IMF'ye verilen Niyet Mektubu

Uluslararası Para Fonu (IMF) Ä°cra Direktörleri Kurulu tarafından onaylanan Türkiye'nin Yedinci Gözden Geçirmeye iliÅŸkin 2 Nisan 2004 tarihli Niyet Mektubu'nda, petrol, tütün, alkol ve gazdan (LPG) alınan maktu vergilerin, 2,4 katrilyon lira (GSMH'nın yüzde 0,5'i) gelir yaratacak ÅŸekilde artırıldığı hatırlatıldı.Mektupta, ileriye dönük olarak ise KÄ°T fiyatları ve maktu vergilerin yıl içerisinde, ''bütçe tahminleri ile uyumlu olacak ÅŸekilde' zamanında ayarlanmasının da saÄŸlanacağı vurgulandı. Niyet Mektubu'nda, yeni takvim çerçevesinde 'zamanında izlemeye imkan vermek üzere' faiz dışı fazlaya iliÅŸkin, KÄ°T'lerin hariç tutulduÄŸu ilave bir performans kriteri oluÅŸturulduÄŸu da bildirildi. Mektupta, IMF destekli programın, baÅŸarılı makroekonomik yönetimin sergilendiÄŸi bir yılın ardından, son neslin gördüğü en güçlü konuma geldiÄŸi, program kapsamındaki kamu maliyesi ve para politikasına iliÅŸkin hedeflerin büyük ölçüde gerçekleÅŸtirildiÄŸi, Aralık sonuna iliÅŸkin tüm parasal performans kriterleri ve gösterge niteliÄŸindeki hedeflerin de tutturulduÄŸu kaydedildi.     Devlet Bakanı Ali Babacan ve Merkez Bankası BaÅŸkanı Süreyya Serdengeçti'nin imzalarını taşıyan 21 madde ve 13 ekten oluÅŸan Niyet Mektubu'nda, enflasyonda ve faiz oranlarında düşüş, ekonomik büyümede de artış olduÄŸu kaydedilirken, 2004 yılına iliÅŸkin kapsamlı bir yapısal reform takvimi oluÅŸturulduÄŸu vurgulandı.  2003 yılında toplam kamu sektörü faiz dışı fazlasının Gayri safi Milli Hasıla'nın (GSMH) yüzde 6'sının üzerinde bir seviyede gerçekleÅŸtirildiÄŸi hatırlatılırken, bu oranın, Türkiye'de bugüne kadar gerçekleÅŸtirilmiÅŸ en yüksek oran olduÄŸunun altı çizildi. Mektupta şöyle denildi:         BANKACILIK, KAMU MALÄ°YESÄ° VE ATIL Ä°STÄ°HDAM "Bankacılık alanında Pamukbank'ın, Halk Bankası ile entegre edilmesi suretiyle çözüme kavuÅŸturulması kararlaÅŸtırılmıştır. Ayrıca, Ä°mar Bankası olayına iliÅŸkin inceleme ve deÄŸerlendirme çalışmaları çok yakın bir zamanda baÅŸlatılacaktır.     2004 yılı kamu maliyesi hedeflerine ulaşılmasını güvence altına alacak telafi edici mali tedbirler göz önünde bulundurularak, toplam kamu sektörü faiz dışı fazlasına iliÅŸkin 2004 yılı Mart ayı sonu performans kriteri gerçekleÅŸmeleri belli olmadığından, söz konusu performans kriterinin bu gözden geçirme için uygulanmaması talep edilmektedir. KÄ°T'lerdeki atıl istihdamın giderilmesine iliÅŸkin 2003 yılı Aralık sonu performans kriteri yerine getirilemediÄŸinden, anılan kriterin uygulanmaması talep edilmektedir.''     STAND-BY 3 ÅžUBAT 2005 TARÄ°HÄ°NDE SONA ERECEKMektup'ta, kalan kaynak kullanımlarının yeni bir takvime baÄŸlanması talep edilirken, Stand-By düzenlemesinin sona ermesine kadarki zaman dilimi dikkate alınarak, kalan gözden geçirme sayısının dörtten üçe indirilmesi talep ediliyor. Kalan kredi tutarı ise eÅŸit bir ÅŸekilde dağıtılarak son test tarihinin 2004 yılı Aralık ayı sonu olarak belirlenmesi öngörülüyor. Bu durumda Stand-By düzenlemesinin de 3 Åžubat 2005 tarihinde sona ereceÄŸi ifade ediliyor. GSMH'nın yüzde 6,5'i tutarındaki kamu sektörü faiz dışı fazla hedefi, programın temel taşı olmaya devam ediyor.          MALÄ° TEDBÄ°RLERMektupta, mali tedbir paketi çerçevesinde, 2004 yılı içerisinde özel gelirlerden 0,5 katrilyon TL'nin daha (GSMH'nın yüzde 0,2'si) ilgili özel harcamalara tahsis edilmeyerek bütçeye gelir olarak kaydedileceÄŸi, harcama kesintilerini desteklemek amacıyla kamu kuruluÅŸlarının birikmiÅŸ borçları yıl içerisinde dikkatle izlenip, artış tespit edilmesi halinde gecikmeden önlem alınacağı belirtiliyor.     Ayrıca ''Temmuz ayında yapılacağı ilan edilmiÅŸ olan yüzde 10 oranındaki artış haricinde, emekli maaÅŸlarında bu yıl baÅŸka birartış yapılması planlanmamaktadır'' deniliyor.      2.4 KATRÄ°LYON LÄ°RALIK GELÄ°R  Niyet Mektubu'nda, petrol, tütün, alkol ve gazdan (LPG) alınan maktu vergilerin, 2,4 katrilyon lira (GSMH'nın yüzde 0,5'i) gelir yaratacak ÅŸekilde artırıldığı hatırlatılırken, ileriye dönük olarak, KÄ°T fiyatları ve maktu vergilerin yıl içerisinde, bütçe tahminleri ile uyumlu olacak ÅŸekilde zamanında ayarlanmasının da saÄŸlanacağı vurgulanıyor.     VERGÄ° Ä°DARESÄ° REFORMUVergi idaresi reformu'na da deÄŸinilen mektupta, bu reform çerçevesinde, vergi idaresinin, Maliye Bakanlığı bünyesinde ve BaÅŸkanı'nın doÄŸrudan Maliye Bakanına baÄŸlı olduÄŸu yarı özerk bir yapı haline getirileceÄŸi ifade ediliyor. Yeni birimin, fonksiyonel olarak yeniden örgütleneceÄŸi ve vergi politikasının ise Maliye Bakanlığına devredileceÄŸi, ayrıca, bütün vergi dairelerinin de yeni birime devredileceÄŸi belirtiliyor. Vergi idaresine iliÅŸkin kanun taslağının, Mayıs sonuna kadar TBMM'ye sunulacak olup, söz konusu kanunun Temmuz ayı sonuna kadar TBMM'den geçmesinin beklendiÄŸinin de altı çiziliyor. Söz konusu reformların uygulanmasını takip edecek bir yönlendirme komitesinin oluÅŸturulduÄŸunun vurgulandığı mektupta, bu komitenin, Nisan ayı sonuna kadar sorumluluk ve hedeflerin açık bir ÅŸekilde ayrılmasına imkan veren bir eylem planı hazırlayacağı, söz konusu komitenin, yeni yapı 2005 yılı Ocak ayında faaliyetine baÅŸlayana kadar, planın uygulanmasını koordine edeceÄŸi bildiriliyor.     SOSYAL GÃœVENLÄ°K REFORMUSosyal güvenlik açıklarına da deÄŸinilen mektupta, emeklilik sistemine iliÅŸkin yapılan çalışmaların, halen faaliyet gösteren üç emeklilik sisteminin kurumsal olarak reforme edilmesi ve sisteme iliÅŸkin parametrelerin yeniden düzenlenmesini kapsayacağı, 2004 yılı Haziran ayı sonuna kadar bir dizi kapsamlı reform alternatifleri geliÅŸtirileceÄŸi, ilgili simulasyonlar yapılarak sonuçların Bakanlar Kurulu'na sunulacağı ifade ediliyor.     Sosyal güvenlikteki yeni yapılanma çerçevesinde, önümüzdeki dönemde, emekli maaÅŸ artışlarında, yeni sosyal güvenlik çerçevesi baz alınarak, kurallara dayalı bir yaklaşım izleneceÄŸi vurgulanıyor. Genel saÄŸlık sigortasının planlanan uygulamasına iliÅŸkin, sigortanın kapsamının geniÅŸlemesinden kaynaklanacak maliyetlerin telafi edilmesini teminen, bir reform paketinin 2004 yılı Temmuz ayı sonuna kadar hazırlanacağı, ayrıca, 2004 yılı Haziran ayı sonuna kadar prime esas ücret tabanının kaldırılacağı bildiriliyor.     Sosyal güvenlik reformuna iliÅŸkin kanun taslağının, reformun getireceÄŸi maliyetleri telafi edici önlemlere iliÅŸkin ayrı bir yasal düzenlemeyle beraber TBMM'ye sunulması, 8. Gözden Geçirme sırasında yeni bir performans kriteri olarak belirleniyor.     ÖZELLEÅžTÄ°RMENiyet Mektubu'nda, Türk Telekom'un özelleÅŸtirmesinde 2004 yılı Mayıs ayı sonuna kadar, ÅŸirket hisselerinin yüzde 51'inin blok olarak satılması ile ilerleme kaydedilmesinin beklendiÄŸi ifade edildi. Mektuba göre, TEKEL sigara biriminin satışına iliÅŸkin yeni bir stratejinin 2004 yılı Nisan sonuna kadar açıklanması planlanırken, PETKÄ°M'e iliÅŸkin potansiyel yatırımcılarla kısa zaman içinde tekrar görüşülecek.  Bu yıl içinde Türkiye Åžeker Fabrikaları, Türk HavaYolları'nın en fazla yüzde 15 oranındaki hissesi ve Milli Piyango Ä°daresi'nin özelleÅŸtirmeleri konusunda ilerleme kaydedilmesi planlanıyor. Ayrıca özelleÅŸtirme sürecinin hızlandırılmasını teminen, Kamu Ä°hale Kanunu ile Kamu Ä°hale SözleÅŸmeleri Kanunu'nda deÄŸiÅŸiklik yapılacak.  TMSF, STRATEJÄ°SÄ°'NÄ° NÄ°SAN SONUNA KADAR AÇIKLAYACAK Bu arada mektupta, Fon'un elindeki alacakların tahsilatını kolaylaÅŸtırma çerçevesinde oluÅŸturulan yeni TMSF Kurulu'nun, TMSF varlıklarının satışına iliÅŸkin stratejiyi tekrar deÄŸerlendirdiÄŸi vurgulanırken, şöyle devam edildi: ''TMSF Kurulu, eski banka sahiplerinden hak ve alacakları dahil müdahale edilen bankaların varlıkları ile Ä°mar Bankası'nın eski sahiplerinden devralınanlar dahil elindeki hisse ve ÅŸirketleri, çözüme kavuÅŸturmak için gözden geçirilmiÅŸ stratejilerini 2004 yılı Nisan sonuna kadar açıklayacak. Ä°lk varlık satış ihalesi, 2004 yılı Temmuz ayı sonuna kadar tamamlanacak.    TMSF'nin elindeki varlıklar (tahsili gecikmiÅŸ alacaklar), bu varlıkların satışından beklenebilecek tahsilat oranının daha gerçekçi olarak belirlenebilmesini kolaylaÅŸtırmak amacıyla yeniden deÄŸerlendirilecek.'' Mektuba göre TMSF, bu amaçla, devralınan her bir bankanın TMSF'ye geçen varlıklarının müdahale zamanındaki deÄŸerini, 2004 yılı Haziran ayı sonu itibariyle piyasa faiz oranları üzerinden tahakkuk ettirilmiÅŸ faiz tutarını, tahmini piyasa deÄŸerlerini (veya tahsilat oranlarını) ve TMSF'nin bankaların yeniden yapılandırma veya tasfiyelerine iliÅŸkin yüklendiÄŸi maliyetleri, 2004 yılı Haziran ayı sonuna kadar açıklayacak. TMSF'NÄ°N YÃœKÃœMLÃœLÃœKLERÄ° 36.2 MÄ°LYAR DOLARMektupta, 2003 yılı Aralık sonu itibariyle, TMSF'nin yükümlülüklerinin, 13.6 milyar ABD Doları tahakkuk etmiÅŸ faiz olmak üzere, toplam 36.2 milyar ABD Doları seviyesinde gerçekleÅŸtiÄŸi de vurgulandı. Varlıkların ve ileride tahsil edilmesi beklenen tutarların yeniden deÄŸerlemeye tabi tutulmasından sonra, TMSF ve Hazine MüsteÅŸarlığı'nın, Hazine'nin TMSF'den alacaklarının çözüme kavuÅŸturulması konusunda, 2004 yılı Aralık ayı sonuna kadar mutabakat saÄŸlayacakları da kaydedildi.      MEVDUATTA GÃœVENCE, 5 TEMMUZ SONRASI SINIRLI Bankacılık reformunun diÄŸer önemli alanlarında da ilerleme kaydedildiÄŸinin altı çizilen mektupta, Avrupa BirliÄŸi uygulamaları doÄŸrultusunda, genel mevduat güvencesinin 5 Temmuz 2004 itibariyle 'sınırlı' mevduat güvencesi sistemine dönüştürülmesinin planlandığı ifade edildi. Mektuba göre yeni uygulamaya hazırlık amacıyla BDDK, bankacılık sistemine iliÅŸkin kapsamlı bir deÄŸerlendirmesini, 2004 yılı Nisan ayı sonuna kadar Hükümete sunacak ve aynı zamanda söz konusu sunumun bir özetini yayımlayacak. Buna paralel Merkez Bankası da, genel mevduat güvencesinin kaldırılmasının ödemeler sistemi üzerindeki etkisini deÄŸerlendirecek.      HAZÄ°NE'DEN BDDK'YA YETKÄ° DEVRİ Mektupta, banka dışı mali kuruluÅŸların düzenleme ve denetim sorumluluÄŸunun, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Hazine MüsteÅŸarlığı'ndan BDDK'ya devredilmesini saÄŸlayacak yasal düzenlemenin, TBMM'ye yaz tatiline girmeden önce sunulacağı da belirtiliyor. Ayrıca Ä°cra ve Ä°flas Kanunu'na iliÅŸkin TBMM'de kabul edilen son yasal deÄŸiÅŸikliÄŸin ardından, ilgili yönetmelikler de, kısa bir süre içerisinde uygulamaya konulacak.                                                                     KÄ°T'LERDE Ä°ÅžE ALIMLAR SINIRLI TUTULACAKMektuba göre her bir KÄ°T'te, uzman kadrolara iliÅŸkin sınırlı istisnalar haricinde, iÅŸten ayrılanların en fazla yüzde 10'u kadar iÅŸe alım yapılacak. Niyet Mektubu'nda ayrıca, kamu sektörü hesaplarının ÅŸeffaflığının daha da artırılması taahhüdüne baÄŸlı olarak, 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle geçerli olacak ve bütçe dışındaki özel hesapların ve ödeneklerin kaldırılmasını saÄŸlayacak yasal düzenlemenin, 2004 yılı Nisan ayı sonuna kadar TBMM'ye sunulacak olup, sözkonusu düzenlemenin 2004 yılı Mayıs ayı sonuna kadar TBMM'den geçmesinin beklendiÄŸi bildirildi.      PARA POLÄ°TÄ°KASITürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) para politikasının, yıllık yüzde 12'lik enflasyon hedefine odaklanmaya devam edeceÄŸinin vurgulandığı mektupta, enflasyondaki düşüşe ve bankaların zorunlu karşılıklarındaki artışa baÄŸlı olarak artan reel para talebi doÄŸrultusunda, yılın kalan dönemindeki para tabanı hedeflerinin yükseltilmesinin teklif edildiÄŸi belirtiliyor. Para politikasına iliÅŸkin kısımda, Türk Lirası'nın deÄŸer kazanması, enflasyon beklentilerindeki düşüş ve son aylarda hız kesen enflasyonun, bu senenin yüzde 12 oranındaki hedefinin gerçekleÅŸtirilmesine iliÅŸkin görünümün çok olumlu olduÄŸuna iÅŸaret ettiÄŸi de vurgulanıyor.        Mektupta, dalgalı döviz kuru rejimine baÄŸlılığın devam edeceÄŸi de ifade ediliyor. Para politikası kısmında, günlük döviz alım ihalelerinin, Mart ve Nisan aylarında alım miktarlarının yükseltildiÄŸi hatırlatılırken, bu durumun, uluslararası rezervlerin daha da artmasını saÄŸlayacağı kaydediliyor. Bu kısımda ayrıca, döviz kurundaki aşırı oynaklığın giderilmesi amacıyla bir kaç durumda müdahale edilmiÅŸ olmasına raÄŸmen, benzer ihtiyari müdahalelerin kesin bir ÅŸekilde sınırlı tutulmasına devam edileceÄŸi de anlatılıyor.          MALÄ° SEKTÖR REFORMU VE BANKALAR KANUNU'NDA DEĞİŞİKLÄ°K Mektupta, Bankalar Kanunu'nun kapsamlı ÅŸekilde gözden geçirilmekte olduÄŸu, Nisan ayı sonuna kadar Bankalar Kanunu'nun gözden geçirmesi tamamlanacağı belirtiliyor.     Özellikle üzerinde durulacak konular ise ''banka sahipliÄŸine iliÅŸkin uygunluk kriterleri, yerinde denetim, BDDK ve TMSF personelinin görevlerini yerine getirirken hukuki olarak korunmaları ve BDDK ve TMSF arasındaki yetki ve sorumluluk paylaşımını'' kapsıyor. Bankalar Kanunu'nda yapılacak deÄŸiÅŸiklikleri içeren yeni taslak kanun ise 2004 yılı Mayıs ayı ortasına kadar Bakanlar Kurulu'na ve TBMM yaz tatiline girmeden önce TBMM'ye sunulacak.      Ä°MAR BANKASI SONUÇLARI AÄžUSTOS'TA AÇIKLANACAKMektupta, Ä°mar Bankası olayına iliÅŸkin olarak ilerleme kaydedildiÄŸi vurgulanırken, mudilere nakit ödemelerin Ocak ayında yapıldığı, kalan mevduat için de daha önce duyurulmuÅŸ olan ödeme planı çerçevesinde, gelecek 36 aylık dönemde geri ödeme yapılacak ÅŸekilde hesap cüzdanları verildiÄŸi belitiliyor.    Mektuba göre Ä°mar Bankası olayına iliÅŸkin inceleme ve deÄŸerlendirme çalışması, çalışma baÅŸkanının atanması ve iÅŸ tanımının onaylanması ile çok yakında baÅŸlayacak, söz konusu çalışmanın bulguları ise 2004 yılı AÄŸustos ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklanacak.         KAMU BANKALARININ ÖZELLEÅžTÄ°RÄ°LMESÄ°Mektupta, Halk Bankası ve Ziraat Bankası'nın özelleÅŸtirmeye hazırlanmasına iliÅŸkin, strateji ve detaylı bir eylem planı üzerinde çalışılmakta olduÄŸu da vurgulanıyor. Söz konusu strateji çerçevesindeki eylem planına iliÅŸkin takvim ile ana unsurlar, 2004 yılı Haziran ayı ortasına kadar kamuoyuna açıklanacak.      PAMUKBANK VE VAKIFBANK'IN DURUMU Mektup uyarınca Pamukbank'ın Halk Bankası'na entegrasyonu ise 2004 yılı Eylül ayı sonuna kadar tamamlanacak. Hazine MüsteÅŸarlığı, gerektiÄŸi takdirde entegrasyonu saÄŸlamak için menkul kıymet ihracı yapacak.      Vakıfbank'a iliÅŸkin yapılacak inceleme de, 2004 yılı Haziran ayı sonuna kadar tamamlanacak ve bankadaki özel sektör payının nasıl artırılacağının belirlenmesinde kullanılacak. Â