ABD Hazine Bakanı'na kulak verirsek

Bush Yönetimi'nin Hazine Bakanı Paul O'Neill'in, International Herald Tribune Gazetesi'nde yayınlanan son mülakatı ekonomik krizden çıkma uğraşı veren Türkiye açısından dikkatle not edilmesi gereken unsurlar içeriyor.O'Neill'i, ABD Hazine Bakanı sıfatıyla dünyanın en büyük gücünün kasasını kontrol eden kişi olarak görmeliyiz. ABD Yönetimi'nin IMF üzerindeki tartışmasız ağırlığı dikkate alındığında, O'Neill'in mülakatında bu örgüte getirdiği eleştirilerin hem IMF, hem de IMF üzerinden Türkiye'yi etkileyecek sonuçlar taşıdığı aşikar.O'Neill, özellikle ABD'nin üçüncü ülkelerde patlak veren ekonomik krizlere vereceği karşılık söz konusu olduğunda, Clinton Yönetimi'nin müdahil çizgisine oldukça eleştirel bir çizgide yaklaşıyor. Bu çerçevede IMF'nin çalışma şekli ve ABD'nin uluslararası finans sisteminin idare edilmesindeki rolünde çok temel değişiklikler yapılması yolundaki görüşlerini geçmişe kıyasla daha kuvvetli ifadelerle kayda geçiriyor O'Neill. ABD Hazine Bakanı, Amerika'nın krizlere her seferinde kurtarma paketleriyle yanıt vermesine karşı. O'Neill, Clinton döneminin Demokrat Hazine Bakanı, selefi Robert Rubin için ‘‘İtfaiyeci şefi’’ dendiğini hatırlatıyor ve ‘‘Ben, bir itfaiye istasyonu yerine, bu istasyona ihtiyaç duyulmayacağı bir ortam yaratmayı tercih ederim’’ diye konuşuyor.Bu noktada, geçmişte izledikleri dolar çıpasına dayalı ekonomik programları nedeniyle Türkiye ve Arjantin'e sert eleştiriler getiriyor O'Neill ve ‘‘İnatla akıntıya karşı kürek çeken delikanlılara benziyorlardı’’ diye konuşuyor.O'Neill, ekonomilerinde önemli dengesizlikler olduğu halde, piyasanın baskısına rağmen kuru suni bir düzeyde tutmakta ısrar eden ülkelerin, hemen hemen hepsinin sonradan bu uygulamadan vazgeçmek zorunda kaldıklarına dikkat çekiyor. Hazine Bakanı, ardından Bush Yönetimi'nin kriz idaresinde neyi farklı yapacağına açıklık getirerek, ‘‘İzledikleri politikalar krize doğru gittiğinde, bu ülkeleri uyaracağız; bizzat yaptığımız uyarı kriz yaratma riskini taşısa da...’’ diyor.O'Neill, bunu ‘‘koruyucu bir yaklaşım’’ olarak tanımlıyor ve yine Clinton Yönetimi'ni şu sözlerle eleştiriyor:‘‘Eğer Clinton Yönetimi, daha geçen kasım ayında Türkiye'yi çıpa sistemini bırakıp dalgalı kura geçmeye yöneltseydi, geçen mart ayında yaşanan krizin önüne geçilebilirdi. Ben, sabırla işlerin çözülmesini beklemektense, bazı önleyici adımlar atmayı tercih ediyorum.’’O'Neill'in sözlerinden çıkartılabilecek ders nedir?Türkiye, karşısında ekonomik programın uygulanmasını sıkı bir şekilde denetleyecek, IMF'yi de bu yöne sevk edecek bir Amerikan Hazinesi bulacaktır.IMF'nin son Telekom krizinde 1.5 milyar dolarlık yardımı bir süre askıya alıp, açık bir baskı politikası uygulamasının perde arkası bu çerçevede daha iyi anlaşılabilir.