Durgunluk freni yetmedi enflasyon 75'e dayandı

Kriz nedeniyle piyasalarda neredeyse yaprak kıpırdamamasına raÄŸmen, enflasyon eylülde yukarı tırmanışını hızlandırdı. DÄ°E'nin hesaplarına göre eylülde toptan eÅŸya fiyatları yüzde 5.4, tüketici fiyatları da yüzde 5.9 arttı. Böylece toptan fiyatlara göre yıllık enflasyon yüzde 74.7'yi buldu.Yaz aylarının geride kalmasıyla birlikte enflasyon da tırmanmaya baÅŸladı. İç talepteki yüksek daralmaya raÄŸmen, sonbaharla birlikte Türkiye yeniden hızla yükselen bir enflasyon sürecine girdi. Yüzde 4 civarında beklenen eylül ayı enflasyon oranları yüzde 6'ya yaklaşırken, yıllık enflasyon toptan eÅŸyada 38 ay aradan sonra yeniden yüzde 70'in üzerine yükseldi.Devlet Ä°statistik Enstitüsü (DÄ°E), eylül ayında tüketici fiyatlarının aylık yüzde 5.9, yıllık yüzde 61.8 oranında arttığını açıkladı.DÄ°E, Eylül ayında yıllık enflasyonu toptan eÅŸya fiyatlarında yüzde 74.7, tüketici fiyatlarında ise yüzde 61.8 olarak hesapladı. Geçen yıl Eylül ayında yıllık enflasyon toptan eÅŸyada yüzde 43.9, tüketici fiyatlarında yüzde 49 olmuÅŸtu. Buna göre yıllık enflasyon Eylül ayında, önceki yılın toptan eÅŸya fiyatının 30.8 puan, tüketici fiyatında ise 12.8 puan üstünde gerçekleÅŸti.9 AYLIK YÃœZDE 47.7DÄ°E'den yapılan açıklamaya göre, Eylül ayında, bir önceki aya göre, toptan eÅŸya fiyatları yüzde 5.4, tüketici fiyatları ise yüzde 5.9 oranında arttı.2000 Eylül ayında, toptan eÅŸya fiyatlarındaki artış yüzde 2.3, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 3.1 olmuÅŸtu. Geçen yıl Eylül ayı ile karşılaÅŸtırıldığında, bu yılın aynı ayında enflasyon, toptan eÅŸya fiyatlarında 3.1 puan, tüketici fiyatlarında 2.8 puan üzerinde gerçekleÅŸti. Ocak-Eylül dönemi itibariyle 9 aylık enflasyon ise toptan eÅŸyada yüzde 62.9, tüketici fiyatlarında ise yüzde 47.7 oldu.Toptan eÅŸya fiyatlarında Eylül ayında görülen yüzde 5.9'luk artışta, devletin payı 1.3, özel sektörün payı da 4.1 puan oldu. Bu arada çekirdek enflasyon olarak nitelenen imalat sanayinde özel sektördeki fiyat artışı yüzde 5.4 olarak hesaplandı.Toptan eÅŸyada fiyat artışları devlet sektöründe yüzde 5.3, özel sektörde yüzde 5.4 oldu.Eylül ayında, sektörel bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 9.7 ile madencilik ve taÅŸocakçılığı sektöründe gerçekleÅŸti. Tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılıkta fiyatlar yüzde 5.1, imalat sanayinde yüzde 5.3, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 5.4 oranlarında arttı. Eylül ayı itibariyle son bir yıllık dönemde ise sektörel bazda en yüksek fiyat artışı, yüzde 111.9 ile elektrik, gaz ve su sektöründe gerçekleÅŸti.Tüketici fiyatları endeksine göre, Eylül ayında en yüksek fiyat artışı yüzde 12.8 ile giyim-ayakkabı harcamalarında görüldü. Aynı dönemde, fiyatlar gıda, içki ve tütünde yüzde 6.4, konut yüzde 5, ev eÅŸyası yüzde 4.5, saÄŸlık yüzde 3.4, ulaÅŸtırma yüzde 6.2, eÄŸlence ve kültür yüzde 7.2, eÄŸitim yüzde 9.7, lokanta, pastane ve otel yüzde 1.2, çeÅŸitli mal ve hizmetlerin fiyatları da yüzde 2.3 oranlarında arttı.Ä°TO'NUN ENFLASYONUÄ°stanbul Ticaret Odası (Ä°TO) da, bu yıl Eylül ayında perakende fiyatlardaki artışı yüzde 5, toptan fiyatlardaki artışı yüzde 4.5 olarak hesapladı. Ä°TO'nun rakamlarına göre geçen yıl eylülde, aylık enflasyon tüketicide yüzde 3, toptanda yüzde 2.2 olmuÅŸtu. Ä°TO, eylül ayında yıllık enflasyonu ise tüketicide yüzde 57.9, toptanda yüzde 64 olarak açıkladı.Ä°TO'ya göre yıllık enflasyon geçen yıl eylülde tüketicide yüzde 48.8, toptanda yüzde 51.9'du.Eylül'ün zam ÅŸampiyonu okulEylül ayının zam ÅŸampiyonu eÄŸitim ürünleri oldu. Yeni öğretim yılına geçen ay baÅŸlanması ile birlikte en yüksek oranlı zamları eÄŸitim malzemeleri gördü. Devlet Ä°statistik Enstitüsü'nün Eylül ayında, bir önceki aya göre, tüketici fiyatlarında en yüksek artış gösteren maddeler listesinde yüzde 92.3 ile okul dergisi ücreti birinci sırada yer aldı. Dergiyi yüzde 56.2 ile üniversite harcı, yüzde 30.4 ile kreÅŸ ve anaokul ücreti, yüzde 26.7 ile okul önlüğü izlerken, sigara, tayyör gibi ürünler de yine en yüksek fiyat artışı görülen ürünler listesinde yerini aldı. Hangi ürün ne kadar zam gördü? ÃœRÃœN ARTIÅž (%)Okul dergisi 92.3Ãœniversite harcı 56.2KreÅŸ ve anaokul ücreti 30.4Okul önlüğü 26.7Memura yüzde 5.8 zam gerekiyorEylül ayı enflasyon rakamlarına göre, memur maaÅŸlarına 5.8 oranında zam yapılması bekleniyor. Memur maaÅŸlarına, enflasyonun iki puan üzerinde artış yapılmasını öngören 2001 yılı Bütçe Kanunu'na göre, Hükümet'in maaÅŸları yeniden belirlemesi gerekiyor. Bütçe Kanunu, Ocak 2001'den sonraki devlet memuru aylıklarındaki artış oranının, DÄ°E tarafından açıklanan TÃœFE artış oranının altında kalması halinde; TÃœFE'deki artış oranının iki puan üzerinde maaÅŸ artışı saÄŸlanmasını öngörüyor. Buna göre, DÄ°E'nin açıkladığı rakamlara göre, TÃœFE'de yılın dokuz ayına iliÅŸkin kümülatif artış, yüzde 47.7 olarak gerçekleÅŸti. Bütçe Kanunu'nda öngörülen iki puanın eklenmesiyle bulunan 49.7'nin, bugüne dek yapılan zam olan yüzde 41.5'e bölünmesi halinde 5.795 rakamına ulaşılıyor. Maliye Bakanlığı'nın bu konudaki hazırlıkları baÅŸlatması bekleniyor. Â