80 milyar dolarlık yatırım ölümlü kazayla tehlikeye girdi! Uber'e şok...

ABD merkezli araç paylaşım ve özel taksi uygulaması Uber’in gerekli izinleri alıp trafiğe açık yollara taşıdığı sürücüsüz araç (otonom) denemeleri, pazar gecesi meydana gelen ölümlü kaza haberiyle tamamen askıya alındı. Test sürüşlerinin gerçekleştiği şehirlerden Tempe Arizona’da akşam vakti meydana gelen kazada, Uber’in otonom test aracı filosundan bir Volvo XC90, direksiyonun başında sürücü de bulunmasına rağmen bir bisikletliye çarparak ölümüne sebep oldu. Tempe polisinin aktardığı bilgiye göre; Rafael Vasquez (34) yönetimindeki sürücüsüz modda, saatte 65 kilometre hızla seyir halindeki araç, bisikletiyle yürür vaziyette olan Elaine Herzberg’e (49) şu an için sebebi belli olmayan bir şekilde çarptı. Olay yerinden yaralı olarak hastaneye kaldırılan kadın, müdahalelere rağmen yaşımını yitirirken, kazanın nedeniyle ilgili soruşturmalar sürüyor.

İLK ÖLÜMLÜ KAZA DEĞİL

Global otomotiv sektöründe elektrikli araçlarla birlikte geleceği şekillendirmesi beklenen ‘sürücüsüz araçlar’ (otonom) bu ölümlü kazayla birlikte dünyada ana gündem oldu. Aslında bu söylendiği gibi ilk ölümcül kaza değil, ‘ilk ölümlü yaya kazası’ olarak kayıtlara geçti. Çünkü ilk büyük kaza 2016 yılı ortasında yine ABD’de meydana gelmişti. Bir Tesla Model S, otomatik pilottayken, sola dönüşte traktör römorkunu fark edememiş ve çarpmıştı. Lüks elektrikli otomobil üreticisi Tesla, kazayla ilgili yaptığı açıklamada, ortamın aydınlık olması nedeniyle otomatik pilotun römorkun beyaz tarafını algılayamadığını ve frenleme yapmadığını söyledi. Çarpma sonrası Tesla’nın içindeki sürücü hayatını kaybetmişti. Şubat 2017’de de pazar geceki kazanın gerçekleştiği Arizona Eyaleti’nde başlayan testler, ikinci ayında gelen yaralanmalı kaza ile bir süre askıya alınmıştı. Yapılan soruşturmaların ardından tekrar gerekli izinleri alan Uber, trafiğe açık yollardaki testlere devam etmeye başlamıştı.

YASAL DÜZENLEME ŞART

Sonuçta 2 yıl arayla yaşanan ölümcül ve yaralanmalı kazalar otonom araçların geleceğini tehlikeye soktu. Bugün teknoloji devlerinden, neredeyse tüm otomotiv markalarına kadar bir çok şirketin üzerinde çalıştığı sürücüsüz araç sektörüne son 3-4 yılda 80 milyar dolara yakın yatırım yapılırken, ölümlü kazayla birlikte bu tip araçların günümüzdeki testleri ve gelecekteki yeri ile ilgili karşıt görüşler hızla artmaya başladı. Hemen hemen herkesin kafasında, “Bu tip kazalarda suçlu kim?” sorusu oluşurken, sürücüsüz araçların yaygınlaşmasıyla bu tip kazaların artacağı, bu yüzden yasal bir takım düzenlemelerin şart olduğu belirtiliyor. Bir çok dev firma bütün yatırım ve geliştirme çabalarını sürücüsüz araç teknolojilerine yönlendirmiş durumdayken, son gelişmeyle yeni bir yol haritası çizmek durumunda kalacakları bir gerçek.

VAHŞİ BATI’DA TEST EDİLİYOR

BUGÜN sürücüsüz araç geliştirmelerinde başı çeken iki büyük oyuncu Uber ve Waymo ( Google’ın sürücüsüz araç projesini devralan firma) trafiğe açık yollardaki testlerini daha geniş bir coğrafyada yapabilmek için ABD Kongresi’nden geçmesi gereken düzenlemelerle ilgili, güvenlik endişelerinden kaynaklı itirazları olan demokratlar üzerindeki baskıyı artırmaya başlamıştı. Ama şimdi 18 Mart akşamı Arizona’da gerçekleşen ve ilk kez bir yayanın ölümüne neden olan kaza, sürücüsüz araçların trafiğe açık yollardaki testlerini tüm çevrelerde tartışılan bir gündem maddesi haline getirdi. Arizona eyalet yönetmeliklerinin sürücüsüz araçların trafiğe açık yollarda kullanımıyla ilgili esneklik sunması ve iklim koşullarının da elverişli olmasıyla, test üssü olarak Phoenix şehri çevresini seçen Uber, 100 araçlık filosuyla aralık 2017’den beri sürücüsüz olarak 3.2 milyon kilometre kat etmişti.
Pittsburgh, Tempe, San Francisco ve Toronto’da da trafiğe açık yollarda ‘otonom sürüş modu’nda teste çıkan araçların Uber’in kendi kendine aldığı karardan ziyade, yerel yönetimler tarafından engellenme ihtimali söz konusu. Bu alanda yürüttüğü çalışmalarda kanun düzenleyici ve denetleyicileriyle karşı karşıya gelme olasılığı bulunan firmalar arasında yalnız olmayan Uber, yeni Chevrolet Volt ve Bolt modelleriyle kendi sürücüsüz araç filosunu kurup, çalışmalara hız veren General Motors’un (GM) da kafasında soru işaretleri belirmesine neden olabilir.

SÜRÜCÜLER GİBİ EHLİYETİ OLMALI

YAPAY zeka ve otonom teknolojilerinin en büyük destekçilerinden biri olan Duke Üniversitesi robot teknolojileri profesörü Missy Cummings bile yaptığı açıklamada dünyanın otonom araçlara henüz hazır olmadığının altını çiziyor. Cummings’in şu yorumu önemli: “Otonom araçlar yani akıllı makinalar uyanık kalmak ve rutin durumlara tepki vermek konusunda daha iyi olsa da, insanların sıradışı veya beklenmedik durumlarla baş etmede üstün olduğu kanıtlanmıştır. Eğer biz halen sürücüsüz araçların karşılaştığı sorunları bu yavaşlıkta öğrenmeye devam ediyor ve büyük problemleri henüz keşfediyorsak, neden bu teknolojiyi geniş kullanım alanına ve son tüketiciye ulaştırmaya çalışıyoruz. İnsanlar araç kullanmak için sınavlara tabi olup, ehliyet alıyorsa bu sürücüsüz araçlar içinde olmalı. Sürücüsüz araç dahil teknolojinin en büyük destekçilerinden biriyim, ancak henüz güvenilirliğini ispatlanmamış ve deneysel bir aşamada olduğunu kabul edelim.”

GM, 2019 YILINDA SATIŞA SUNACAKTI

ŞU an sürücüsüz araçlar konusunda en iddialı markalardan biri olan Amerikan General Motors (GM) 2019 yılında bu teknolojiyi lojistik ve robot taksi amaçlı piyasaya sunacağını açıklamıştı. GM’nin 2016 yılında 500 milyon dolara aldığı sürücüsüz otomobil birimi Cruise Automation şirketi uzun bir süredir San Francisco, Detroit ve Phoenix’te otonom olarak geliştirilen 70 elektrikli Chevrolet Volt modelini test ediyor. Araçlar bu yıl da New York Manhattan’da test edilecekti. GM yetkilileri sürücüsüz otomobiller konusunda şimdiden yüksek adetlere ulaştıklarını belirterek, “Yolda ne kadar araç olursa, yapay zeka yani bilgisayarlar sürekli öğrenip kendini geliştirme şansına sahip” açıklamasını yapmıştı. Şimdi kaza sonrası GM’in ne yapacağı merak ediliyor.

HANGİ MARKALAR ÖN PLANDA?

Uber ve General Motors’un (GM) dışında bugün Google Waymo, Delphi, Intel’le işbirliği yapan BMW ve Bosch ile çalışan Mercedes sürücüsüz araçlar konusunda dikkat çeken markalar olarak öne çıkıyor. Ayrıca Volkswagen’den Audi’ye, Aston Martin’den Ford’a kadar bir çok otomotiv devi de bu konuda çalışmaları hızlandırdı.

TOYOTA, UBER’LE ORTAK OLUR MU?

DÜNYA çapında ve son olarak İstanbul’da taksi şoförleriyle başı dertten kurtulmayan Uber, son yıllarda sürücüsüz araç teknolojisi geliştirmelerine ağırlık vermişti. Mobil uygulama ‘start-up’ı olarak başlayıp, akıllı sürüş teknolojileri ve donanımları geliştirme firmasına dönüşen ABD merkezli Uber, faaliyetlerinin en başından beri taksi filosundaki araçların büyük çoğunluğunu temin ettiği Japon otomotiv devi Toyota ile sürücüsüz araç geliştirme çalışmalarını hızlandırmıştı. Japon Nikkei gazetesinde yer alan habere göre Uber, bünyesindeki Ar&Ge projelerinin son halini yeni Toyota modellerinde kullanmak üzere bir süredir görüşme halinde olduklarını açıklamıştı. Uber’in bu zamana kadar yürüttüğü sürücüsüz araç testlerinde Ford, Mercedes ve Volvo’nun güncel modelleri kullanılıyordu. Geçtiğimiz yıl Volvo’dan 24 bin adet XC90 sipariş eden firma, bu alanda ne kadar büyük çaplı yatırımlar yapıldığını bir kez daha göstermişti. Ama bu kaza ile Toyota’nın artık bu işbirliğine sıcak bakmayacağı konuşuluyor.