Hazine'nin borçlanma gereksinimi büyüdü

Güncelleme Tarihi: Aralık 27, 2000 00:01

Oluşturulma Tarihi: Aralık 27, 2000 00:00

Mali araçlar arasında çok düşük bir paya sahip olan "özel sektör bono ve tahvil ihracı" yerinde sayarken, son yıllarda artan kamu kesimi açığı nedeniyle, Hazine'nin borçlanma gereksinimi önemli ölçüde büyüdü.

Haberin Devamı

Türkiye Bankalar Birliği'nin (TBB), "Özel Sektör Bono ve Tahvil İhraçları- Aralık 2000" başlıklı raporunda, "Enflasyonla Mücadele Programı"nın yapısal düzenlemeleri de kapsayacak şekilde kararlılıkla uygulanması halinde mali sektör büyüyerek gelişebileceği ifade edildi.

Piyasaların ciddi destek verdiği "ekonomik program"ın, mevduat, menkul kıymetler ve diğer finansal araçlara olan talebi artırmasının beklendiği belirtilen raporda, özel sektör bono ve tahvil arz ve talebinin de gelişmelerden olumlu yönde etkileneceğinin düşünüldüğü, ancak henüz böyle bir gelişmenin yaşanmadığı kaydedildi.

Raporda, TBB üyesi 23 banka tarafından oluşturulan görüş ve önerilere göre, özel sektör bono ve tahvil ihracındaki artışın beklenilen düzeyde olmamasının en önemli nedenleri şöyle sıralandı:

Kamu sektörünün yoğun borçlanmasına neden olan ekonomik ortam,

Talep yetersizliği

Maliyeti artıran vergi ve diğer yükler,

Sermaye Piyasası Kurulu'na (SPK) yapılan başvurudan, tahvilin ihracına kadar olan sürenin uzunluğu ve prosedürün yoğunluğu,

Kredi derecelendirme kuruluşlarının eksikliği

Kamunun payı artıyor, özel sektör yerinde sayıyor

Öte yandan, rapora göre, kamunun borçlanma ihtiyacının milli gelire oranı da 1990 yılında yüzde 7.4 düzeyindeyken, 1995'te yüzde 5.2'ye, 1999'da ise yüzde 15.1'e yükseldi. Raporda, Hazine'nin, ihraç ettiği tahvil ve bonolar yoluyla mali piyasalardan giderek daha fazla pay aldığı, özel kesimin dışlandığı bildirildi.

Raporda, daha sonra şu bilgilere yer verildi: "Yüksek ve kronik enflasyon nedeniyle dış dengenin de bozulmasına bağlı bozulan ekonominin etkisiyle dış borçlanma imkanları sınırlanmış, yurtdışından alınan borçların vadesi kısalmış, maliyet yükselmiştir.

Bu nedenle kamu ve özel kesimin borçlanma ihtiyacı, artan miktarlarda iç piyasalardan karşılanmaya başlanmıştır. Bu durum, borçlanma faiz oranlarının hızlı bir şekilde yükselmesine ve bu seviyede kalmasına neden olmuştur. Mali sektör, ancak daha fazla faiz, kur ve vade riski üstlenerek kaynak yaratabilmiştir. Kamu kesimi yaptığı bu yüksek miktarlı ve faizli borçlanmalarla, finansal piyasalarda özel sektörün en büyük rakibi haline gelmiştir. Yetersiz fon kaynakları ile gelişmeye çalışan finansal sistemimiz üzerindeki yoğun kamu baskısı ve rekabeti, özel sektörün finans sisteminden borçlanma imkanlarını azaltmıştır."

Tahvil ihracının gelişmesi için önlemler

Raporda, özel sektör bono ve tahvil ihraçlarının gelişmesi için alınması istenen önlemlerin bazıları ise şöyle:

İhraççı firmaların tahvil ve bono ihraç maliyetinin banka kredilerine göre kabul edilebilir bir düzeyde olmasını sağlayan bir ekonomik ortam yaratılmalı,

İhraç işlemlerinin prosedürü basitleştirilmeli,

Halka açık şirketler için özendirici düzenlemeler yapılmalı,

Organize olmuş, ikinci el piyasası oluşturulmalı,

Tahvil ihracında bulunan firmaların derecelendirmesi yapılmalı,

Özel emeklilik sistemi ve fonları hızla oluşturulmalı,

Sosyal güvenlik kuruluşlarının portföylerinde, bu borçlanma araçlarını bulundurmalarının önündeki engeller kaldırılmalı,

İcra, iflas, tasfiye, hallerinde, bu ürünlerin alacak sıralarının daha önlere getirilmesine yönelik düzenlemeler yapılmalı." (aa)

Haberle ilgili daha fazlası:

Hazine'nin borçlanma gereksinimi büyüdü

BAKMADAN GEÇME!