Faiz politikasında esneklik

DEVLET iç borçlarını sorunsuzca çevirmek zorunda.Yani, borçlarını borç alarak ödemek durumunda. Bunu yapabilmek için devlet bir yandan bütçe açıklarını azaltmaya, diğer yandan da aldığı borçların faizlerini düşürmeye çalışarak ileride ödeyeceği anapara faiz toplamını düşürmeye çabalıyor.Bütçe açıklarını azaltırken, devlet faiz dışı harcamalarını düşürmeye çalışıyor. Fakat, bu girişimin belli bir doğal limiti vardır. Yapılan tahminlere göre, 2001 yılında devletin bütçeden yapacağı faiz harcamaları, toplam gelirlerinin yüzde 80'ini aşacak. Yani, faiz dışı harcamaları daha da düşürmek için çok sınırlı bir imkán kalmış. Dolayısıyla, ancak yeni borçlanmalarına vereceği faizlerin düşmesiyle Hazine rahatlayacak.İKİLEMKısa vadeli faizler genellikle Merkez Bankası'nın güdümündedir. Bir anlamda, mali sistemin kaynak maliyetini Merkez Bankası belirler. Sistemin kaynak maliyetinin düşmesi, Hazine bonosu yatırımcılarını daha az getiri elde etmelerine razı edebilir. O nedenle, Hazine'nin daha ucuz borçlanması Merkez Bankası'nın uygulayacağı kısa vadeli faiz politikası ile yakından ilgilidir. Örneğin, bugünlerde geçerli olan kısa vadeli faizlerle Hazine bonolarının getirileri, gelebilecekleri en makul düzeylere düşmüştür. Hazine'nin borçlanma maliyetinin daha fazla düşmesi, büyük ölçüde Merkez Bankası'nın kısa vadeli faizleri düşürmesine bağlıdır.Kısa vadeli faizlerin düşmesi bir yandan Hazine'nin işine yararken, diğer yandan TL ile döviz arasındaki göreli getiri seviyelerini değiştirdiğinden yatırımcıların TL'den çıkışını ve dövize yönelmelerini özendirmektedir. Bu olgu, kendi başına döviz kurlarının artmasına neden olmaktadır. Bir başka açıdan, düşük faizlerin doğal olarak daha fazla para arzı ile sağlanması ve artan para arzının daha düşük para talebi ile karşılaşması nedeniyle, ekonomide genel fiyat seviyesi artmaktadır.İkilem de burada ortaya çıkmaktadır. Faizler düştüğünde Hazine rahatlayacaktır. Fakat, döviz kurlarında istikrarı yakalamak ve enflasyonu makul seviyelerde tutmak zorlaşacaktır. Buna karşılık, faizlerin yükselmesi Hazine'yi daha zor durumlara sokarken, döviz kurlarında istikrarı yakalamak kolaylaşacak ve enflasyonun önümüzdeki dönemde daha da artması bir ölçüde dizginlenecektir.ÇELİŞKİBugüne kadar Hazine'nin göreli rahatlığı tercih edildi. Enflasyonun çıkışına, kurlardaki zıplamalara ve ekonominin daralmasına göz yumuldu. Bu süre içinde Hazine'ye kalıcı bir rahatlık da sağlanamadı. Çünkü, yükselen enflasyon ve zıplayan kurlar, Hazine faizlerinin arzulanan ölçüde düşmesine engel oldular.Merkez Bankası'nın kısa vadeli fazileri indirmesi isteniyor. Halbuki, ekonomik dengeler tam tersini söylüyor. Giderek bir başka çözüme doğru zorlanıyoruz. O da, esnek bir faiz politikasıyla kurlarda istikrarın sağlanması, enflasyonun göreli olarak kontrol altına alınması ve ekonomik küçülmenin durdurulmasıdır. Bu strateji tek başına Hazine faizlerinin göreli olarak düşmesini garanti etmemektedir.Sorun da buradadır.