Nisan sürprizi

ENFLASYON nisanda sürpriz yaptı ve aylık yüzde 2.4 civarında olan beklentilerin oldukça altında yüzde 1.69 arttı. Yıllık enflasyon da yüzde 19.71’den yüzde 19.50’ye geriledi. Enflasyondaki sürprizde gıda fiyatlarındaki artışın tahminlerin altında açıklanmasının etkisi büyük. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre aylık en yüksek artış yüzde 6.77 ile içki ve sigara grubunda olurken, haberleşme grubu yüzde 0.30’luk düşüşle dikkat çekti. Ekonomistler, enflasyon verisinin ardından gözlerin yeniden Merkez Bankası’na çevrildiğine işaret ediyor. Mayısta, ise taze sebze ve meyvede yeni sezon ürünlerin devreye girmesiyle enflasyonda ılımlı seyrin sürmesi öngörülüyor.

SEBZE VE MEYVEYE TAKİP

TÜİK verilerine göre gıdada nisanda aylık artış yüzde 1.40. Bu artışın aylık tüketici enflasyonuna etkisi ise 0.35 puan. Bazı taze sebze ve meyvelerde büyük fiyat düşüşü bu olumlu sonucu doğurmuş. Özellikle, biber, patlıcan, fasulye, salatalıkta yüzde 30’u aşan fiyat düşüşü var. Ancak, domates, kuru soğan ve patateste fiyat yükselişi sürüyor. Et ürünlerinde de nisanda kıpırdanma oldu. Dana eti yüzde 9.2, tavuk eti yüzde 12.1 fiyat artışı yaşadı. TÜİK’in açıkladığı çekirdek enflasyon verilerinde de taze meyve ve sebzede yüzde 73.66’lık yıllık enflasyon dikkat çekici. Mayısta daha bol miktarda ürünün pazarlara girmesiyle fiyat indirimlerinin olması muhtemel. İşlenmemiş gıdada yüzde 45.69, işlenmiş gıdada yüzde 30.21 yıllık enflasyon yaşanmış. Ekmek ve tahıllarda ise yıllık enflasyon yüzde 20.92.

VERGİ DÜZENLEMESİ

Sigaradaki vergi ayarlamalarının ardından gelen zamlar içki ve sigara grubunda aylık enflasyonu yüzde 6.77’ye taşıdı. Bu grubun aylık enflasyona etkisi 0.28 puan. Ancak, mayıs başında yapılan ikinci bir vergi düzenlemesi sigara zammının mayıs ayında da süreceğini gösteriyor. Mayıs enflasyonunda da bu grubun artırıcı etkisini göreceğiz. Giyim ve ayakkabı grubu yeni sezona fiyat artışıyla başladı. Nisan ayının zam şampiyonları arasında giyim grubundan ürünler var. Bu grupta aylık enflasyon yüzde 5.36 ve genel tüketici enflasyonuna etkisi 0.33 puan oldu. Mayısta da artış yönünde enflasyona etkisi olması muhtemel giyim ve ayakkabı grubu haziran sonrasında yeniden indirimlerle enflasyonu azaltıcı etki yapacak.

PETROL ETKİSİ

Ev eşyası grubu vergi indirimlerinin halen sürdüğü bir grup. Ancak nisanda enflasyon yüzde 2.65 oldu ve genel tüketici enflasyonuna etkisi 0.22 puan. Özellikle mobilyada ve beyaz eşyalarda yüzde 5-7 arası fiyat yükselişleri var. Bu grupta vergi indirimleri haziran sonuna kadar devam edecek. Ulaştırma grubunda yüzde 1.19’luk aylık enflasyonun genel tüketici enflasyonunu 0.20 puan arttırdı. Bu grupta özellikle benzin ve motorindeki fiyat artışları etkili oldu. Petrol fiyatları 78 dolara kadar çıktı nisan ayında ve bu Türkiye’de motorin ve benzin fiyatlarını etkiledi.

Cep telefonu, internet ve cep telefonu ekipmanlarında az da olsa yapılan indirim nisanda fiyat düşüşü yaşanan tek grubun haberleşme olmasını sağladı. Bu grupta mayıs başında yapılan vergi düzenlemesinin ardından cep telefonlarına zam yapıldı. O nedenle mayısta haberleşme grubu enflasyonda artırıcı etki yapacak. Altın fiyatlarındaki yükseliş çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 1.94’lük enflasyon oluşmasında etkili.

ÇEKİRDEK ENFLASYONDA DÜŞÜŞ

MERKEZ Bankası’nın para politikası için takip ettiği çekirdek enflasyon verilerinde de düşüş yaşandı. TÜİK’in işlenmemiş gıda, enerji, içki ve sigara ile altın fiyatlarındaki değişim hariç hesapladığı B çekirdek enflasyonu nisanda marttaki yüzde 17.72 seviyesinden yüzde 16.30’a, yine TÜİK’in enerji, gıda ve içecek, içki ve sigara ile altın fiyatlarındaki değişim hariç hesapladığı C çekirdek enflasyonu da yüzde 17.53’ten yüzde 16.30’a indi. Merkez, 2019 sonunda enflasyonun yüzde 14.6 olmasını 2020 sonunda yüzde 8.2’ye, 2021 sonunda yüzde 5.4’e inmesini bekliyor.