Kiraların vergisinde ince noktalar

MART ayının sonuna kadar, kira geliri elde edenlerin, beyanname vermeleri ve tahakkuk eden verginin de yarısını ödemeleri gerekiyor.10 mart 2005 tarihli Hürriyet’in ücretsiz eki olarak verdiğimiz ‘Gelir Vergisi Kılavuzu’nda, kira gelirlerinin nasıl vergilendirileceğini, ayrıntılı olarak açıkladık. Bu eki okuyanların, en çok merak ettikleri ve bize sordukları konuları da bu yazımızda bulacaksınız.1- Konutunu Kiraya Verip Kirada Oturanlar:Bu durumda olanlar, ‘Gerçek gider’ yöntemini seçerlerse, tahsil ettikleri kiradan, ödedikleri kirayı düşebilirler. Ödedikleri kira daha fazla ise, beyanname verirler ancak vergi ödemezler. Ödenen konut kirası, eşe ait konut kira gelirinden indirilemez. Ancak, kira sözleşmesinin, kira geliri elde eden eş adına değiştirilmesi halinde, indirilmesi mümkündür.2- Kira Gelirinin Tahsil Edilmeyen Kısmı:Kira gelirleri beyan edilirken, tahsil edilen ayların kirası beyan edilecek. Ancak, 2003 yılı kirasının bir kısmı 2004‘te tahsil edilmişse, o da 2004 yılı kira geliri olarak beyan edilecek.3- Konut Kira İstisnası Her Ev için mi?Hayır. 2004 yılında 1 milyar 800 milyon TL, 2005 yılında da 2.000 YTL olan, konut kira gelirleri, kira geliri elde edilen her ev için değil, toplam kira gelirine uygulanır.4- Karı ve Kocanın Kira Gelirleri:Karı ve kocanın ayrı ayrı kira gelirleri varsa, her ikisi de bu gelirlerini ayrı ayrı beyan ederler ve istisnadan da ayrı ayrı yararlanırlar.5- Hem İşyeri Hem de Konut Kira Geliri Olanlar:2004 yılı konut kira geliri, 1 milyar 800 milyon lirayı aştığında, beyanı gerekiyor. Maliye Bakanlığı görüşüne göre; konut kirasının yanısıra işyeri kira geliri de elde edenlerin; a) Konut kira gelirinden istisna düşülecek,b) İstisna sonrası tutar ile işyeri kira geliri toplanacak,c) Bu tutar 14 milyar lirayı aşıyorsa, kira gelirinin tamamı beyan edilecek. Aşmıyorsa, yalnızca 1 milyar 800 milyon lirayı aşan, konut kira geliri beyan edilecek. Ancak GVK Md. 86/1-c’de ‘vergiye tabi gelir toplamı’ deyimi kullanıldığı için, yüzde 25 götürü gideri düştükten sonra kalan kısmın 14 milyar TL’lik sınırı aşıp aşmadığına bakmak gerektiği düşüncesindeyiz.6- Kira Geliri Elde Edenin Emekli Aylığı ya da Ücret Geliri: Kira geliri nedeniyle, yıllık gelir vergisi beyannamesi verenlerin, ayrıca emekli aylıklarını da beyan etmeleri gerekmiyor.Kira gelirinin yanı sıra, ücret geliri de olanların, bir işverenden elde ettikleri ücret gelirini, tutarı ne olursa olsun beyanı gerekmiyor. Ancak, birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi durumunda, asıl işverenin dışındaki ücret gelirleri 14 milyar TL’yi aşıyorsa, ayrıca ücret gelirleri de beyan edilecek.7- İşyeri Kira Gelirinin Stopajını Kiracı Vergi Dairesine Yatırmazsa:İşyeri sahibinin, bundan dolayı herhangi bir sorumluluğu yok. İşyeri kira geliri 14 milyar TL’yi aşması nedeniyle beyan edildiğinde, bununla ilgili yüzde 22 stopajı, kiracı, vergi dairesine beyan etmemiş ya da yatırmamış olsa dahi, hesaplanan gelir vergisinden mahsup edebilir.8- Eşe ya da Çocuğa Bedelsiz Kiralanan İşyeri:Yıllık emsal kira tutarı, 750 milyon lirayı aşıyorsa, yıllık beyanname ile tamamı beyan edilecek. Emsal kira bedeli, o işyerinin, emlak vergisi değerinin yüzde 5‘i olarak hesaplanacak.9- Yazlık Evini Kiraya Verenler:2004 yılında elde ettikleri kiranın tutarı, 1 milyar 800 milyon lirayı aşmışsa beyan edilecek. Aşmamışsa beyan edilmeyecek.10- Yurtdışındaki Türklerin İşyeri Kira Geliri:Yurtdışında oturma ya da çalışma izni bulunan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri, stopaja (vergi kesintisine) tabi tutulmuş işyeri kira gelirlerini, tutarı ne olursa olsun beyan etmeyecekler.