Borsada hızlı düşüş! Haftaya yurtdışından kaynaklanan tedirginlikle başlayan borsa, özellikle yabancıların satışları ile günü yüzde 5.27 kayıpla 10862 puandan tamamladı.Borsa haftaya satışlarla başladı. Açılışta gelen bu satışlarla 11200 puanın altına inildi. Buradan bir toparlanma hareketi denenmesine rağmen bunda başarılı olunamayınca yeniden satışlar geldi. Böylece 11100 puana kadar inildi. Bu seviyeden ikinci kez yukarı doğru hamle yapmak isteyen endeks, yabancıların özellikle IMKB-30 kağıtlarında satış yapmaları nedeniyle başarılı olamadı. Böylece 11100 puanın altına inildi. Seans ortasına kadar bu seviyelerde dalgalanan endeks, ilk bölümü 11060 puan seviyesinde geçti.Ikinci bölümün başında 11 bin puanda bulunan destek noktasında tutunulmaya çalışıldı. Artık hiçbir destek noktasını kabul etmeyen endeks, buradan da aşağıya düştü ve 10850 puana geldi. Seans sonuna doğru bir miktar tepki alımı gelmesine rağmen, 11 bin puan seviyesinin bu kez direnç oluşturması nedeniyle yükselişin önü kesildi. Böylece yatay bir seyir izlemeye başlayan endeks, ilk seansı 10964 puan ile Cuma'nın 502 puan veya yüzde 4.38 altında tamamladı. Işlem hacmi 145.1 trilyon TL olarak gerçekleşti.1.seansta işlem gören toplam 293 hisse senedinden 238`i değer kaybetti. 25 hisse senedi değer kazanırken, 30 hissenin fiyatında değişiklik olmadı. İş Bankası C, Akbank, Tüpraş, Sabancı Holding ve Yapı Kredi Bankası, en yoğun işlem gören hisseler oldu. İkinci seans başında işlem hacminde belirgin bir düşüş yaşandı. İlk dakikalarda gelen satışlarla hafif bir düşüş yaşayan endeks, ilerleyen dakikalarda toparlanarak 11 bin puanın üzerine çıktı. Seans ortasına kadar burada kalmayı başaran endeks, ilk bölümü 11010 puandan geçti. İkinci bölüm sıkışıklı daha da belirginleşti; Ancak hareket zemini değişti ve 10900-11000 aralığında hareket edilmeye başlandı. Son 15 dakikaya gelindiğinde satışların artması ile önce 10900 puan, kısa süre sonrada 10800 puan kırıldı. En düşük 10743 puanı gören endeks, son dakika alımlarıyla günü 10862 puan ile Cuma'nın 604 puan veya yüzde 5.27 altında tamamladı. İşlem hacmi 259.8 trilyon TL seviyesinde gerçekleşti.Gün boyu işlem gören 300 hissenin 258'i Cuma'nın altında, 19'u üzerinde, 23'ü ise aynı seviyede günü tamamladı.Günün en fazla kazanan hissesi yüzde 21.74 artışla Akın Tekstil, en çok kaybeden hissesi ise yüzde 14.81 düşüşle İktisat Leasing oldu.En hareketli hisseler ise sırasıyla Akbank, Yapı Kredi Bankası, Sabancı Holding, Garanti Bankası, Iş Bankası C, Iktisat Leasing ve Kardemir D oldu.Yurtdışındaki olumsuzluklara rağmen Türk Lirası Ocak-Ağustos döneminde reel olarak yüzde 2.3 oranında değer kazandı. Devlet Planlama Teşkilatı Eylül ayı raporuna göre, yine ilk 8 aylık dönemde istikrar programındaki hedeflere ulaşıldı. Yani DPT'ye göre, program başarılı bir şekilde yürüyor.Yurtdışı piyasalardaki olumsuz gelişmeler yabancı yatırımcıların IMKB'de daha çok satışa gelmelerine neden oluyor. Cuma günü ABD borsalarındaki düşüşün ardından, bugün Uzakdoğu ve Avrupa borsalarında hızlı düşüşler yaşandı. Bu düşüşler petrol fiyatlarındaki artış ve ABD ile Irak arasında yeniden başlayan gerginliğe bağlanırken, özellikle Uzakdoğu'da yeni bir ekonomik krizin başlamasından korkuluyor. Bugün ABD borsalarının izleyeceği seyir çok önemli. Düşüş trendinin devam etmesi durumunda, bunun Uzakdoğu ve Avrupa borsalarına yansıması daha sert olacaktır.Dünyanın önde gelen danışmanlık kuruluşlarından Schroder Salomon Smith Barney, petrol fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle, varil başına 10 dolarlık bir artışın, Türkiye`nin dış ticaret dengesinde, 2.9 milyar dolarlık bir maliyet getirdiğini bildirdi. Petrolün 14 dolarlardan 35 dolarlara çıktığı düşünüldüğünde bu artışın dış ticaret dengesine yansımasının çok daha büyük olacağı görülmekte. Hükümet bugüne kadar dünya piyasalarındaki artışı yurtiçinde yansıtmadı. Ancak artışın sürmesi durumunda petrolde zam kaçınılmaz gibi görülüyor. Bu da enflasyon hedeflerine olumsuz yansıyacaktır.Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, haftasonu yaptığı açıklamada, enflasyonda yüzde 25 hedefine önümüzdeki yılın Mart ayında ulaşılacağını söyledi. Bu zaten piyasalarda beklenen bir gecikmeydi. Petrol fiyatlarının artışının sürmesi durumunda ise mart ayında da bu hedefe ulaşılması zor görülüyor.Siyasi arenada ise TCK'nin 312.maddenin değiştirilmesi konusunda tartışmalar sürüyor. Hükümet ortakları arasında bu konuda görüş ayrılığı bulunuyor. Aynı şekilde idam cezası konusunda da ortaklar arasında önemli görüş ayrılıkları var. Önümüzdeki günlerde bu ayrılıkların krize dönüp dönmeyeceği görülecek. Bütün bu olumsuzluklar borsada taban oluşmasının önünü kesiyor. Özellikle yabancı satışlarının artması ile borsanın 10 binin altına inmesi kimseyi şaşırtmayacak. 20 binlerden bu seviyelere inen borsanın 2000 yılında çok fazla toparlanması beklenmiyor. Borsa için 2000 yılı kayıp yıl olarak kabul edilecektir. Bundan sonra yatırımcıların 2001 yılını düşünerek değerlendirme yapmaları gerekiyor. Önümüzdeki yıl ise Türkiye'de şirket birleşmelerinin yaşanacağı bir yıl olacak. Özellikle banka ve sigorta sektöründe bu birleşmeler için zemin oluşturulmaya çalışılıyor. Kısa vadede ise 11 bin seviyesi direnç olmuş durumda. Aşağıda ise endeks 1.6 cent(yaklaşık 10730 puan) seviyesinde tutunmaya çalışacak. Bu desteğin kırılması durumunda 10 bine doğru hareket daha da hızlanarak sürecektir. Aydın EMİNOĞLU - 18 Eylül 2000, Pazartesi