2002 hedefleri başlamadan değişecek

EKİM ayı enflasyon rakamları, herkese kötü bir sürpriz oldu. Toptan eşya fiyat artışları yüzde 6.7 olurken, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 6.1'e ulaştı. Bu rakamlar herşeyden önce, TBMM'de görüşülmekte olan 2002 yılı program ve bütçe hedeflerini etkileyecek. Bu yıl enflasyonun toptan eşyada yüzde 80, tüketicide yüzde 65 olacağı varsayılarak 2002'de toptan eşyada fiyat artışının yüzde 31'e, tüketici fiyat artışının da yüzde 35'e indirileceği hedeflenmişti. Halbuki daha şimdiden, baz değişeceği için, 2002 enflasyon rakamlarının önemli ölçüde sapacağı ortaya çıktı. Toptan eşyada yıllık değişim şimdiden yüzde 81.4'e çıktı. Geçen yılın son iki ayındaki 2,4 ve 1,9 gibi düşük rakamlar devreden çıkıp, yerine yüzde 4-5'lik rakamlar gelse bile, yıl sonunda en az yüzde 85'e çıkılacak. Tüketici fiyat artışlarındaki sapma ise daha yüksek olacak. Tüketici artışının bu yıl yüzde 65, 2002'de yüzde 35 olması planlanmıştı. Halbuki Ekim sonunda yüzde 66.5'e ulaşıldı. Çekirdek enflasyondaki yüzde 7.6'lık artış önümüzdeki dönem tüketici fiyatlarına yansıyacağına göre artışlar daha büyük olacak. Tüketici fiyat artışında bu yıl, yüzde 65 yerine en azından 75'e çıkılacağı anlaşılıyor.Bu rakamların gelecek yılın dengelerini etkilemesi kaçınılmaz. Herşeyden önce 2001 için yüzde 60.3, 2002 için yüzde 46 olarak alınan GSMH deflatörünün yükselmesi gerekecek. Deflatörün bütün büyüklüklerin baz rakamı olduğu düşünüldüğünde, yeni tahmin yapılıp buna göre dengelerin değişmesi gerekecek. Tüketici fiyatlarındaki sapmanın memur maaşı başta olmak üzere harcamaları etkileyeceği de kesin. Bu arada, Merkez Bankası'nın faiz indiriminin de bu son rakamlardan sonra tehlikeye girdiği gözardı edilmemeli.DPT REVİZYON İÇİN ÇALIŞACAKEnflasyon rakamlarını değerlendirdiğimiz bazı bankacı ve iktisatçılar, revizyonun gerekli olduğunun altını çizdiler. Enflasyon rakamı değiştirilmezse büyüme rakamının aşağı geleceğini kaydeden yetkililer, revizyon yapılmadığı takdirde 2002 yılı ekonomik hedeflerine güven sağlamanın mümkün olamayacağını belirtiyorlar.Son açıklanan enflasyon verileri Ankara'nın da moralini bozdu. Geçtiğimiz Cumartesi günü IMF toplantıları için değerlendirme toplantısı yapan bürokratlar bu rakamları birlikte izlediler. Çok fazla tartışılmadı ama DPT'nin bu yeni rakamları değerlendirip, hedeflerde sapmaya neden olup olmadığını araştırması kararlaştırıldı.Bugün resmen başlayacak IMF müzakerelerinde de revizyon ihtiyacının gündeme gelmesi bekleniyor. En azından 'Piyasalara güven' açısından değerlendirilecekBu arada ekim ayı enflasyon rakamlarının, kur artışının da düşük olmasına rağmen, neden bu kadar yüksek çıktığı da tartışılmaya başlandı. Ekim ayındaki kur artışının aynı ayın enflasyonunu belirleyemeyeceğini kaydeden yetkililer, daha önceki ayların etkilediğini söylüyorlar. Elinde ithal girdisi bulunan üreticilerin Nisan-Mayıs'taki yüksek kur artışına rağmen, satış fiyatlarına hemen yansıtmadıkları, yeni kurlardan ithal girdi sağlayınca, ürettikleri mala hepsini yansıttıkları da söyleniyor. Maliyet enflasyonunun yanısıra, dövizden kazananların da Ekim'le birlikte tüketime yönelmeye başladığının görüldüğünü kaydeden yetkililer, servet etkisiyle özellikle tüketici fiyatlarında yüksek artışların gündeme gelmesini bekliyorlar. Kur artışının enflasyona yansımasının doğal hatta 'sağlıklı' olduğunu, tüketim ani açılsaydı bunun hemen yansıyacağını kaydeden yetkililer, 'Tüketim yavaş açıldıkça, kur artışı da enflasyona parça parça yansımaya devam edecek' dediler. Kısacası; istikrar sağlansa bile, önümüzdeki aylarda da kurun enflasyona etkisi devam edeceği anlaşılıyor. Bu beklenti, hedeflerde revizyon ihtiyacını da artırıyor.