Dünya'nın En Büyük Finansal Piyasası Forex

1976’da ülkelerin yavaş yavaş sabit kur rejimini terk edip dalgalı kur rejimine geçmesiyle ortaya çıkmaya başlayan Forex işlemleri, Foreign Exchange kelimelerinin kısaltılmışı olan Forex ya da FX, kelime anlamı olarak “döviz takası” demektir. Bu piyasada bir döviz başka bir döviz ile değerlenirken, yatırımcılar, internete bağlanan her platformdan bu piyasayı takip edebilir ve “al-sat” emri vererek işlem yapabilir. Bir döviz bürosu gibi çalışan Forex piyasasında sadece ülkelerin para birimlerine değil, altına da yatırım yapılabilir, hatta petrol fiyatlarındaki her hareket fırsata dönüştürülebilir.

Türkiye’de son yıllarda Sermaye Piyasaları Kurulu’nun (SPK) gerçekleştirdiği düzenlemelerle yatırımcı açısından giderek güvenli hale gelen ve yayılan Forex işlemleri dünyada da geçmişi yaklaşık 40 yıl geriye giden bir finansal işlem tipidir.

Sermaye piyasaları literatüründe ise forex daha geniş anlamında dövize, mala ve kıymetli madenlere dayalı olarak gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım işlemleri olarak tanımlanıyor.

Özetle forex yatırımcıların çeşitli ülke para birimlerini, altın gibi kıymetli madenlerini değeri karşılığı alıp sattığı bir piyasa.

GÜNDE 5 TRİLYON DOLARLIK HACİM
Forex işlem konusu olan ürünlerin çeşitliliği ve gelişen teknolojiyle birlikte dünyada giderek yaygınlaştı. Forex piyasasında küresel çapta günlük işlem hacmi kaldıraç etkisiyle birlikte 5 trilyon doları bularak dünyanın en büyük finansal piyasası unvanını taşıyor. Dünyanın en büyük finans merkezlerinden biri olan Londra’da günde 2 trilyon doların üstünde forex işlemi yapılırken ABD’de bu işlem hacmi 1 trilyon dolara yaklaşıyor. Türkiye’de ise bu rakamlara ancak 1 yılda ulaşılabiliyor. Türkiye’de yıllık forex işlem hacminin 4 trilyon dolara ulaşabildiği tahmin ediliyor.

NEDEN GÜVENLİ?
Rakam dünyanın önemli finans merkezlerine göre düşük kalsa da forex işlemleri son yıllarda hızlı büyüyor. Bunun en büyük nedeni SPK’nın 2011’de yayınladığı tebliğ ile geçmişte güvensiz algılanan ve yatırımcıların zarar etmesine yol açan uygulamalara son vermesi SPK düzenlemesi öncesi yatırımcılar resmi olmayan ‘merdiven altı’ kurumlar yüzünden paralarının kaybı, dolandırılma, pozisyonlarını kapayamama gibi uygulamalara maruz kalıyordu.
Herhangi bir borsaya ihtiyaç duymadan işlem yapılmasına müsaade eden tezgahüstü (OTC-over the counter) piyasa niteliğinde olan forex işlemleri Türkiye’de SPK tebliği ile dünyanın en ileri seviyede düzenlenmiş piyasalarından biri oldu. Bu düzenleme ile SPK aracı kurumlara lisans vererek merdiven altı kurumların faaliyetlerini minimuma indirdi. Ayrıca yabancı forex piyasalarında bile görülmeyen bir uygulama ile teminatlara Takasbank güvencesi getirilerek yatırımcıların daha sağlıklı bir forex ortamında yatırım yapması sağlandı.

NASIL İŞLEM YAPILIYOR?
Peki forex piyasasında işlemler nasıl gerçekleşiyor? Forex piyasalarında işlem yapmak isteyen bir yatırımcının SPK’dan lisanslı bir aracı kurumdan hesap açması gerekiyor. İlgili evraklarla hesap açan yatırımcı haftanın 5 işlem günü içinde 24 saatte işlem yapabiliyor. Bunun için aracı kurumları ziyaret etmeye gerek olmadığı gibi emirler bilgisayar platformları üzerinden verilebiliyor. İşlem limitleri konsuunda SPK’nın belirlediği bir limit ise söz konusu değil. Aracı kurumlar müşterilerine göre farklı günlük işlem limitleri belirleyebiliyor.
Türkiye’de foreks işlemleri için kaldıraç oranı SPK tarafından maksimum 1’e 100 olarak belirlenmiş durumda. Bir yatırımcı forex işlemi için belirlediği 2000 dolarlık teminat karşılığı forex piyasalarında maksimum 200 000 dolar işlem yapabilmesi anlamına geliyor. Ancak yatırımcının riskini ölçerek kaldıraç oranını buna göre belirlemesi gerekiyor. Bir bakıma yatırımcı sahip olduğu paranın üzerinde işlem yapabildiği için bu konuda fazla risk alınmaması gerekiyor. Uzmanlar bu konuda aracı kurumların uzmanlığından yararlanmayı öneriyor.

AVANTAJLARI ARTIYOR
Foreks piyasaları yatırımcılarına birden fazla avantaj sağlayabiliyor. Birincisi işlem hacminin çok büyük olması nedeniyle manipülasyonun söz konusu olmaması. Ayrıca Foreks kaldıraç oranı ile az parayla daha çok yatırım yapma imkanını da veriyor. Forex piyaslarının bir başka özelliği enstrüman çeşitliliğinin yüksek sayıda olması. Ayrıca elektronik altyapılarla internet bağlantısı işlem yapmak için yeterli olabiliyor.