Latin Amerika beklendiği gibi sallanıyor

LATİN Amerika'da ekonomik durumun karışık olduğunu daha önce yazmıştım. Son günlerde gelen haberler, karışıklığın giderek arttığını gösteriyor. Bizim yaptığımız hataların benzerlerini Arjantin ve Brezilya da yapıyor. Onların da arkasında IMF var.Arjantin de, Brezilya da yabancı mali sermayeye bizden çok daha fazla muhtaç ülkeler. Her yıl belli miktarda yabancı sermaye gelmediğinde iki ülke de dış borçlarının servisinde zorlanıyorlar. Dolayısıyla, iç borçlanma bir sorun haline geliyor.ELİNİ GÖSTERMEKİki ülkede de enflasyon düşük. Fakat, dış borçların servisindeki belirsizlik mali piyasaların asabını bozuyor. Örneğin, Brezilya'nın bu yıl yeteri kadar yabancı sermaye çekemeyeceği beklentisi, yeni yabancı yatırımcıların gelmemesine ya da gelenlerin çıkmaya çalışmasına neden oluyor. Kurlar üzerine baskı geliyor.IMF'den de aldığı ve alacağı paralara güvenerek, Brezilya Merkez Bankası Başkanı geçenlerde ‘‘yıl sonuna kadar dövize müdahale etmek için 6 milyar dolar ayırdıklarını’’ söyledi. Kabaca günde 50 milyon dolar satabileceğini ima etti.Açıklama çok büyük bir talihsizlik idi. Piyasalar şimdi Merkez Bankası'nı sınıyorlar. Pokerdeki tabiriyle, piyasalar elini açık eden Merkez Bankası'nın üzerine gidiyorlar. Anlaşıldığı kadarıyla, Brezilya Merkez Bankası'nın böyle bir bilgiyi piyasalara açıklamasını IMF istemiş. Hiç şaşırtıcı değil.Sonuç beklendiği gibi oldu. Brezilya parası, real, dolara karşı yüzde 30'dan fazla değer yitirdi. Elini açık eden Merkez Bankası'nın piyasalara dolar satışları da çok etkili olamıyor. Bir çaresizlik içine düştüler. Ne yapsalar piyasalara yaranamıyorlar.Arjantin de aynı durumda. Tek fark Arjantin'de Para Kurulu olması. 1991 yılından bu yana 1 peso 1 dolara eşitti. Son yıllarda doların uluslararası piyasalarda değerinin artması peso'nun da değerinin artmasına neden oldu. Dış ticaret dengesi zorlandı.Şimdi paralarını dolar ve euro'dan oluşan bir sepete bağlamak istiyorlar. Dolaylı yoldan devalüasyon da yaptılar.Arjantin'e de bu yıl geçmişe göre daha az yabancı sermaye gelmesi bekleniyor. Dolayısıyla, yabancı sermaye çıkışı yaşanıyor. Mali sistemde çeşitli kısıtlamalar getirildi. Önlemlerin çok etkili olduğu söylenemez. Kurtarıcı olarak ekonominin idaresine getirilen Cavallo'nun piyasaları ikna edebildiği söylenemez. Cavallo'nun istifa edebileceği dahi konuşuluyor. İstifa ederse, durum daha da karışacak. Onlar da çaresiz. Her an dış borçlarını ödeyemediklerini açıklayabilirler.KONUŞULUYORUZPolitik ve ekonomik istikrarsızlık Latin Amerika'da kol geziyor. O ülkeler için anlatılan hikáyeler bizim yaşadıklarımıza da çok benziyor. Belli ki, istikrarsızlığın nedenleri bütün dünyada aynı. Yapılan hatalar da çok az farkla aynıları. Yapılan hataların arkasındaki akıl hocamız da aynı.Latin Amerika'daki gidişat bizim için iki açıdan çok önemli. Birincisi, geçen perşembe günü olduğu gibi, oradaki çalkantı anında bizim piyasaları da karıştırıyor. İkincisi, oradaki kötüye gidiş bizim gibi ülkelere akan yabancı sermayeyi korkutuyor. Yani, hepimiz maalesef aynı gemideyiz.Bütün dünya bizi konuşuyor.