Deniz feneri krizi
Güncelleme Tarihi:
Nerdun HACIOĞLU / MOSKOVA
Oluşturulma Tarihi: Ocak 16, 2006 00:00
SSCB’nin dağılmasından sonra Moskova ile Ukrayna arasındaki anlaşma uyarınca Rus donanmasının denetimine bırakılan Kırım’daki Yalta deniz feneri iki ülke arasında krize yol açtı. Ukraynalı yetkililer fenere giderek Rus personele, "Feneri devralıyoruz, burayı tahliye edin" dedi. Moskova, Kiev’i provokasyonla suçluyor. Kiev ise "Sırada 70 fener daha var" diyor.
DOĞALGAZ fiyat kavgasıyla ilişkileri soğuyan Rusya ile Ukrayna arasındaki kriz askeri alana da kaydı ve üç gün önce feneri savaşı patlak verdi.
İki ülke arasında doğalgaz krizi patlak verdiğinde Moskova’nın "İlişkilerimiz dünyada kabul edilen pazar ekonomisi kurallarına göre işlemeli" tezine karşılık Ukrayna, Karadeniz filosuyla ilgili ikili sözleşmeyi gözden geçirme tehdidinde bulunmuştu.
Geçtiğimiz perşembe Ukrayna’nın Kırım yarımadasında konuşlanan Rus donanmasının hemen yanındaki Yalta deniz fenerine bir grup Ukraynalı yetkili gelerek buradaki Rus personele "Fenerin idaresini devralıyoruz" sözleriyle kapıyı gösterdi.![/images/100/0x0/55ea4218f018fbb8f87468e9]()
Moskova’ya ulaşan haber sert protestolara yol açtı. Rusya Savunma Bakanlığı Yalta fenerinin lojistik açıdan donanmanın vazgeçilmez parçası olduğunu ve ikili anlaşmayla Rus donanması denetimindeki yapı olduğunu duyurdu. Rusya Dışişleri Bakanlığı da bir açıklama yaparak Ukrayna yönetimini provokasyon tertiplemekle suçladı.
Ukrayna, Karadeniz kıyısında bulunan 100 fenerden 70’i üzerinde mülkiyet hakkı bulunduğunu, bu hakkını kademeli olarak hayata geçireceğini açıkladı. Cumartesi günü kimlikleri açıklanmayan bir grup Ukraynalı daha bölgedeki ikinci deniz feneri "Sarıç"ı kontrol altına alma girişiminde bulundu. Ancak Rus muhafızlar girişimi engelledi.
Ukrayna ile Rusya arasındaki deniz donanması anlaşması uluslararası hukuk açsından muğlak noktalar içeriyor. Kiev yönetimi Rusya’nın gaz anlaşmalarını revizyondan geçirdiği gibi, kendisinin de benzer pazar ekonomisi kurallarına göre başka ikili anlaşmaları gözden geçirebileceğini yeni fener kriziyle göstermeye başladı.
Kırım’daki fener neden Rusya’nın oldu
15 yıl önce SSCB’nin parçalanmasıyla Rusya’nın Karadeniz’deki Kırım yarımadası körfezinde bulundurduğu üçüncü büyüklükteki deniz donanması alt yapısıyla birlikte yeni egemen devlet Ukrayna topraklarında kalıverdi. Moskova ile Kiev, donanmayı ikiye bölerek, büyük bir bölümü Rusya komutası altında kalacak şekilde ikili anlaşmalar imzaladı. Anlaşmaya göre Rusya, Karadeniz’de filosunu bulundurma karşılığında Ukrayna’ya kira ödemeyi kabul ediyordu. Şimdi Ukrayna’nın el koyduğu Yalta feneri, lojistik açıdan Rus donanmasının vazgeçilmez bir parçası olarak görülüyor.
İki ülke arasında doğalgaz krizi patlak verdiğinde Moskova’nın "İlişkilerimiz dünyada kabul edilen pazar ekonomisi kurallarına göre işlemeli" tezine karşılık Ukrayna, Karadeniz filosuyla ilgili ikili sözleşmeyi gözden geçirme tehdidinde bulunmuştu.
Geçtiğimiz perşembe Ukrayna’nın Kırım yarımadasında konuşlanan Rus donanmasının hemen yanındaki Yalta deniz fenerine bir grup Ukraynalı yetkili gelerek buradaki Rus personele "Fenerin idaresini devralıyoruz" sözleriyle kapıyı gösterdi.
Moskova’ya ulaşan haber sert protestolara yol açtı. Rusya Savunma Bakanlığı Yalta fenerinin lojistik açıdan donanmanın vazgeçilmez parçası olduğunu ve ikili anlaşmayla Rus donanması denetimindeki yapı olduğunu duyurdu. Rusya Dışişleri Bakanlığı da bir açıklama yaparak Ukrayna yönetimini provokasyon tertiplemekle suçladı.
Ukrayna, Karadeniz kıyısında bulunan 100 fenerden 70’i üzerinde mülkiyet hakkı bulunduğunu, bu hakkını kademeli olarak hayata geçireceğini açıkladı. Cumartesi günü kimlikleri açıklanmayan bir grup Ukraynalı daha bölgedeki ikinci deniz feneri "Sarıç"ı kontrol altına alma girişiminde bulundu. Ancak Rus muhafızlar girişimi engelledi.
Ukrayna ile Rusya arasındaki deniz donanması anlaşması uluslararası hukuk açsından muğlak noktalar içeriyor. Kiev yönetimi Rusya’nın gaz anlaşmalarını revizyondan geçirdiği gibi, kendisinin de benzer pazar ekonomisi kurallarına göre başka ikili anlaşmaları gözden geçirebileceğini yeni fener kriziyle göstermeye başladı.
Kırım’daki fener neden Rusya’nın oldu
15 yıl önce SSCB’nin parçalanmasıyla Rusya’nın Karadeniz’deki Kırım yarımadası körfezinde bulundurduğu üçüncü büyüklükteki deniz donanması alt yapısıyla birlikte yeni egemen devlet Ukrayna topraklarında kalıverdi. Moskova ile Kiev, donanmayı ikiye bölerek, büyük bir bölümü Rusya komutası altında kalacak şekilde ikili anlaşmalar imzaladı. Anlaşmaya göre Rusya, Karadeniz’de filosunu bulundurma karşılığında Ukrayna’ya kira ödemeyi kabul ediyordu. Şimdi Ukrayna’nın el koyduğu Yalta feneri, lojistik açıdan Rus donanmasının vazgeçilmez bir parçası olarak görülüyor.