Agora’dan AVM’ye alışveriş sergisi
Güncelleme Tarihi:
Koç Üniversitesi Suna İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi’nin (AKMED) Antalya Kaleiçi Müzesi’nde bugün(cumartesi) Paranın cazibesi: Tarih Boyunca Akdeniz Dünyasında Alışveriş sergisi açılıyor. Sergide, tarihte ilk kez Anadolu’da Lidya Krallıkları tarafından basılan sikkelerin yanı sıra eski Mısır’dan Mezopotamya uygarlıkları ve Osmanlı İmparatorluğu’na kadar uzanan tarihin en eski sikke, evrak, terazi ve ağırlık ölçüleri de yer alıyor.
KÜRATÖRLÜĞÜNÜ AKMED Direktörü Prof. Dr Oğuz Tekin’in yaptığı sergide Mısır Firavunlar döneminde başlayarak Mezopotamya, Anadolu medeniyetleri, Pers, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerini kapsayan yaklaşık 5000 yıllık tarihin alışverişler izleri bulunuyor. Sikkeler, terazi ağırlıkları, kalpazan ve hilekarlara verilen cezalar, şehir devletlerinin uygulamaları gibi pek çok konuya ışık tutuyor. M.Ö. 7’inci yüzyılın başlarında Lidyalılar devrim niteliğinde bir buluş yaparak sikke basmaya başlamışlardı. Sergide tarihte ilk para olarak bilinen orijinal Lidya sikkeleri, yine Anadolu’yu yağmalayan Perslerin bastığı ilk İran sikkeleri dikkat çekiyor.
AGORADA DÖVİZ BÜROSU
8 ay açık kalacak serginin ilginç parçaları arasında Roma İmparatorluğu döneminden kalma, para değişimini tasvir eden mermer kaide bulunuyor. Agoraların bir köşesinde kurulu olan ve yabancıların sikkelerini, o şehrin sikkeleriyle değiştiren dükkanların tasviri, günümüz döviz bürolarını andırıyor. Başka bir şehirden gelenlerin agorada alışveriş yapabilmesi için ellerindeki indeki altın, gümüş gibi değerli sikkeyi o kentin sikkesiyle değiştirmesi gerekiyordu. Bazen yabancı sikkeye damga vurularak geçerliliği sağlanıyordu. Agorada bu işlemi yapan para değiştiricilere de trapezitai deniyordu. Bunun karşılığında komisyon alıyorlardı.
“Dünya terazileri bizden öğrenecek”
Prof. Dr Oğuz Tekin: Kefeli olarak bildiğimiz teraziler günümüzden 5 bin yıl öncede vardı ve aynıydı. Mezopotamya ve Mısır'da, Anadolu uygarlıklarında hepsinde sistem aynı. Alışverişin ana merkezi olan eski çağlardaki agoralara, Roma ve Bizans’ta forum denilmiş, Osmanlı’da bedesten ve günümüzde de AVM olmuş. Teraziler çarşıların vazgeçilmez adalet dağıtan araçları. Son yüzyılın arkeolojide en ihmal edilmiş konusu teraziler. Batıda bu konuda çok fazla araştırma göremezsiniz. Müzelerimizin çoğunda kurşun ve bronz terazi ağırlıkları metal obje olarak depolarda yer alır. Bu serginin bir farkındalık yaratacağını düşünüyorum. Dünya arkeolojisi terazilerle ilgili araştırmaları bizden öğrenecek.