Değişime hazır mısınız?

Geçen hafta İstanbul’a gelen Amerikan Kütüphane Derneği ALA’nın eski başkanı Ann K. Symons, Bilgi Okuryazarlığı Projesi’nin ikinci toplantısında eleştirel düşüncenin önemi üzerine bir dizi seminere katıldı.
Kadir Has Üniversitesi evsahipliğinde, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Yaratıcı Kütüphane Girişimleri Tanıtım Grubu İşbirliği ile düzenlenen etkinlik, ABD Dışişleri Bakanlığı Yenilikçilik Fonu ve Microsoft Türkiye tarafından da desteklenen program çerçevesinde “Akıllı Telefonunuzdan Daha mı Akıllısınız?” konusu tartışıldı. Hayat Boyu Öğrenme ve Eleştirel Düşünme başlıkları altında yapılan interaktif çalıştaylarda öğretmenler ve öğrencilerle biraraya geldi.

Bilgi artışı gelecekte sürecek

Her program öncesi bir sunum yapan Symons, daha sonra soru cevap bölümüne geçti. Üzerinde durduğu en önemli soru ise, “Değişime hazır mısınız?” oldu. Bu soru, katılımcıların eleştirel bakışlarını, bilgi okuryazarlığını, yaşam boyu öğrenmeyi ve sosyal medya üzerine düşüncelerini ortaya koydu. Symons, eleştirel düşünmenin gücü üzerine öğretmenlerle yaptığı sohbette şu bilgileri verdi:
“Niçin eleştirel düşünme öğretiliyor? Öğrenciler pasif bilgi alıcıları... Günümüzde, teknoloji sayesinde elimizin altında muazzam miktarda bilgi bulunuyor. Bilgi miktarındaki bu hızlı artış gelecekte de sürecek gibi. Öğrenciler bu yığından gereksiz bilgileri ayıklamak için bir rehbere ihtiyaç duyarlar, tüm bilgileri sorgusuzca kabul etmek işlerine yaramaz. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirip bunları yaşamlarının birçok alanında etkili şekilde kullanmaları gerekir. Eleştirel düşünme becerisi öğrencilere akademik çalışmalarında, karşılaşacakları karmaşık sorunlarda, ayrıca hızlı gelişen teknoloji ve bilgi patlaması yüzünden yapmak zorunda kalacakları kritik tercihlerde yardımcı olur.”

Kültürlü bir eleştirel düşünürün özellikleri

Symons, “Eleştirel düşünme, fikirleri birbiriyle ilişkilendirip daha derin ve kapsamlı bir sonuca varma ve uygulamaya geçme becerisine dönüşür” diyerek, özelliklerini şöyle sıraladı:
- Önemli sorular ve problemler ortaya atıp bunları kesin ve açık bir biçimde belirtir.
- Konuyla ilgili bilgiler toplayıp bu bilgileri zihnindeki soyut düşüncelerle yorumlar. Mantıklı sonuçlara ve çözümlere ulaşır. Daha sonra, eldeki sonuçları belli kriter ve standartlara göre gözden geçirir.
- Açık fikirli bir biçimde alternatif düşünce sistemlerinden faydalanır, fakat bunu yaparken bu sistemlerin varsayımlarını, çıkarımlarını ve görünür sonuçlarını gözönünde bulundurur.
- Başkalarıyla etkili bir iletişim kurup karmaşık problemlere çözümler üretmeye çalışır.
- Mükemmelliyetin ölçütlerine her daim uymayı gerektirir. Aynı zamanda, etkili iletişim kurma ve problem çözme yeteneklerini de içinde barındırır.

Bilgi okuryazarlığı kavramı gelişim gösterdi

Ann K. Symons, bilgi okuryazarlığı kavramını tanımladı: “Bilgiye ne zaman ihtiyaç duyulduğunu, söz konusu bir sorunu çözmek için gerekli bilginin nereden/nasıl bulunabileceğini ve nasıl kullanılacağını bilmektir. Teknoloji ve kaynaklar değiştikçe bilgi okuryazarlığının tanımını yapmak daha karmaşık bir hal aldı. Önceleri sadece, bilgiye ulaşmak için referans kaynaklarını kullanmak anlamına gelen ‘bilgi okuryazarlığı’ kavramı daha sonra gelişim gösterdi. Dijital, görsel, metin ve teknolojik anlamda okuryazarlık kavramları da yaşadığımız yüzyılda son derece önem taşıyan beceriler haline geldi.”

Proje oluşturun, sezgilerinize güvenin

Ann K. Symons’in yaşamboyu öğrenim üzerine önerileri ise şöyle:
- Sürekli kitap okuyun.
- “Öğrenilecekler” listesi oluşturun.
- Öğrendiklerinizi başkalarıyla paylaşın. Grup halinde öğrenin, mümkünse öğrenmeyi teşvik eden bir işte çalışın.
- Proje oluşturun ve sezgilerinize güvenin...