Dünyada alarm

DÜNYANIN yaşadığı en derin ekonomik krizlerden biri olan 2008-2009’un etkileri atlatılamadan, 2011’de tüm dünyayı yeni bir kriz, üstelik ‘çifte kriz’ korkusu sardı. Avrupa’da bir süredir yaşanan ve birkaç ülkeye sıçrayan finansal krizin iyice derinleşip, daha büyük ülkeleri de etkisi altına almasından endişelenirken, cuma akşamı ABD’nin notunun kırılması yeni bir kriz dalgasoı olarak değerlendiriliyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standart & Poors’un (S&P) geçen cuma akşamı ABD’nin ‘AAA’ olan notunu bir puan düşürülerek ‘AA+’ya çekilmesinin ilk etkileri dün açık olan bazı Ortadoğu piyasalarına yansıdı. “Krizin ilk işaretleri Körfez’den geldi” yorumları yapılırken, G-20 ve G-7 ülkeleri finans bakanları Asya piyasaları açılmadan telekonferansla önlemler almaya soyundu.

İsrail’de de çifte kriz

Dün açık olan az sayıdaki borsalardan İsrail’deki Tel Aviv Borsası’nın temel göstergesi TA-100 endeksinin günün ilk yarısında yüzde 6.3 değer kaybetmesinin ardından işlemlere ara verildi. İsrail’de devam eden protestoların da etkisi ile değer kaybeden borsada en büyük 25 şirketi temsil eden TA-25 endeksi günü yüzde 6.99 düşüşle, TA-100 endeksi ise yüzde 7.20 düşüşle günü kapattı. Yaklaşık 300 bin kişi hayat pahalılığını protesto için cumartesi geçesi sokaklara dökülürken, İsrail tarihinin en büyük protesto gösterilerine sahne oldu.

ABD etkisinin farkında değil

İsrail borsasında işlemlere ara verilmesi ile ilgili olarak uluslararası piyasaların paniklediği yönündeki yorumlar, ABD Hazine Bakanlığı yetkililerince eleştrilirken, uluslararası piyasa uzmanları, “ABD kendi siyasi çıkmazının ve bunun uluslararası piyasalara yaptığı etkinin farkında değil” diye değerlendirdi.

Arap borsaları da sarsıldı

Dünyanın süper gücünün notunun kırılmasını ‘bir tabunun yıkılması’ olarak algılayan uluslararası piyasalar arasında Suudi Arabistan ve Kuveyt borsaları da vardı. Suudi Arabistan Borsası’nın TASI endeksi yüzde 0.89, Kuveyt Borsası ise yüzde 2.09 oranında değer kaybetti. ‘Kara Cuma’ olarak tarihe geçen ABD’nin notunun indirildiği günden sonraki ilk performasında Ortadoğu borsalarındaki kayıp endişe gösterilen oranların altında gerçekleşti. TASI günü 0.08 arttışla Kuveyt Borsası ise 1.61 düşüşle kapadı.

Hafta sonu telekonferansı

G-7 ve G-20 maliye bakanları ve merkez bankası başkanları ABD’nin notunun düşürülmesinden bu yana uluslararası para piyasalarında büyük bir hacmi bulunan Uzakdoğu Asya borsalarının açılışından önce piyasalara moral verecek çözümler ve panik havasını dağıtmak için haftasonunu telekonferans zirveleriyle geçirdi.

Krugman: S&P’nin not indirimi aptalca

NOBEL ödüllü Ekonomist Paul Krugman ise S&P’nin kararını ‘aptalca’ bulduğunu belirtti. Krugman görüşlerini aktardığı blog’unda, “Bu çok saçma. ABD çok iyi durumda olduğu için değil, bu insanlar böyle bir yargılama yapabilecek pozisyonda olmadıkları için” şeklinde yorumda bulundu.

Buffet: ABD’nin notu hâlâ ‘AAA’

ÜNLÜ ABD’li fon yöneticisi ve 40 milyar doların üzerinde serveti olan Warren Buffet, S&P’nin kararı ile ilgili olarak, “Yaptığı anlamlı değil. Omaha’da ABD’nin notu hala ‘AAA’. Eğer ABD’nin notunun düşmesi gerekse idi, bunu ben de yapardım. Ama gerekmiyor” dedi.

S&P’den ABD’ye yine ‘Not kırarım’ ihtarı

ABD’nin notunun bir puan indirilmesinin yarattığı deprem ve tartışma sürerken, S&P Genel Müdürü John Chambers, üçte bir oranında ABD’nin kredi notunun yeniden düşmesi ihtimaline dikkat çekti. Chambers, “Önümüzdeki manzara negatif… Gelecek altı aydan 24 aya kadar… Eğer ABD’nin mali pozisyonu daha da gerilerse veya siyasi işlemezlik değiştirilmezse bu bizi yeni not kırımlarına götürür. Bu manzara 6-24 aylık periyotta üçte bir oranında not kırılabileceğinin işareti” dedi.

G-20’den ‘ABD tahviline ‘devam’ mesajı

PİYASALARDA  panik yaşanmaması için G-20 ülkeleri ekonomi yönetimi dün sabah bir telekonferans zirvesi gerçekleştirdi. Ancak alınan kararlara ilşkin bilgi paylaşılmadı. Güney Kore, Amerikan döviz ve tahvil alım programını değiştirmeyeceğini açıklayınca telekonferanta, piyasalardaki panik havasını dağıtmak için ülkelerin ABD’ye ilişkin para politikalarında bir değişiklik yapmama kararı alındığı akıllara geldi.

Dalga Avrupa’da yayılacak endişesi

Avrupa’daki Yunanistan, İrlanda ve Portekiz kurtarma paketleri alan ülkeler.
İtalya ve İspanya’nın da her an borçlarını çeviremez duruma gelmesinden endişe ediliyor.
Fransa bile sıradaki ülke olmaktan endişe ediyor.

S&P kime ne not verdi

AAA: İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada, Avustralya
AA+: ABD, Belçika, Yeni Zelanda
AA: İspanya, Bermuda
AA-: Japonya, Çin
A+: İtalya, Şili, Slovakya
BBB-: Portekiz, İzlanda, Fas
BB: Türkiye
CC: Yunanistan