9 milyar dolar kaçtı

Sabah Gazetesi'nin haberine göre; ABD'de yüksek riskli konut kredilerine (subprime) yönelik endişelerin global piyasalarda yarattığı sarsıntı dün tam anlamıyla depreme dönüştü. Merkez bankalarının tüm çabalarına rağmen dünyayı saran likidite krizinin son hız devam etmesiyle yurtdışı borsalarda yaşanan hızlı düşüşler ve Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt'ın istifa ettiği söylentileri Türkiye'de piyasaları vurdu. "Temkinli bekleyişin" yerini "paniğe" bıraktığı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) dün yüzde 6,79 ile tarihinin en sert düşüşlerinden birini yaşadı. Artan yabancı alımlarıyla dolar yüzde 5,8 değer kazanarak 5 ayın en yüksek seviyesi olan 1.4150 YTL'ye çıktı. Bono faizleri ise 0.59 puan daha artarak yüzde 18,80 seviyesine tırmandı.

Panik satışlar hızlandı

Önceki gün ABD'nin en büyük mortgage şirketlerinden biri olan Countrywide'ın da zor duruma düştüğü haberleriyle ABD ve Brezilya borsalarında yaşanan kayıpların dün Asya ve Avrupa borsalarına sıçramasıyla İMKB, güne yüzde 5'lik düşüşle başladı. Uluslararası piyasalarda Japon yeninin dolar karşısındaki değer artışının dün daha da hızlanması düşük faizli ülkelerden borçlanıp daha yüksek getiri vaadeden ülkelere yatırım anlamına gelen carry-trade'le ilgili korkuları da ayyuka çıkardı. Önceki gün 117 seviyesinde bulunan dolar/yen paritesinin dün seans ortasında 113,59'a kadar gerilemesi ve büyük Avrupa borsalarında yüzde 3'ü aşan düşüşler panik satışlara neden oldu.

Günlük kaybın bir ara yüzde 9,27'ye çıktığı İMKB günü 3.240 puanlık düşüşle 44.473 puandan tamamladı. Böylece seçimlerin ardından zirve yapan İMKB'deki 18 günlük kayıp yüzde 20'yi aştı. Countrywide'ın dün bankalardan 11.5 milyar dolarlık kaynak temin ettiğini açıklaması yurtdışı piyasalarda küçük çaplı toparlanmalara neden olduğu görüldü. 23 Temmuz'da global piyasalarda başlayan dalgalanmanın İMKB'ye faturası ise 62.4 milyar dolara çıktı. 23 Temmuz'da 265.4 milyar dolar olan İMKB'nin toplam piyasa değeri dün 203 milyar dolara indi.

Büyükanıt söylentisi korkuttu

Öte yandan global piyasalardaki sarsıntıya bir de Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt'ın istifa ettiği yönündeki söylentiler eklenince İMKB yine tüm dünyada en hızlı değer kaybeden borsa olma ünvanını devam ettirdi. Başta yurtdışı borsalar olmak üzere içeride cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili gelişmelere kitlenen İMKB'nin 43.200 puan seviyesinin de altına inmesi halinde düşüşünü 41.000'e kadar sürdürebileceği tahmin ediliyor.

İMKB'de dün yüzde 6,79'lük düşüş yaşanırken dünyanın en büyük borsalarında da yüzde 6,5'e varan kayıplar oldu. Almanya Borsası dün yüzde 2, Fransa Borsası yüzde 2,2, İngiltere Borsası yüzde 2,6 Polonya Borsası yüzde 6,5 Macaristan Borsası ise yüzde 3,78 geriledi. Asya borsaları ise dün yüzde 2 ile yüzde 3,5 arasında değer yitirdi. Avrupa borsalarındaki sert düşüşlerin etkisiyle Brezilya Borsası da günün ilk dakikalarında yüzde 4'ün üzerinde geriledi.

Yerli döviz satmıyor

Yurtdışı piyasalardaki depreme rağmen içeride kurların hızlı yükselmesini engelleyen yerlilerin döviz satışları ise dün durdu. Buna bir de yabancıların artan alımları eklenince önceki gün 1.3370 YTL'den kapanan dolar dün 1.4150 YTL'ye kadar çıktı. Bu seviyeden kâr satışlarıyla dolar günü 5.3 kuruşluk yükselişle 1.39 YTL'den tamamladı. 1,86 YTL'den kapanan eurodaki günlük değer artışı ise yüzde 3,5 olarak gerçekleşti. Doların 1.40 YTL'nin üzerine çıkması ve birkaç gün bu seviyenin üzerinde kalması halinde yükselişin 1.45-1.50 YTL seviyelerine kadar sürebileceği düşünülüyor. Bu arada dünya piyasalarında yaşanan likidite krizi nedeniyle büyük yabancı bankaların Türk bankalarından döviz borçlandıkları söyleniyor.

Garanti Bankası Döviz Masası Sorumlusu Hakan Kuyumcuoğlu, piyasalardaki gelişmelerle ilgili, “Büyük yabancı bankaların Türk bankalarına gelip döviz depo aldıklarını duyuyoruz. Bu tarihte duyulmamış bir şey” dedi. Büyük fonların Türkiye'deki risklerini bertaraf edip çıkmak istediğini belirten Kuyumcuoğlu, “Bu hareketin devamı gelebilir. Çünkü bu global bir şey. Büyük yabancı bankaların Türkiye'de yatırım yapan fonları, kendi ülkelerinde fon ve döviz bulamıyorlar. Burada bulunca da Türkiye'den çıkıyorlar. Hatta büyük yabancı bankaların Türk bankalarına gelip döviz depo aldıklarını duyuyoruz” dedi.

Dalgalanma Türkiye'nin para politikasını zorlaştırıyor

Uluslararası yatırım bankası Morgan Stanley, sermaye piyasalarında volatilitenin yükselmesinin Türkiye'nin para politikasını zorlaştırdığını bildirdi. Morgan Stanley, tüketici fiyat enflasyonunun kurdaki iniş çıkışlara olan hassasiyeti, enflasyonist bekleyişlerdeki değişimler ve likidite endişelerini artmasının, şüphesiz ki faiz indiriminin zamanı ve büyüklüğü üzerinde etkili olduğunu vurguladı. Bununla birlikte son birkaç ayda dezenflasyonun kalitesinde bir ilerleme sağlandığını ifade eden Morgan Stanley, mevsimsel etkilerden arındırılmış yıllık enflasyonun son 3 ayda yüzde 12,8'den, haziran ayında yüzde 6,1'e ve geçtiğimiz ay yüzde 2,4'e gerilediğine dikkat çekti. Ekonomide temel göstergelerin güçlenmesinin şoklara karşı yastık görevi göndüğünü de dile getiren Morgan Stanley, Türkiye'nin carry tradelerde ayrım yapmadan gerçekleşen pozisyon kapatmalara karşı kolay hedef olduğunu ancak reel ekonomik göstergelerin güçlenmesi ve yerellerin 90.5 milyar dolara ulaşan döviz pozisyonlarının dış şoklara karşı değerli bir tampon olduğunu vurguladı.