Mucize çim, Amerika'ya Türkiye'den mi gitti?

ABD'de hızla yayılan ve sadece 1 kez sulandığında yıl boyunca yeşil kalan Zoysia adlı çiminin 50'li yıllarda Ankara Belediyesi'nde çalışan Ziraat Mühendisleri tarafından bulunduğu iddia edildi. Artık Kanada'da yaşayan Ziraat Yüksek Mühendisi İsmet Olcay, ‘‘Biz o yıllarda bulduğumuz çimi, ABD'nin Ankara Sefareti ikametgahının bahçesine ekmiştik’’ dedi.

YILDA sadece bir kez su isteyen ve 12 ay boyunca yeşil kalan Zoysia adlı mucize çimin, Türk ziraat mühendisleri tarafından bulunduğu ve 1953'te, ABD'nin Ankara Sefareti tarafından, yurtdışına gönderildiği iddia edildi.

ABD'de 20 üniversitenin 40 yıla yakın zamandır üzerinde çalıştığı Zoysia adlı çim tohumunun, ABD Golf Federasyonu'nun da büyük maddi desteği ile geliştirildiği belirtiliyordu. Hürriyet'te çıkan bu haber üzerine, 1951 yılında Ankara Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü'nde çalışan, ve bugün Kanada Vancouver'da yaşayan Yüksek Ziraat Mühendisi İsmet Olcay, bu çimin ilk örneğinin 1952'de Ankara'da Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü'nün bahçesinde bulunduğunu savundu.

1951 yılında Ziraat Fakültesi'nden mezun olduktan sonra Ankara Belediyesi'nde Park ve Bahçeler Müdürlüğü'nde göreve başladığını söyleyen İsmet Olcay, Arif Benderlioğlu'nun Belediye Başkanlığı döneminde kamu kurum ve kuruluşlarının bahçelerinin belediyenin su kaynaklarıyla sulanmasının yasaklandığını söyledi. ‘‘Tüm yeşil alanlar kurumaya bırakılmıştı’’ diyen Olcay, Zoysia çimiyle ilgili şunları söyledi:

ZİRAAT'İN BAHÇESİ

‘‘Bunun üzerine biz, Belediye Su İşleri'nin de yardımı ile bazı kuyular açtık. Gençlik Parkı, Sıhhiye ve Bomonti'de açılan kuyulardan basılan suyu doğrudan parkların sulama tesisatına bağlayarak Çubuk Barajı ile olan ilgimizi kestik. Hatta Hacettepe Parkı'ndaki büyük havuzu da depo olarak kullandık. Fakat, birçok banka ve resmi teşükkül, kendi bançeleri için tedbir almamıştı. Birgün Ziraat Bankası'nın Ulus'ta, sonradan pek çok bina yapılan bahçesinde, bir metrekarelik alanda çimlerin kurumadığı ve sağlıklı kaldığını gördük. Bu bir mutasyon olayıydı. Kuraklık karşısında, aynı kökten üreyen ve aynı genleri taşıyan bu çim demeti, genlerinde oluşan değişikliğe bağlı olarak kuraklığa karşı koymuştu. Bu, kuraklığa dayanabilen yeni bir çim tohumunun bulunması idi.’’

Ziraat Bankası bahçesindeki çim demetini itina ile sökerek fidanlığa götürdüklerini belirten İstem Olcay, yoğun bakım altında 10-12 cm. aralıklarla çimi fidelediklerini ve özel yastıklarla üretmeye başadıklarını belirtti.

DEMİREL BİLİYORDU

‘‘Çok yavaş gelişiyordu. Çünkü, her fide kendi kendine kardeslenerek ek sürgünler veriyor ve aradaki boşluğu kapatarak sık bir çim görünüşü alıyordu. İşte o zaman, bunu tekrar söküp, fideler halinde tekrar aralıklı olarak fideliyor ve çoğalmasını bekliyorduk’’ diyen İsmet Olcay, ‘‘‘‘Ziraat Bankası çimi ’’ olarak adlandırdıkları bu çimden o dönemde Devlet Su İşleri Genel Müdürü olan Süleyman Demirel'in de haberi olduğunu söyledi. Olcay, çimin DSİ'ye ait Hirfanlı barajının ağaçlandırılması ve yeşillendirilmesi projesi sırasında, Süleyman Demirel'e tanıtıldığını belirtti. Olcay, ‘‘O dönemde Çubuklu Barajı İşletme Müdürü olan Kemal Baytaş'a da önemli miktarda çim fidesi vermiştik’’ dedi.

SEFİRLİK BAHÇESİ

1960'ların başında Kanada'ya göçettiğini belirten İstem Olcay, Hürriyet Gazetesi'nde bu çimle ilgili haberi görünce şaşırdığını belirtiyor. ‘‘Bir mutasyon ve gen değiştirme sonucu tesadüfen bulunan bir çim türü Amerikalılar'ın eline nasıl geçti’’ diye soran Olcay, bu sorusunun cevabını da kendi veriyor:

‘‘Ben Ankara Belediyesi'nde yetkili bir Yüksek Ziraat Mühendisi ve Peyzaj Mimarı olarak çalışırken, Belediye Başkanı Arif Benderlioğlu tarafından, o sırada inşaatı yeni biten Amerikan Sefareti büyükelçi ikametgahının bahçesinin tanzimi için resmen görevlendirilmiştim. O yıllarda George McGee ABD Büyükelçisi olarak görev yapıyordu. 1953 yılındaki bu uygulama sırasında, bizim çim fidelerinden Çankaya'daki sefaret ikametgahı bahçesine de diktirmiştim. Bunu, inşaatın baş mühendisi Charli Osborn da biliyordu.’’

Zoysia çimi nedir?

ABD'de hızla yaygınlaşan Zoysia, genetik değişime uğramış özel bir çim. Bu genetik tohumdan üreyen çimlerin yılda sadece bir kez sulanması ve biçilmesi yetiyor. Eksi 30 dereceye kadar dayanabilen Zoysia çimi, çok sıcak ve nemsiz havalarda bile yaşıyor ve yeşil rengini kaybetmiyor. Yılın 12 ayı yeşil kalabilen bu çim, ekildikten sonra en geç 45 gün içinde yeşeriyor. Zoysia çiminin bir diğer özelliği ise, fazla güneş almayan bölgelerde de rahatlıkla kullanılabilmesi. Zoysia, gün boyunca sadece 3 saat güneş ışığına ihtiyaç duyuyor.