DPT umut aşıladı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 25, 2001 12:07
DPT, bu yılın son üç ayına ilişkin gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ve alt kalemlerine ilişkin gelişmelerin, Kasım ayında oluşan iyimser havanın etkisiyle, daha olumlu olmasının beklediğini açıkladı.
DPT tarafından yapılan son aylık değerlendirmede, Şubat krizinin ardından artan belirsizlik ortamı ve işsizlik ile düşen reel ücretlere bağlı olarak, özel tüketimin üçüncü üç aylık dönemde yüzde 9.4 oranında azaldığı vurgulandı.
Değerlendirmeye göre, 2001 yılı özel tüketimindeki azalış, ikinci üç ayda dip noktasını gördükten sonra üçüncü üç aylık dönemde göreli bir iyileşme gösterdi.
Ekonomik krizler nedeniyle oluşan belirsizlik ortamı ve güçlükler özel kesim sabit sermaye yatırım harcamalarını, özel kesim tüketim harcamalarından daha derin biçimde etkiledi.
Ekim ayında dayanıklı tüketim malları üretim ve satışlarındaki azalmaların, bir önceki yılın aynı ayına göre daha düşük oranlarda gerçekleşmesi, ekonominin son üç aylık döneminde iyileşme olacağı beklentilerini artırıyor.
İhracatçı Birliklerinin kayıtlarına göre, ihracatın Ekim ve Kasım aylarında sırasıyla yüzde 20.2 ve yüzde 17.6 oranında arttığı vurgulanan değerlendirmede, böylece Ocak-Kasım döneminde ihracatın 28.6 milyar dolar seviyesine çıkarak yüzde 15 oranında arttığı kaydedildi.
SERMAYE HAREKETLERİ
Değerlendirmeye göre, 2000 yılının Ocak-Eylül döneminde rezerv hariç sermaye hareketlerinde net 10.9 milyar dolarlık giriş gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 10.6 milyar dolarlık net çıkışoldu.
Bu dönmede doğrudan yatırımlarda 2.1 milyar dolarlık giriş olmasına rağmen, özellikle kısa vadeli sermaye hareketeleri ve portföy yatırımlarında sırasıyla 7.9 ve 4 milyar dolarlık çıkışlar sermaye hareketlerinin net çıkışla sonuçlanmasında belirleyici oldu.
2000 yılının ilk 9 ayında 6 milyar dolar net giriş gerçekleşen portföy yatırımlarında bu yılın aynı döneminde 4 milyar dolarlık net çıkış gerçekleşti.
Aynı dönemlerde uzun vadeli sermaye hareketleri de geçen yıl 2.9 milyar dolar giriş şeklinde iken, bu yıl 885 milyon dolar net çıkışa döndü.
Şubat ayından bu yana ilk kez Eylül ayında kısa vadeli sermaye hareketleri ve portföy yatırımlarında yaşanan girişler neticesinde, rezerv hariç sermaye hareketlerinde 381 milyon dolarlık net giriş yaşandı.
BÜTÇEDE GELİR HEDEFİ AŞILACAK
Değerlendirmede, bütçe gelirlerinin yıl sonu itibariyle bütçe hedefini aşağı tahmin edilirken, yılın son iki ayında beklenen ekonomik canlanmanın boyutunun özellikle dolaylı vergiler yoluyla vergi hasılatı üzerinde etkili olacağı yorumunda bulunuldu.
Değerlendirmeye göre, dış borçlanmada 1999 yılının son çeyreğinde başlayan Hazine`nin net borçlanıcı konumu bu dönemde net ödeyiciye dönüştü.
Nitekim bu yılın ilk 10 ayında 2 katrilyon 656 trilyon lira temin edilirken, buna karşılık 6 katrilyon 139 trilyon lira dış borç ana para ödemesi gerçekleştirildi.
İç borçlanmada artan maliyet ve kısalan vadeler nedeniyle bu yıl faiz harcamaları da önemli ölçüde arttı.
İlk 10 aylık dönemde iç borçlanma ihalelerinde ortalama vade 142 güne gerilerken, ortalama bileşik faizler ise yüzde 103.4 seviyesine çıktı.
DPT, borçlanmada yüksek maliyet ve borç stoğunun büyüklüğünün güçlü mali politikaların önümüzdeki dönemde de uygulanması gereğini ortaya çıkardığı değerlendirmesinde bulundu.
DÖVİZ
IMF`den ek kaynak temini ve yeni stand-by yapılacağı yönündeki haberlerin Kasım ayı içinde döviz kuru üzerindeki baskıyı hafiflettiği değerlendirilirken, bu şekilde Kasım`da döviz kurlarında bir gerileme görüldüğü belirtildi.
Bu gelişmelerin bir sonucu olarak, ``1 dolar+1.5 marktan`` oluşan reel kur endeksinin, söz konusu ayda Ekim ayı sonuna göre yüzde 8.2 oranında artışla 84.6 endeks değerine yükseldiği vurgulandı.
Değerlendirmeye göre, 2001 yılı özel tüketimindeki azalış, ikinci üç ayda dip noktasını gördükten sonra üçüncü üç aylık dönemde göreli bir iyileşme gösterdi.
Ekonomik krizler nedeniyle oluşan belirsizlik ortamı ve güçlükler özel kesim sabit sermaye yatırım harcamalarını, özel kesim tüketim harcamalarından daha derin biçimde etkiledi.
Ekim ayında dayanıklı tüketim malları üretim ve satışlarındaki azalmaların, bir önceki yılın aynı ayına göre daha düşük oranlarda gerçekleşmesi, ekonominin son üç aylık döneminde iyileşme olacağı beklentilerini artırıyor.
İhracatçı Birliklerinin kayıtlarına göre, ihracatın Ekim ve Kasım aylarında sırasıyla yüzde 20.2 ve yüzde 17.6 oranında arttığı vurgulanan değerlendirmede, böylece Ocak-Kasım döneminde ihracatın 28.6 milyar dolar seviyesine çıkarak yüzde 15 oranında arttığı kaydedildi.
SERMAYE HAREKETLERİ
Değerlendirmeye göre, 2000 yılının Ocak-Eylül döneminde rezerv hariç sermaye hareketlerinde net 10.9 milyar dolarlık giriş gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 10.6 milyar dolarlık net çıkışoldu.
Bu dönmede doğrudan yatırımlarda 2.1 milyar dolarlık giriş olmasına rağmen, özellikle kısa vadeli sermaye hareketeleri ve portföy yatırımlarında sırasıyla 7.9 ve 4 milyar dolarlık çıkışlar sermaye hareketlerinin net çıkışla sonuçlanmasında belirleyici oldu.
2000 yılının ilk 9 ayında 6 milyar dolar net giriş gerçekleşen portföy yatırımlarında bu yılın aynı döneminde 4 milyar dolarlık net çıkış gerçekleşti.
Aynı dönemlerde uzun vadeli sermaye hareketleri de geçen yıl 2.9 milyar dolar giriş şeklinde iken, bu yıl 885 milyon dolar net çıkışa döndü.
Şubat ayından bu yana ilk kez Eylül ayında kısa vadeli sermaye hareketleri ve portföy yatırımlarında yaşanan girişler neticesinde, rezerv hariç sermaye hareketlerinde 381 milyon dolarlık net giriş yaşandı.
BÜTÇEDE GELİR HEDEFİ AŞILACAK
Değerlendirmede, bütçe gelirlerinin yıl sonu itibariyle bütçe hedefini aşağı tahmin edilirken, yılın son iki ayında beklenen ekonomik canlanmanın boyutunun özellikle dolaylı vergiler yoluyla vergi hasılatı üzerinde etkili olacağı yorumunda bulunuldu.
Değerlendirmeye göre, dış borçlanmada 1999 yılının son çeyreğinde başlayan Hazine`nin net borçlanıcı konumu bu dönemde net ödeyiciye dönüştü.
Nitekim bu yılın ilk 10 ayında 2 katrilyon 656 trilyon lira temin edilirken, buna karşılık 6 katrilyon 139 trilyon lira dış borç ana para ödemesi gerçekleştirildi.
İç borçlanmada artan maliyet ve kısalan vadeler nedeniyle bu yıl faiz harcamaları da önemli ölçüde arttı.
İlk 10 aylık dönemde iç borçlanma ihalelerinde ortalama vade 142 güne gerilerken, ortalama bileşik faizler ise yüzde 103.4 seviyesine çıktı.
DPT, borçlanmada yüksek maliyet ve borç stoğunun büyüklüğünün güçlü mali politikaların önümüzdeki dönemde de uygulanması gereğini ortaya çıkardığı değerlendirmesinde bulundu.
DÖVİZ
IMF`den ek kaynak temini ve yeni stand-by yapılacağı yönündeki haberlerin Kasım ayı içinde döviz kuru üzerindeki baskıyı hafiflettiği değerlendirilirken, bu şekilde Kasım`da döviz kurlarında bir gerileme görüldüğü belirtildi.
Bu gelişmelerin bir sonucu olarak, ``1 dolar+1.5 marktan`` oluşan reel kur endeksinin, söz konusu ayda Ekim ayı sonuna göre yüzde 8.2 oranında artışla 84.6 endeks değerine yükseldiği vurgulandı.