarar hesaplarını onaylayacak olan Kurul, özelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların özelleÅŸtirilmesine iliÅŸkin olarak, tekelleÅŸmenin önlenmesi dahil ekonomi veya milli güvenlik ile ilgili olarak milli yararın korunması amacıyla, bu kuruluÅŸlardaki devlet payının yüzde 50`nin altına düşmesi durumunda devlete söz ve onay hakkı verecek imtiyazlı hisselerin miktarını ve buna dayanarak devletin sahip olacağı hakları belirlemeye, deÄŸiÅŸtirmeye ve kaldırmayakarar verecek. Kurul, hizmetin ifası için yarar gördüğü hallerde parasal sınırları ile usul ve esaslarını açıkça belirlemek kaydıyla belirtilen konularda ÖİB`ye yetki verebilecek. Kurulca verilen karar gerekleri, ilgili kamu kurum ve kuruluÅŸlarınca kararın kendilerine tebliÄŸinden itibaren 30 gün içinde yerine getirilecek. ÖİB`nın geçici bir teÅŸkilat olduÄŸu ve özelleÅŸtirme süreci sona erdiÄŸinde çalışan personelin ihtisaslarına göre ilgili kuruluÅŸlara nakledileceÄŸi belirtilen taslakta, ÖİB kuruluÅŸların özelleÅŸtirilmeleriyle ilgili olarak Kurul`a teklifte bulunacak, Kurul kararlarını uygulamak ve özelleÅŸtirme uygulamalarına iliÅŸkin tüm iÅŸlemleri yürütecek. ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi, özelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların hangi yöntem veya yöntemlerle ve hangi sürede özelleÅŸtirileceÄŸini karar verecek, uygulayacak ve kuruluÅŸların faaliyetlerinin takip ve koordinasyonunu yapacak.ÖzelleÅŸtirme programındaki kuruluÅŸlardan hisseleri borsada iÅŸlem görenlerin hisse senetlerinin yurtiçi ve yurtdışı borsalarda alınmasına ve satılmasına, bu kuruluÅŸlara ait her türlü kıymetli evrakın alınmasına ve tekrar satılmasına karar vermek, gerektiÄŸinde özelleÅŸtirme programında bulunan ve sermayesinin yüzde 50`den fazlası devlete ait olan kuruluÅŸlarda bulunan özel gerçek ve tüzel kiÅŸilere ait hisselerin satın alınmasına karar verecek. BaÅŸkanlık, özelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların, idari, mali, hukuki ve teknik yapıları ile ilgili olak düzenlemeler yapacak, bu kuruluÅŸlar arasında borç, alacak, hak ve yükümlülüklere iliÅŸkin düzenlenemeler yapacak. KuruluÅŸların yönetim kurulu baÅŸkanlığı ve üyelikleri ile denetim kurulu üyelikleri ve genel müdürlüklerine yapılacak atamalar ve bu görevlerden alınma iÅŸlemlerine iliÅŸkin olarak baÅŸbakana teklifte bulunabilecek olan ÖİB, ÖzelleÅŸtirme Fonu`nu idare edecek, özelleÅŸtirme kapsamına alınan kuruluÅŸlara, özelleÅŸtirme uygulamalarının gerektirdiÄŸi hallerde borç verebilecek. ÖİB, özelleÅŸtirme uygulamalarının ve idare hizmetlerinin gerektirdiÄŸi durumlarda yerli veya yabancı danışman görevlendirebilecek ve kurulca ihracına karar verilen her türlü menkul kıymet ile diÄŸer kıymetli evrakın düzenlenmesine yönelik olarak bunlarının adedi, deÄŸeri ve ilgili diÄŸer hususları tespit edebilecek. ÖzelleÅŸtirme Kanun Taslağı ile özelleÅŸtirme uygulamalarına iliÅŸkin hükümler düzenleniyor. Taslakta, özelleÅŸtirme kapsamına alınan kuruluÅŸlardan, özelleÅŸtirmeye hazırlanmasına karar verilenlerin hazırlık iÅŸlerinin, bu kuruluÅŸlarca ÖzelleÅŸtirme Ä°daresi BaÅŸkanlığı`nın (ÖİB) koordinasyonu ile gerçekleÅŸtirilmesi öngörülüyor. ÖzelleÅŸtirme kapsamına alınan kuruluÅŸların özelleÅŸtirme programına alınmasından önceki mevcut görev zararları Hazine tarafından karşılanacak. ÖzelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların baÄŸlı ortaklıklarının iÅŸtirak payları ile varlıkları ve baÄŸlı ortaklık statüsünde olmayan, sermayesinin yarısından fazlası, devlete ait kuruluÅŸların iÅŸtirak payları ve varlıklarının kuruluÅŸ yetkili organlarınca özelleÅŸtirilebilmesi ve böylece özelleÅŸtirmenin süratli ve kolay gerçekleÅŸtirilmesi saÄŸlanacak.ÖzelleÅŸtirme programındaki kuruluÅŸlarda kamu payının yüzde 50`nin altına düşmesi durumunda tekelleÅŸmenin önlenmesi dahil ekonomi ve milli güvenlik ile ilgili olarak, milli yararın korunması amacıyla devlete söz ve onay hakkı verecek imtiyazlı hisse belirlenecek. Kamu iktisadi kuruluÅŸlarının mülkiyetin devri suretiyle özelleÅŸtirilmesi durumunda da imtiyazlı hisse belirlenmesi zorunlu olacak. Limanlar ekonomik ve stratejik konumları itibariyle, mülkiyet devri suretiyle özelleÅŸtirilemeyecek. ÖzelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların özelleÅŸtirme programına alınmalarından önceki her türlü hak, borçları ve kanunlardan doÄŸan yükümlülükleri devam edecek. ÖzelleÅŸtirme programında bulunan kuruluÅŸların, milli güvenlik ve kamu yararının gerektirdiÄŸi durumlarda kamu kurum ve kuruluÅŸları ile mahalli idarelere bedel karşılığı devredilebilecek. Programdaki kuruluÅŸlardan, anonim ÅŸirket statüsünde olanların ürettikleri veya sattıkları mal ve hizmetlerin fiyat ve tarifeleri bu kuruluÅŸların yönetim kurullarınca, diÄŸerlerinde ise yetkili organlarınca belirlenecek. KuruluÅŸun özelleÅŸtirme programında bulunduÄŸu süre içinde gerekli olan idari düzenlemeler ile izin, ruhsat ve benzeri diÄŸer belgelerin verilmesine dair iÅŸlemler, idarenin talebi üzerine, ilgili kurum veya kuruluÅŸlar tarafından 30 gün içinde yerine getirilecek. ÖzelleÅŸtirme iÅŸlemleri tamamlanan kuruluÅŸların faaliyet alanları ile ilgili olarak eksik bulunan her nevi ruhsatlar, nihai devir iÅŸlemlerinin tamamlandığı tarihten itibaren 24 ay içinde alıcı tarafından alınacak olup, bu süre zarfında ilgili kanunlar ve yönetmeliklerdeki cezai hükümler uygulanmayacak. ÖzelleÅŸtirme programında bulunan ve yüzde 50`den fazlası devlete ait olan kuruluÅŸlardaki özel hisseler satın alınabilecek ve programdaki kuruluÅŸlara bazı yetkiler devredilebilecek. Belediyeler ve diÄŸer mahalli idarelerin ticari kuruluÅŸlar kurması ve mevcut kuruluÅŸlara katılımda bulunması Bakanlar Kurulu`nun iznine tabi olacak. ÖzelleÅŸtirme uygulamaları her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olacak. ÖZELLEÅžTÄ°RME YÖNTEMLERÄ°, DEÄžERLEME VE Ä°HALETaslakta, deÄŸer tespit komisyonu ve ihale komisyonunun oluÅŸumu ve görevleri düzenlenerek özelleÅŸtirmenin Anayasa`ya uygun gerçekleÅŸtirilmesi amaçlanıyor. TaslaÄŸa göre, özelleÅŸtirilecek kuruluÅŸun deÄŸerlemesi, deÄŸer tespit komisyonları tarafından yapılacak. Ä°haleler pazarlık, açık artırma ve belirli isteklilerden teklif alma usullerinden biri veya birkaçını kullanmak suretiyle ihale komisyonlarınca gerçekleÅŸtirilecek. Pazarlık ve açık artırma usulleri ile çıkılan ihaleye teklif gelmediÄŸi veya ihaleden sonuç alınamadığı takdirde, ÅŸartları Ä°darece belirlenmek kaydıyla davet edilen gerçek veya tüzel kiÅŸi ya da kiÅŸilerle yapılacak pazarlık görüşmeleri suretiyle ihale sonuçlandırılacak. Danışman seçimine iliÅŸkin ihalelerde, en az iki danışman yazılı ÅŸekilde davet edilecek ve ihale pazarlık görüşmeleri yapılarak sonuçlandırılacak. ÖzelleÅŸtirme programına alınan kuruluÅŸların anonim ÅŸirkete dönüştürülmesi halinde taşınmazlar ayni sermaye olarak konabilecek ve bu hususlarda Türk Ticaret Kanunu`nun ilgili hükümleri uygulanmayacak. Ä°Åž KAYBI TAZMÄ°NATIHizmet akdine dayalı olarak çalışanların özelleÅŸtirme uygulamaları nedeniyle iÅŸ akitlerinin feshedilmesi halinde iÅŸ kaybı tazminatı ödenecek. Ä°ÅŸ kaybı tazminatı ve diÄŸer hizmetlerin verilmesinde Türkiye Ä°ÅŸ Kurumu görevli olacak.Ayrıca kuruluÅŸlarda kapsam içi işçi statüsünde çalışan personelden, kuruluÅŸun temel faaliyetleri ile doÄŸrudan ilgili olmayanlar ile yaÅŸlılık aylığı almaya hak kazananların iÅŸ akitleri feshedilecek. KURULUÅžLARDAKÄ° PERSONELÄ°N NAKLİÖzelleÅŸtirme programına alınan, özelleÅŸtirilen, kapatılan veya tasfiye edilen kuruluÅŸlarda çalışan ve nakle tabi olacak personelin listesi 30 gün içinde Devlet Personel BaÅŸkanlığı`na bildirilecek ve BaÅŸkanlık 45 gün içinde diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarına atama yazısı gönderecek ve 15 gün içinde de atama iÅŸlemleri sonuçlandırılacak. Kamu kurum ve kuruluÅŸlarına yapılacak atamalarda kullanılmak üzere kadro ihdas edilecek, böylece gerektiÄŸinde bu kadrolar kullanılarak personelin maÄŸduriyeti önlenerek nakli kolaylaÅŸtırılacak ve nakle tabi personelin ÖzelleÅŸtirme Fonu üzerindeki yükü kalkmış olacak. EMEKLÄ°LÄ°KÖzelleÅŸtirme programındaki kuruluÅŸlardan sermayesinin yüzde 50`den fazlası devlete ait olanlardan Emekli Sandığı Kanunu`na tabi olarak çalışan personel, emekli ikramiyesini yüzde 30 fazlasıyla alacak. Emekli ikramiyesine ilave olarak ödenecek yüzde 30 tutarındaki miktar,ödemeyi müteakip Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü`nün talebi üzerine ÖzelleÅŸtirme Fonu`ndan karşılanacak. Ä°ÅŸ kanunlarına tabi kapsam içi statüde çalışan işçilerden, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre emeklilik hakkını kazananlara bu hakkı kazandıkları tarihten, kuruluÅŸun özelleÅŸtirme programına alınmasından önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine göre emeklilik hakkını kazanmış olanlara kuruluÅŸun özelleÅŸtirme programına alınmasından itibaren 2 ay içinde emekli olmayı istemeleri halinde hak edecekleri kıdem tazminatının yüzde 10`u tutarında ek ödeme yapılacak. Â