2004 yılı kur tahminleri

TÜRKİYE ekonomisi istikrara kavuşacaksa, kurların çok fazla değişeceğini beklememek lazımdır. Dolayısıyla, hükümetin ‘‘fiyat istikrarını sağlayacağız’’ söylevine ne kadar çok inanıyorsanız, kurların da o kadar istikrarlı olacağına inanıyorsunuz demektir.DÖVİZ DENGESİHükümet 2004 yılında ekonomik büyümenin yüzde 5 olacağını hedeflemektedir. Bu büyüme oranını yakalayabilmek için ithalatın artması ve dolayısıyla dış ticaret açığının büyümesi kaçınılmazdır. Bu yılı 21 milyar dolar dış ticaret açığı ile kapatacağımız varsayımı altında, 2004 yılında büyüme hedefi ile tutarlı dış ticaret açığı 25 milyar dolardan aşağı değildir. Hükümetin hedefi ise bu büyüme oranını 22.5 milyar dolar civarında bir dış ticaret açığı ile tutturabilmektir. İki hedef birbiriyle çok tutarlı değildir.Cari işlemler açığının bu yıl 7.5 milyar dolardan gelecek yıl 5.2 milyar dolara inmesi hedeflenmektedir. Turizm gelirlerinde ve işçi dövizlerinde bir mucize gerçekleşmediği taktirde ve 25 milyar dolarlık dış ticaret açığı veri olarak alındığında, 2004 yılında cari işlemler açığının en az bu yıl kadar olması kaçınılmazdır.Gelecek yıl dış borç anapara ve faiz ödemeleri 24 milyar dolar civarında olacaktır. Bunun üzerine 8 milyar doları geçebilecek bir cari işlemler açığı finanse edilecektir. Yani, ekonominin dış kaynak ihtiyacı oldukça büyüktür. Bu kaynak nasıl temin edilecek?Tüm bu dövizlerin borçlanılması gerekmiyor. Yurt dışına yönelik özelleştirmeler ciddi miktarlarda döviz girişi sağlayabilir. Sistem dışından döviz girişi gerçekleşebilir. Mali sisteme yabancı yatırımcılar girebilir. Yurt dışı mali piyasalardan gerek devlet gerekse özel sektör borçlanabilir. Yurt içindeki yatırımcılar dövizden Türk Lirası'na geçebilir. Yani, söz konusu döviz açığını kapatmak bir sorun olmayabilir.BOLLUK YA DA KITLIKDöviz açığının kapatılması sorun olmadığında, döviz kurlarında ciddi bir kıpırdama beklemek ise gerçekçi değildir. Bu yılın ortalama dolar kurunun 1 milyon 500 bin lira olacağını kabul edersek, 2004 yılı programı ortalama dolar kurunun yüzde 7 civarında artacağını hesaplamaktadır. Yani, 2004 yılı sonu dolar kurunun yaklaşık 1.8 milyon lira olacağı düşünülmektedir. Yıl sonu enflasyon hedefinin üzerinde bir dolar kuru değişmesi beklenmektedir. Fiyat istikrarının sağlanacağı bir ortamda, bu artış gerçekçi görünmemektedir.Konuya tersten yaklaşırsak, hükümetin büyüme ve enflasyon hedefleri dışındaki öngörüleri gerçekleştiğinde, büyüme ve enflasyonun tutturulabilme olasılığı oldukça düşük görünmektedir. Enflasyon hedefi veri alındığında ise, büyüme hedefinin düşürülmesi 2004 yılında daha istikrarlı bir ortamın sağlanmasına yardım edecektir. Kaldı ki, kurlardan gelen olumsuzluğun yanında, ekonomik büyüme büyük ölçüde iç talep artışından kaynaklanacağından, ihracatı da olumsuz etkileme riskini doğurmaktadır. Bugün ihracat için üretim yapanlar iç talepteki artış karşısında üretimlerini iç pazara yönelteceklerdir.İstikrarsız bir ortamda ise döviz kurlarının ne olacağını tahmin edebilmek neredeyse olanaksızdır. İstikrarı yakalamaya çalışan bir çok ülkede olduğu gibi, istikrara giden yolda döviz kurları neredeyse sabit kalır. Biz de farklı olması için bir neden yoktur.Özet olarak, dövizin göreli olarak bol olduğu bir ortam yaratılabilirse, istikrarlı ortam devam edip kurlar yerinde sayacaktır. Dövizi, düşük arz ya da yüksek talep nedeniyle, göreli olarak kıt hale sokarsak, istikrar tehlikeye girer, kurların nerelere gideceği belli olmaz.