ABD ile ‘tercihli’ mi ‘serbest’ ticaret mi?

BaÅŸbakan Bülent Ecevit ile birlikte ABD seferine katılan Devlet Bakanları Kemal DerviÅŸ, Tunca Toskay, Enerji Bakanı Zeki Çakan ile bürokratlara sürekli iÅŸadamı dosyaları iletiliyor. DEÄ°K dosyasında Ecevit ve ekibine ABD'de ‘‘Serbest Ticaret AnlaÅŸması’’ istemesi öneriliyor. TÄ°M ise böyle bir anlaÅŸmanın AB nezdinde sıkıntı yaratabileceÄŸini belirtiyor.BaÅŸbakan Bülent Ecevit, ABD seferi öncesinde son kez iÅŸadamlarını dinlese de, iÅŸadamlarının talepler konusunda ‘‘tek ses’’ olamadığı dikkati çekiyor. BaÅŸbakan Ecevit'e, geziye katılan Devlet Bakanları Kemal DerviÅŸ, Tunca Toskay, Enerji Bakanı Zeki Çakan ile bürokratlara sürekli iÅŸadamı dosyaları iletiliyor.Dış Ekonomik Ä°liÅŸkiler Kurulu'nun (DEÄ°K) dosyasında Ecevit ve ekibine ABD'de ‘‘Serbest Ticaret AnlaÅŸması’’ istemesi öneriliyor. Türkiye Ä°hracatçılar Meclisi (TÄ°M) ise böyle bir anlaÅŸmanın Avrupa BirliÄŸi (AB) nezdinde sıkıntı yaratabileceÄŸini belirtiyor.TÄ°M BaÅŸkanı OÄŸuz Satıcı'nın ekibinin hazırladığı raporda iki öneri dikkati çekiyor:Türkiye'nin ABD'ye ihraç ettiÄŸi ürünlerin gümrük vergilerini, Türkiye'nin onlara uyguladığı düzeye çekecek ‘‘Tercihli Ticaret AnlaÅŸması’’ yapalım.ABD'den daha önce Ä°srail ve Ãœrdün'de kurulan ‘‘Ayrıcalıklı Sanayi Bölgeleri’’ (Qualified Industrial Zone-QIZ) modelini Türkiye'ye de getirmesini isteyelim.150 MÄ°LYAR DOLAR TÄ°M'in raporunda Türkiye'nin kayıplarıyla ilgili rakamlar bir anlamda havada uçuÅŸuyor:‘‘Türkiye'nin ABD ve NATO müttefiklerine verdiÄŸi destek sonucunda Körfez Savaşı ve sonrasında Irak, Orta DoÄŸu ve Körfez ülkeleri ile ticaretinde uÄŸradığı kayıplar 80 milyar dolardan fazladır. 1997 UzakdoÄŸu ve Rusya krizleri, 1999'da yaÅŸadığımız deprem felaketi 2000-2001'de yaÅŸadığımız ağır krizler ve terörizme karşı verilen savaşın etkileri de hesaba katılırsa Türkiye'nin sadece son beÅŸ yıldaki kaybı 150 milyar doları buluyor.’’TÄ°M, arkasından ABD'den Türkiye'nin alabildiÄŸi ticari desteÄŸin küçüklüğünü şöyle ortaya koyuyor:‘‘Körfez Savaşı sonrasında 550 milyon dolarlık tekstil kotası artışı oldu. 1999'da da deprem sonrasında 110 milyon dolarlık bir kota artışı daha gerçekleÅŸti. Görüldüğü gibi ABD'nin Türkiye'yi bunlarla geçiÅŸtirmemesi lazım. ABD, Türkiye'ye eÅŸit davransın.’’Peki, bu konuda BaÅŸbakan Ecevit ne düşünüyor. Ecevit, deÄŸiÅŸik anlaÅŸma önerileri için şöyle diyor?‘‘ABD kendi iç pazarı, içerdeki kuralları, AB'nin serbest ticaretle ilgili kurallarını dikkate alıp bizim önümüze gelecek. Biz Türkiye'nin ABD'ye ticaretinin önünü açacak, onlardan yatırımları artıracak her türlü formüle varız.’’DerviÅŸ: Telsim masaya gelebilirDevlet Bakanı Kemal DerviÅŸ, Bush-Ecevit görüşmesinde Telsim'in Motorola'ya olan borçlarının masaya konabileceÄŸi haberlerini şöyle deÄŸerlendirdi:‘‘BaÅŸkan Bush'la görüşmede ABD ÅŸirketlerinin alacakları gündeme gelebilir. Ancak, Bush düzeyinde bu ÅŸirket bazında deÄŸil, sekör bazında dile getirilir. Ancak, bu Telsim'i baÅŸkalarının masaya getirmeyeceÄŸi anlamını taşımaz.’’ DerviÅŸ ayrıca, ‘‘Gezide kalabalık iÅŸadamı heyetinin olması, hükümet-özel sektör birlikteliÄŸini göstermesi açısından önemli’’ dedi. WASHINGTON NOTLARIEcevit sordu: Ä°ÅŸler açılıyor deÄŸil mi?SAYENÄ°ZDE EFENDÄ°M: BaÅŸbakan Bülent Ecevit ile eÅŸi RahÅŸan Ecevit, Ankara-Washington hattında uçak havalanmadan önce heyettekilerle tek tek el sıkıp iyi uçuÅŸlar diledi. Ecevit, Türkiye Tekstil Ä°ÅŸverenler Sendikası BaÅŸkanı Halit Narin'in elini sıkarken, ‘‘Nasıl, iÅŸler açılıyor deÄŸil mi?’’ diye sordu. Narin, eleÅŸtiri ve sorunları sıralamak yerine, ‘‘Sayenizde efendim’’ yanıtıyla yetindi.KAYIP-KAÇAK ÇOK: Devlet Bakanı Tunca Toskay'la birlikte uçakta turlayan Enerji Bakanı Zeki Çakan'dan iÅŸadamları elektrik fiyatlarının yüksekliÄŸinden dert yandı. Çakan, bu istekler üzerine, kendi derdini döktü:‘‘Bakın doÄŸalgaz ve kömür fiyatlarının yüksekliÄŸini biliyorsunuz. Bir de kayıp-kaçak oranımız yüksek. Elektrikte kayıp-kaçak'ın mali boyutu 1.4 milyar doları buluyor.’’ECEVÄ°T ÇOK KÄ°BAR: Sanko'nun patronu Gaziantepli iÅŸadamı Abdülkadir KonukoÄŸlu ile Gaziantep Ticaret ve Sanayi Odası BaÅŸkanı Nejat Koçer, ‘‘baklava’’ ve ‘‘Antep fıstığı’’ dağıtıp yöresel ÅŸov yaptı. Baklavadan Ecevit çiftine de ikram eden KonukoÄŸlu'nun izlenimi ilginçti:‘‘Ben kutuyla baklavayı uzatınca 'Buna tabak lazım' deyip yerinden kalktı, gidip hosteslerden tabak aldı. Ne kibar adam.’’NARÄ°N'Ä° YENDÄ°M: 11.5 saat süren uçuÅŸ sırasında iÅŸadamları çekiÅŸmeli tavla maçları yaptı. Özdilek Grubu'nun patronu Hüseyin Özdilek, Halit Narin'i 5-1 yenince anonsunu yaptı:‘‘Narin'i yendim, Narin'i yendim.’’BEŞİKTAÅžLI DERVÄ°Åž: BeÅŸiktaÅŸ'ın tekstilci baÅŸkanı Serdar Bilgili ile Hürriyet Ankara Temsilcisi Sedat Ergin, Devlet Bakanı Kemal DeÅŸviÅŸ'e BeÅŸiktaÅŸ sürprizi yaptı. Uçakta düzenlenen törenle DerviÅŸ, BeÅŸiktaÅŸ'ın 17 bin 596 numaralı üyesi oldu. BeÅŸiktaÅŸ ÅŸapka ve atkısıyla poz veren DerviÅŸ, Sedat Ergin'e ‘‘Nereden öğrendiniz benim BeÅŸiktaÅŸlı olduÄŸumu’’ diye sordu. Ardından gazetecilerin soruları üzerine BeÅŸiktaÅŸ taraftarlığını şöyle anlattı:‘‘ÇocukluÄŸumda ve lise yıllarımda BeÅŸiktaÅŸ'a ilgi duyardım, sonra ilgilenmeye vaktim olmadı. Bundan sonra vakit ayırmaya çalışacağım. Vaktim olursa maçlara gideceÄŸim.’’DerviÅŸ, ekonomideki son durumu da sorular üzerine şöyle özetledi:‘‘En zor günleri geride bıraktık. Epey mesafe aldık, ama henüz sıkıntı geçmiÅŸ deÄŸil. Ancak 2002 daha iyi olacak.’’Â