Koç'un ilk göz aÄŸrısı yurtdışına gidiyor

Avrupa'nın en büyük 10 otomotiv perakendecisinden birisi olan Otokoç bünyesinde son yıllarda önemli değişiklikler gerçekleşti. 2000 yılında Koç Grubu'nun 7 satış şirketini bünyesinde toplayan şirket, daha sonra sadece Fiat araçlarını satan Birmot'u, son olarak da Avis ve Budget ile araç kiralama bölümünü alıp Otokoç Otomotiv adı ile yeniden yapılandı.

Koç Grubu'nun otomotiv sektöründeki ilk yatırımı olan ve tarihi 1928 yılına kadar giden Otokoç, şu anda Fiat ve Ford markaları ile Volvo'yu satıyor. Türkiye'de satılan her 10 arabadan birisinin Otokoç'tan çıktığını söyleyen Otokoç'un yeni Genel Müdürü Görgün Özdemir ile otomotiv piyasasındaki son durumu, sektörün nasıl kurtulacağını ve şirketin yurtdışı hamlesini konuştuk.

eguler@hurriyet.com.tr

- Sondan başlayalım. Ekim ayında otomotiv satışları 21 binde kaldı. Bu kadar büyük bir düşüş bekliyor muydunuz?

Bütün talepler öne çekildiği için 25 bin-30 arası bekliyorduk ama onun da altında kaldık. Satışlar bıçak gibi kesildi, tam bir şok diyebiliriz. Sonuçta eylülde tam 83 bin araç satılmıştı.

- İşçi çıkarmalar tekrar başlar mı?

Üretici firmalar işçi çıkaracaklar diyemem ama zor bir döneme giriyoruz. Pazarda yaşanan dalgalanmalar bizi çok kötü etkiliyor, sağlıklı karar alamıyorsunuz.

- Bizden başka ülkelerde de böylesi büyük dalgalanmalar yaşanıyor mu?

Bugüne kadar böyle örnekler yoktu ama artık var. Bazı Doğu Avrupa ülke pazarları da ilk kez benzer dalgalanmaları yaşamaya başladı.

Ama onlar çok şaşırdılar, geç kaldılar, ne yapacaklarını bilemediler. Biz biliyorsunuz, iç pazarda bu hareketlere çok alışığız...

- Sizin satışlarınız nasıl gidiyor?

Biz Türkiye'nin en büyük otomotiv perakendecisiyiz. Eylülde 9 bin adet ile Ford, Fiat ve Renault'tan sonra en çok satan dördüncü marka biz olduk. Zaten Türkiye'deki 58 markanın 38 tanesi, bizim 1 aylık satışımıza 1 yılda ulaşamıyor.

- Yıl sonunda kaç satmış olacaksınız?

Biz yılı 48 bin adetlik satış ile tamamlayacağımızı düşünüyoruz. Bu rakamla Avrupadaki mega dealer'lar arasında ilk 10'da olmaya devam edeceğiz.

BÄ°ZÄ°M PAZAR PAYIMIZ ARTTI

- Geçen sene?

Geçen sene 37 bindik. Pazar payımız da yüzde 8 seviyesindeydi ama bu sene sonunda yüzde 9'a çıkaracağız. Hatta eylül ayında yüzde 11'e kadar çıkıp rekor kırdık.

- Nasıl oldu?Â

Bizde perakende ve filo satışları var. ÖTV indirimlerini öngörerek filo yerine perakende tarafını güçlendirdik. Bir de sattığımız markalar olan Ford ve Fiat'ın performansı olumlu etkiledi.

- Araç tedariğinde sizin önceliğiniz var mı?

Hayır yok, diğer bayilerden hiçbir farkımız yok. Zaten olması da rekabete aykırı olur.

- Cironuz ne kadar?

Bu sene 2 milyar TL olacak ama hedefimiz 2 milyar dolara ulaÅŸmak.

YURTDIŞINA AÇILIYORUZ

- Nasıl olacak?

Önümüzde bir yurtdışı hamlesi var. Daha çok Doğu Avrupa'da olmak üzere tüm fırsatlara bakıyoruz. Sonuçta Otokoç 1928 yılında kurulmuş ve büyük tecrübesi olan bir firma. Koç'un otomotivdeki ilk yatırımı. Ford bayisi ile başlayıp bu noktalara kadar geldik ve tecrübemizi artık yurtdışına taşımayı düşünüyoruz.

- Kesinleşmiş bir ülke var mı?

Ülke ismi veremem ama şu anda Doğu Avrupa'da bir ülkede çok ciddi çalışma yapıyoruz, diğer ülkelere de bakıyoruz.

- Sadece Doğu Avrupa'da mı olacaksınız?

Önceliğimiz orası çünkü önemli bir büyüme potansiyeli var. Bir de oralarda tecrübe yok, bilgi-birikim yok.

Ayrıca araç kiralama olarak da önemli bir pazar var. Filo yönetimi mantığı yok ve servis hizmetleri de çok zayıf. Biz oradaki büyük bir boşluğu dolduracağız.

- Büyümenin bir ayağı yurtdışı olacak, tamam. İçeride?

İçeride yeni yerler açıyoruz, 31 satış noktasına ulaştık. Türkiye'de araç parkının yüzde 80-85'lik bölümünün olduğu yerde varız.  
 Â
2010'DAN ÇOK ENDİŞELİYİZ

- Otomotiv pazarı 2009'u nasıl tamamlar?

Geçen sene 524 bindi, bu sene de aşağı yukarı aynı olur. Son iki ayda 70 bin civarında araç satılacağını düşünüyoruz. Sonuçta Ekim çok kötüydü ama daha kötüsü olmaz artık. Otomotiv satışlarının en yoğun zamanı kasım-aralık olduğu için ufak bir kıpırdanma bekliyoruz.

- 2010?

2010'dan çok endişeliyiz, onu net bir şekilde söyleyebilirim. Bu şartlarda devam ederse seneye 500 binli rakamlara ulaşmamız imkansız. Yüzde 20 düşüşle 450 bin civarı bir pazar olur.

- Hükümetten beklentiniz var mı?

Bir kere ÖTV indiriminin çok katkı yaptığını söylemek lazım. Sene başında yapılan projeksiyonlara göre bu sene pazarın 375 bin olması gerekiyordu fakat teşvik sayesinde 525 bine ulaşacağız. Aradaki 150 binlik fark ÖTV indiriminden geliyor.

Ama bu tip indirimlerin etkisi maalesef geçici oluyor. Pazar bir anda dörtte birine düşebiliyor, bir öyle bir böyle... Bence yapılması gereken uzun soluklu bir çalışma. Yani geçici tedaviler değil kalıcı müdahale gerekiyor.

- Nedir mesela?

Bakın bu sektör 20 milyar dolar ihracatı olan, yan sanayileri ile yüzbinlerce kişinin ekmek kapısı bir sektör. Çok büyük bir zincirleme etkisi var ve bu kapsamda bakmak lazım. Yapılması gereken tek şey vergilerin kalıcı bir şekilde düşürülmesi. Çünkü siz iç pazarı canlandırırsanız yurtdışından gelen yatırımcı da önce içeriye bakıyor, ona göre yatırım yapıyor. Bizim pazar 500-600 bine sıkıştı, 1 milyonlara ulaşmak lazım artık.

- Vergi inerse yurtdışından yeni yatırım mı gelecek?

Tabii ki. Siz iç pazarı canlandırabilirseniz yabancı yatırımcı gelir. Bu da bize yeni iş imkanları ve ihracat imkanı getirir.
 
Sonuç olarak vergilerin kesinlikle indirilmesi lazım. Tüm Avrupa'da nisbi olarak en yüksek vergiyi biz ödüyoruz. Eğer siz ÖTV'yi indirir hatta kaldırsanız talep artar ve tüm zinciri olumlu etkiler.

- Sizce olabilir mi?

Benim öyle bir beklentim yok ama ideali bu. Belki şu olabilir, vergiler kademeli olarak AB seviyelerine, yani yüzde 20'lere getirilebilir.

Ama mevcut dönemde şahsi olarak böyle bir kademeli iniş de beklemiyorum.

2010'U KDV Ä°NDÄ°RÄ°MÄ° KURTARIR

- O zaman 2010 için durum kötü...

2010'u ÖTV değil de KDV üzerinden yapılan bir indirim kurtarabilir. Çünkü geçen seneki indirimden ÖTV oranı yüksek olanlar faydalandı ama ticari araçlar bu indirimden pek faydalanamadı. Dolayısıyla ticari pazarda yüzde 37-38'e varan düşüşler yaşanıyor. Hatta bu rakam kamyonda yüzde 50'ye ulaştı, pazar tamamen bineğe kaydı. Seneye KDV indirimi ile ticari tarafı da biraz itersek pazarı yükseltebiliriz.

- Hurda teşviği işe yaramaz mı?

Aslında hurda teşviğini getirip 16 yaş üstü araçlar bertaraf edilirse emisyon salınımı azalır. Bu nedenle hem hurda teşviği hem de vergi indirimi en ideal çözümdür.

Fakat 2004'teki hurda indiriminde beklenmeyen şeyler oldu, araçlar Anadolu'da kullanılmaya devam etti. Hükümet de hurda teşviğini araçların bertarafına bağlamaya çalışıyor. Bu konuda tebliğ var ve o tebliğde diyor ki, "Tüketici aracını bedelsiz bir şekilde getirir ve toplayıcılara bırakır." Ama o toplayıcılar kim olacak? Sonra içindeki parçalar sökülecek, yani sökücüler de olacak. Dolayısıyla hem toplayıcı hem sökücü hem de imha ediciler olacak. Hükümet buna bağlamak istiyor ama altyapısı hazır değil.

Bu durumda bizim hurda teşviğinden de ümidimiz kalmadı, çünkü bu iş hemen olmaz. O yüzden ilk etapta KDV indirimi en iyi sonuç bizim için...

BİZİ EN ÇOK FİORİNO ŞAŞIRTTI

- Satış performansı ile sizi şaşırtan bir model oldu mu?

Tofaş'ın Fiorino modeli bizi çok şaşırttı. O araç yeni bir segment yarattı ve satışlarımıza büyük bir katkı sağladı. Çünkü otomobilden de normal ticari araçtan da Fiorino'ya geçiş oluyor. Ee bir de araçlarda her türlü lüks olunca çok talep görüyor.

- Ford'un yeni Fiesta'sı nasıl?

Yeni Fiesta'nın satışları iyi ama tedarikte sıkıntımız var. Gelen talep bizim tedarik ettiğimizden daha fazla. Sonuçta araç yeni olduğu için Avrupa'dan da önemli oranda talep geliyor ve sıkıntı yaşıyoruz.

- İkinci el satışlarda durum nedir?

Son dönemde ikinci el hareketli çünkü sıfır fiyatları arttı. Ona ulaşamayanlar ikinci ele yöneliyor. Bu iki ay ikinci el almak için fırsat ayı.

Biz geçen sene 5 bin 400 adetlik bir satış yapmıştık, bu sene 6 bin 500 adet satarız. 2010 hedefimiz ise 7 bini geçmek.

- Ä°kinci elde garanti verebiliyor musunuz?

Belli bir yaşın altındakilere garanti verebiliyoruz. Ama aracın karnesinde tüm bilgiler mevcut. Herhangi bir sorun çıkarsa da biz hemen müdahale edip işi çözüyoruz.

Bizim markamız çok değerli ve ikinci el satışlarda buna zarar verecek hiçbir duruma izin vermeyiz.

- İkinci el satışlar bu tip kurumsal firmalara kayıyor mu?

Tüketici bilinçlendikçe kayıyor. Zaten biz de ikinci ele özel bir ilgi gösteriyoruz ve satışları artırmak istiyoruz. Ama galericilerle aramızda haksız rekabet var, çünkü aynı şartlarda yarışamıyorsunuz. Aracı olduğundan farklı lanse edebiliyorlar. Biz ise ekspertiz raporu ile satıyoruz. Aracın herşeyini görüp ona göre alıyorsunuz.

UÇAK YOLCULUĞU ARTTIKÇA ARAÇ KİRALAMA SEKTÖRÜ DE BÜYÜYOR

- Oto kiralama pazarı nasıl gidiyor?

Kısa süreli kiralamada Avis ile açık ara lideriz. DiÄŸer markamız Budget da üçüncü durumda. Ama amacımız ilk iki sırayı almak.Â

Aslında finansal olarak güçlü olduğumuz için biz krizde avantaj sağladık. Filomuzu yeni araçlarla zenginleştirip Avis tarafında yüzde 20, Budget'ta da yüzde 50 büyüdük.

- Pazar büyüyor mu?

Pazar büyüyor çünkü bu iş uçak seyahatleri ile çok orantılı. Yolcu sayısı arttıkça rent a car talebi de yükseliyor. Yunanistan'da binde 50 kişi iken bizde şu anda binde 2. Dolayısıyla çok yüksek potansiyel var burada.