IMF ile eylül görüşmeleri belirleyici

IMF Türkiye Masası 10. Gözden Geçirme çalışmaları için 7 Eylül'de Ankara'ya geliyor. Her gözden geçirme önemliydi, Telekom'la ilgi olan şimdiye kadarki en sıkıntılı olandı, ancak Eylül ayındaki müzakereler de çok kritik geçecek.Bu gözden geçirme de başarıyla tamamlanırsa, IMF'den yaklaşık 3 milyar dolar daha gelecek. Bizce gelecek bu kaynağın ötesinde, 10. Gözden Geçirmeyi kritik kılan unsur ise, gelecek yıla ilişkin dengelerin çatılacak olması.IMF Heyeti, Eylül ayından sonraki 11. Gözden Geçirme çalışmaları için Kasım ayında gelecek. Halbuki yasal olarak 17 Ekim'de, 2002 yılı bütçe ve programının TBMM'ye sunulmuş olması gerekiyor. Gerçi Kasım'da TBMM'de değişiklik imkanı bulunuyor ama genel dengelerin Eylül sonunda ortaya çıkması şart.Önümüzdeki yılın bütçesi, zor bir bütçe olacak. Ekonomi yönetimi önümüzdeki günlerde bu çalışmaları yoğunlaştıracak. Dengelerin çatılmasındaki en önemli zorluk ise 2002 yılı bütçesinde öngörülecek yüzde 6.5'luki faiz dışı fazla hedefi.Bu yıl yüzde 5.5'luk küçülme yaşanacağı gözönüne alındığında özellikle vergi gelirleri açısından 2002 yılında epeyce zorlanılacağı, açıkca ortaya çıkıyor. Vergi gelirlerini artırmak için oranların artırılması ya da yeni vergiler konulması ise, zaten limitlere gelindiği için çok zor. Vergi gelirlerindeki bu sıkıntıya rağmen yüzde 6.5'luk faiz dışı fazla hedefine ulaşmak için ise geriye bir tek harcama kısıntısı kalıyor. Kısıntı için her zaman ilk akla gelen, yatırım harcamaları olmuştur. Ancak yatırım harcamalarında kısıntının da limitlerine gelinmiş durumda. Enerji Bakanlığı'nın 1 katrilyonluk talebi ve belediye sıkıntıları gözönüne alındığında, buradaki kısıntı da çok zor görünüyor.Kısacası; 2002 yılı bütçe dengelerinin çatılması çok zor olacak. Bürokratlar, Hükümetin yüzde 6.5'luk faiz dışı fazlayı verecek bütçe ve program dengelerini sağlayacak önlemleri kabul etmesini bekliyor. Daha önce bunun konuşulduğunu söylüyorlar. Ardından da şunu ekliyorlar: 'Hükümetin 2002 yılı bütçe dengesini kabul etmesi aslında bir erken seçim olmayacağını da gösterir' diyorlar. Kısaca, ücretlerde düşük artış ve yeni yüklerin gelebileceğinin de işaretlerini veriyorlar.EK KAYNAKBelki de bu zorluk nedeniyle, son dönemde piyasalarda 'Hükümetin gelecek yıl için dışardan 10-15 milyar dolar kaynak bulması lazım. Bu kaynak bulunup, biran önce açıklandığı takdirde, iyileşme çok hızlı olur' söylemi yayılmaya başladı. Zaten limitlerin zorlandığı IMF'den bu ek kaynağın gelmesi, şimdilik zor görünüyor. Ama bir yerlerden mutlaka kaynak bulunması gerektiği söylenmeye başladı. Önümüzdeki dönemde bu söylem daha da yoğunlaşıp, gündeme oturacak.Bizce, Hazine'nin vakit kaybetmeden '2002 yılı içborçlanma planı'nı detayıyla açıklaması da gerekiyor. Geçen ayki detaylı açıklamalar ve kamu bankaları ile ilgili yeni düzenleme ile birlikte piyasaların rahatladığı ortada. Ekim- Kasım'da iç ve dış piyasalarda 2002 yılına ilişkin yeni sendromlar yaşanmaması için bu kez ellerini çabuk tutmalılar. Ayrıca, enflasyon hedeflemesi ve bunun ekonomide nasıl çıpa olacağı çok iyi anlatılıp, şimdiden 2002'ye ilişkin güven verilmeli. Bu takdirde dışardan kaynak girişinin, bu yıl sonlarında hızlanması beklenebilir.İşte bütün bu gelişmeler, Eylül'deki IMF görüşmelerine bağlı bulunuyor. Tabi ardından ekonomi yönetiminin, bu kez geç kalmadan, harekete geçmesine de...