Senfoni'yi rekora 4 ünlü iş adamının kapışması taşıdı

MÜZAYEDEDE REKOR FİYATA SATILAN DİĞER ESERLER

BUGÜNE KADAR SATILAN EN PAHALI TÜRK RESİMLERİ

Referans Gazetesi'nden Ayten Güvenkaya'nın haberine göre, tabloyu alan sürpriz isim Murat Ülker'in ödediği parayı çağdaş Türk resmi için milat olarak görenler de var, bu fiyatı abartı bulanlar da. Hatta Murat Ülker'in tabloyu satan Oktay Duran'la iş ortaklığının gündeme gelmesi, resim piyasasındaki bu önemli gelişmeye dair şüpheli yorumları beraberinde getirdi.

Oysa Antik AŞ'nin müzayedesini yakından izleyenler için fiyat sürpriz değil. Çünkü Mavi Senfoni'nin 2.2 milyon liraya ulaşmasının ardında Türkiye'nin önde gelen işadamlarının müzayededeki kıyasıya rekabeti yatıyor. Antik AŞ'nin sahibi Turgay Artam da bu yarışa dikkat çekti. Artam, "Çok önemli koleksiyoncular ve müze açma hazırlığında bulunan işadamlarının çekişmesi bu fiyatı doğurdu" dedi. Artam isim vermedi ancak bu yarışın Erdoğan Demirören, Murat Ülker, Ömer Koç ve adı sır gibi saklanan bir işadamı arasında gerçekleştiği ifade ediliyor.
 
Arkadaşa satış bile müzayedede

Yaklaşık 30 yıl önce Türkiye'de profesyonel anlamda müzayedeciliği başlatan isim olarak da bilinen Turgay Artam, rekor kıran tablonun eski ve yeni sahibinin ortak olması durumunu "çok normal" olarak değerlendiriyor. Kimi müzayedelerde bazı ailelerin kendi resimlerini bile ailenin başka bir ferdinden satın aldığını dile getiriyor. Murat Ülker'in ise sanatın değerinin bilincinde olduğunu belirten Artam, şunları söylüyor: "Murat Ülker, Türkiye'nin en saygın işadamlarından birisi olmasının yanında, spordan sanata büyük sponsorlukları da üstleniyor. "Keşke her zengin işadamı Murat Ülker gibi davranabilse. Kendisi büyük bir holdingin sahibi, çok sayıda şirketi var. İrili ufaklı ortakları olması da çok doğal. Müzayedelerde bazen aileler bile kendi resimlerini, ailenin bir başka ferdinden satın alabiliyor. Bu da çok normal. Ayrıca Murat Ülker, resmin sanat değerini ve müzelik özellikte olduğunun bilincinde."

Mavi Senfoni'nin müzayedesinde önemli koleksiyoncular ve müze açma hazırlığında bulunan kurumlar tarafından çekişmeli bir artırım yaşandığını işaret eden Artam, "Başlangıç fiyatı 1 milyon dolar olan tablonun, satış fiyatına ulaşana kadar birçok taliplinin çıkmasıyla fiyatı yükseldi. Önde gelen müzeler ve koleksiyoncuların tekliflerinin üzerine çıkan Ülker, Türk çağdaş sanat piyasası için çok önemli bir eseri koleksiyonuna kazandırdı.
 
Çağdaş resme ilgi artıyor

"2,2 milyon liralık rekor fiyatı "son dönemde çağdaş resim sanatına duyulan ilgi artışının etkisi" olarak yorumlayan Artam, şunları söylüyor: "Geçmişte 5 milyon TL'ye satılan Osman Hamdi Bey'in "Kaplumbağa Terbiyecisi" tablosunda olduğu gibi başka rekorlara da imza attık.

Son beş yılda ise çağdaş resim sanatına artan bir ilgi var. Bunda yurtdışında çağdaş eserlere ilginin artmasının da payı büyük. Bizde de sadece Doğançay değil Ömer Uluç, Fahr El Nisa Zeid, Mehmet Güleryüz, Adnan Varınca, Komet, Neşe Erdok, Nuri İyem, Adnan Çoker ve Ferruh Başağa gibi başka diğer ressamlarda da fiyatlar artıyor. Ama bu artan fiyatlar bile batının çok gerisinde. Batı'da yaşayan sanatçıların eserlerinin 20-40 milyon dolarlar arasında satılması normal kabul ediliyor. Geçen hafta Andy Warhol'un orta önemde bir eseri 43.8 milyon dolara satıldı. Türkiye'de ise bugün pahalı gibi gözüken bir tablo veya antika, iki-üç yıl içinde ucuz kalıyor. Çünkü Türkiye'de koleksiyoncu ve müzeci sayısında önemli artışlar var."
 
Doğançay'da artış bekleniyor

Çağdaş sanat üzerine uzmanlaşan müzayede evlerinden Beyaz Art'ın sahibi Aziz Karadeniz ise sanat camiasında oldukça yüksek bulunan 2,2 milyon liralık fiyatın tabloya özel olduğunu belirtiyor. Galerilerin bundan sonra fiyatlandırma yaparken Mavi Senfoni'yi baz almayacaklarını belirten Karadeniz, şu ifadelerde bulunuyor:

"2,2 milyon lira rekor bir fiyattır. Örneğin Beyaz Art olarak bir hafta önce Burhan Doğançay'ın "Fall of the dream" adlı başka bir tablosunu 160 bin TL'ye sattık.

Ama gerek ressam Doğançay, gerekse rekor fiyatla satılan Mavi Senfoni eseri oldukça değerlidir. Dolayısıyla "2,2 milyon dolarlık rakam tabloya özeldir' yorumunda bulunabiliriz. Ama bundan sonra satışa çıkacak eserler için aynı rakamı baz almak mümkün değil. Genel trend yukarı doğru olursa, aynı paralelde bir ayarlama yapılabilir ama yine de milyon dolarlar seviyesinde bir zıplama olmaz. Beyaz Art olarak bizde bu tür bir başlangıç fiyatı olmaz. Fiyatlandırmalar genellikle son bir-iki sene içindeki satış rakamlarına bakılarak yapılır."

Bununla birlikte Mavi Senfoni'nin satışının birtakım eser fiyatlarını etkileyeceğinin de altını çizen Karadeniz, "Mesela bu satış Burhan Doğançay'ın eserlerinin fiyatını daha da yukarıya çekebilir. Elinde Doğançay'ın bir tablosu olan ve bunu satmak isteyen bir müşteri, bizim belirlediğimiz rakamların çok üzerinde fiyatlar talep edebilir.

Hatta Doğançay'ın jenerasyonu da geri kalmamak düşüncesiyle fiyatlarını artırabilirler" diyor.

Sektörde spekülasyonların önüne geçmek için bu dönem uluslararası müzayede evleri Christie's ve Sotheby's'in de uyguladığı "tahmini fiyat aralığı" sistemine geçtiklerini ifade eden Karadeniz, şunları söylüyor:

"Sistem için mart ve mayıstaki müzayedelerde prova yaptık. Buna göre kataloglarda eser için başlangıç fiyat yerine, tahmini satış fiyat aralığına yer veriyoruz. Müzayedeye ise genellikle bu aralığın yüzde 40 daha düşük fiyatıyla başlıyoruz. Kimi eserler fiyat aralığının da altına satılıyor. Bir hafta önce Doğançay'ın bizde satılan tablosu için 200-280 bin TL fiyat aralığı yazmıştık ama eser 160 bin TL'ye satıldı."
 
 Ülker'in çağdaş resme ilgisi büyük

Tablonun yeni sahibi Murat Ülker, "Türk modern sanatı barajı aşsın, dünyada kendine yer bulsun. Yatırım yapan koleksiyonerlerin önü açılsın" diye eseri satın aldığı, eski sahibi ve Ülker'in ortaklarından Oktay Duran'ın ise aynı vizyonla tabloyu satmaya karar verdiği açıklandı. Modern sanata olan ilgisi bilinen Murat Ülker, son iki aydır Doğançay'ın eserlerinin yer aldığı müzeleri gezip fırsat buldukça usta ressamla vakit de geçirmiş. Ülker'in Burhan Doğançay'ın dışında Ferruh Başağa, Devrim Erbil, Abidin Dino ve Erol Akyavaş gibi ressamların eserlerinden oluşan kişisel bir koleksiyonu bulunuyor.