Oral: Yeni vergi yasası geliri zaten düşürdü

Maliye Bakanı Sümer Oral, başta Mali Milat'ın üç yıl ertelenmesi olmak üzere, Vergi Yasası'nda yapılacak değişikliklerin gelir kaybı yaratmayacağını savundu. Oral, ‘‘Tersine yasa uygulamaya konduğu zaman bu yıldan itibaren vergi cetvelinde yüzde 40'lık düşüş oldu’’ dedi.

Maliye Bakanı Sümer Oral, vergi yasasında yapılan değişikliklerin gelir azaltıcı bir etkisi olmayacağını belirterek, ‘‘Vergiyi ekonomiden uzak tutamazsınız. Yasanın en büyük şansssızlığı ekonomik daralma dönemine rastlamasıydı’’ dedi. Oral, vergi yasasında yapılan değişiklikler konusunda Hürriyet'in soruları ile ve Mali Milat başta olmak üzere yöneltilen eleştirileri yanıtladı.

Mali Milat'ı ertelerken, üç yıllık süreyi neye göre belirlediniz?

- Bir yıl olsa (neden bir yıl) diye sorulabilirdi. Ekonominin düzlüğe çıkması, krizin tamamen ortadan kalkması istendi. Üç yıl makul bulundu. Mali Milat ile gelirin yeni tanımı, gelir arttırıcı araçlar olarak öngörülmüştü. Ama sonuç vermedi. Maliye'nin teknik kadrosunun, önümüzdeki bir-iki yıl içinde sonuç vereceğinden de fevkalade kuşkusu vardı.

Mali Milat'ın ertelenmesi istenirken, (halk devlete güvenmediği için parasını yastık altında tuttu, yurtdışına götürdü) argümanı getirildi. Erteleme ‘devlete güvensizlik’ argümanını tescil etmedi mi sizce?

- Bu düzenleme söylediğiniz nedenle yapılmadı ki. Öyle birşey olabilir mi? Ekonominin nabzını tutuyorsunuz, kalp atışlarına bakıyorsunuz, gelin bir miktar erteleyelim diyorsunuz. Yasanın en büyük şanssızlığı, ekonomik bir daralma dönemi rastlamış olmasıdır.

Değişikliklerin gelir azaltıcı yönde etkisi olabilir mi?

- Hiç mali idare gelir azaltıcı bir tedbiri, gelire ihtiyacı olduğu bir dönemde alır mı? Bütün bunların hesaplarını kitaplarını yaptık. Gelir azaltıcı yönünü görmedik. Tersine, yasa uygulamaya konduğu zaman bu yıldan itibaren vergi cetvelinde yüzde 40'lık bir düşüş meydana getirdi. Bu da vergi gelirlerinin tahminlerin altında gerçekleşmesinde önemli rol oynadı. İkincisi, gelecek yıldan itibaren uygulanacak hayat standardı. Bu da vergi azaltıcı bir düzenlemedir.

Üç yıllık erteleme dönemini Maliye Bakanlığı nasıl değerlendirecek?

- Gidin vergi idaresine, memur, makbuzların, beyannamelerin içinde kaybolmuş, o dosyada hata var mı yok mu bakamıyor bile. Bir yetki konduğu zaman mutlaka yerine getirilmeli. Kullanamazsan birşey ifade etmez. Siz bir yasayı istediğiniz kadar düzgün hale getirin. O yasayı uygulayacak vergi idaresi istenen kapasitede değilse sonuç alamazsınız. Sonuç alamadığınız zaman da bu moral kırıcı olur. Biz bu üç yılı fırsat olarak görüyoruz. Bu arada vergi idaresi kapasite ve teknik eksikliklerini gidremeye çalışabilir. Daha tatlı ve ılımlı bir uygulamaya da geçilir. Unutmamak lazım ki, Türkiye'de sadece yüzde 2.5 oranında vergi incelemeniz var. Gerek vergi tanımında gerek mali milatta inceleme yaptığınız zaman sonuç alabilirsiniz. O var diye, mükellef gidip kendiliğinden beyanname yükseltmez.

Mevduat ve repo gelirlerini beyan eden 38 bin kişi için beyannamenin kaldırıldığı, bununla off-shore tasarruf hesapları denetim dışına kayacağı, vergi adaletini bozacağı eleştirisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

- Bu düzenleme 1999'a kadar vardı zaten. Böyle bir iddia olabilir, ama biz global baktık. Vergide basitliği pratikliği dikkate aldık. Herkesin istediği birşeydi. Vergi fevkalade dinamik bir olaydır. Bu değişiklikle, daha çok tasarrufu mevduata ve repoya gideceğini, beyanname yükümlülüğünden dolayı çekingenlik içinde olan, (vergi dairesiyle uğraşmayayım) diyen bir kesim olduğu söyleniyordu. Bunlara bir kolaylık sağlanıyor. Her sistemde bazı sübap noktalarının olması lazım. O noktaları bazen kullanmak gerekir. Aksi takdirde sıkıntı verir. Sistemi bozuyor deniyor. Niye bozsun? Vergi adaleti gene dikkate alınacak orada.

Faizde stopaj oranı artmayacak

Stopaj oranlarında değişiklik olacak mı?

- Basında o yönde değerlendirmeler gördüm. Bu, Bakanlar Kurulu'nun tesbit edeceği bir yetki. Şartlara göre herşey artabilir de azabilir de. Yoksa kararlaştırılmış, hatta görüşülmüş bir oran yok.

Emlak vergisindeki yeniden beyanname hakkıyla çevre temizlik vergisini birarada nasıl uygulanacak? İkisinin de takvimleri farklı..

- O konuda detay çalışma yapıyoruz. Yasa değişikliği geldiği zaman görülecek. Vatandaşa kolaylık olsun diye kabul ettik. Nasıl olsa ikisi de benzer nitelikte, belediyelere ödeniyor..

Hisse senedi işlemleriyle ilgili vergide değişiklik düşünülmüyor mu?

- Gözümüze çarpan bütün konuları düzeltecek geniş bir kanun niyetimiz yok. Sadece ekonominin önünün açabilmek için temel konularda ertelemeye gidildi. Fevkalade kısıtlı tutmak istiyoruz. Yeni bir düzenleme yapılmıyor.

Taşıt Pulu'nda sistem değişiyor

Maliye Bakanı Sümer Oral, motorlu kara taşıtları sahiplerinden ‘taşıt pulu’ ile yılda iki kez alınan vergide uygulama değişikliğine gideceklerini açıkladı. Vergide basitlik ve sadeliğin çok önemli olduğunu vurgulayan Oral, bu konuda başlattıkları hazırlık hakkında şu bilgileri verdi:

‘‘Aracınızı yılda iki kez biryerlere götürüyorsunuz. Sıraya giriyorsunuz. Kayıt yaptırıyorsunuz. Arkadaşlarım bazı Batı ülkelerindeki uygulamayı anlattılar. Çok hoşuma gitti. Taşıtınızı hangi ay alıyorsanız, takip eden yıl aynı tarihte bir defa vergi ödüyorsunuz. Hem yıla yayılıyor, birikim olmuyor. Hem de vatandaşa iki kez eziyet olmuyor. Bunun çalışmasının başlattık.’’

Kayıtdışına karşı asla taviz yok

Mali Milat’ın ertelenmesiyle kayıtdışı ekonomiye karşı mücadelede bir taviz gündeme gelmiyor mu?

- Kesinlikle, vergi sistemi dışındaki ekonomiyle mücadelede en ufak bir gerileme yoktur. Olamaz da. Bunu böyle kabul ederseniz, Türkiye geçen yıla kadar bununla hiç ilgilenmiyordu sonucu çıkar. Öyle şey olur mu?