Denge ve kontrol yoksa devrim olur

TÜRKİYE’ye resmi bir ziyarette bulunan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın da aralarında bulunduğu bir dizi üst düzey siyasi lider ve bürokratla da görüşen Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, Türkiye’de özellikle yargıyla, ifade ve toplanma özgürlüğüyle ilgili sistematik problemler olduğunu söyledi. Jagland, “Bağımsız mahkemelere sahip olmak kadar basın özgürlüğüne ve ifade özgürlüğüne sahip olmak da aynı derecede önemli. Kuvvetler ayrılığı, denge ve kontrol mekanizmalarının varlığı her demokrasinin temel prensibidir. Bu bağımsız kuruluşlar olmadan, her zaman yolsuzluk ve gücün kötüye kullanımı ortaya çıkar. Bunu son olarak Ukrayna’da, Tunus’ta ve başka yerlerde de gördük, eğer bu bağımsız kuruluşlara sahip değilseniz bu devrime bile yol açabilir” dedi.

Jagland, Meclis Yolsuzlukları Soruşturma Komisyonu’nun dört eski bakanla ilgili verdiği ‘Yüce Divan’a sevk edilmemesi’ yönündeki kararına ilişkin de Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun (GRECO) Türkiye ile ilgili hazırladığı raporu hatırlatarak, yolsuzluk iddialarının daha fazla ciddiye alınması gerektiğini söyledi. Jagland, “Ben kendimi burada parlamentonun üzerinde bir organ gibi lanse edemem. Ancak normalde (yolsuzlukla ilgili) iddiaların mahkemede görülmesi önemli, çünkü ancak o zaman bir kişinin masum olup olmadığını söyleyebilirsiniz” dedi. Ankara’daki temasları sırasında Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Jagland, şu mesajları verdi:

PARALEL YAPIYI SORDUM:

“Cumhurbaşkanı Erdoğan’la olan görüşmemizde kendisine hem Türkiye’de hem de yurtdışında herkesin aklında olan, merak ettiği ‘paralel yapı’ adı verilen yapıyı sordum. Cumhurbaşkanı’ndan bu konuyu açıklamasını istedim, kendisi bana hem yazılı hem sözlü olarak çok etraflı bir resmini çizdi. Ayrıca diğer tüm siyasi partilerle, Anayasa Mahkemesi Başkanı’yla ve insan hakları örgütleriyle de görüştüm ve onlara da bu konudaki görüşlerini sordum. Bütün resmi elde etmeye çalışıyorum.”

GÜÇLER AYRILIĞI ÖNEMLİ:

“Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’la görüştüm. Anayasa Mahkemesi Türkiye’de çok önemli bir rol oynuyor. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılabiliyor olması da çok önemli. Bu aynı zamanda AİHM üzerindeki yükü de azaltıyor. Bu yüzden bu mekanizmayı korumak ve güçlendirmek gerek. Bir demokraside, herhangi bir mahkemenin bağımsız işlemesi ve siyasetten baskı görmemesi çok önemli. Yasama, yürütme ve yargı erkleri arasında kuvvetler ayrılığı her demokrasinin olmazsa olmazıdır. Dolayısıyla da benim her ülkede mesajım- ki bu mesajı vermek için her türlü sebebim var- siyasetçiler hiçbir mahkeme üzerinde baskı uygulamaya çalışmamalı. Onların işi bu değil, onların işi kanun yapmak ve kanunların uygulanmasını mahkemelere bırakmak. Bu her demokrasinin temel prensibidir.”

KADINLA ERKEK EŞİTLİĞİ

(Sağlık Bakanı Mehmet Müezzinoğlu’nun kadının tek kariyerinin annelik olması gerektiğine ilişkin sözleriyle ilgili): “Bizim, herkesin toplumun bir parçası olmasına, topluma ve ekonomiye katkıda bulunmasına ihtiyacımız var. Her toplumda bu konuda farklı görüşler ortaya çıkar. Ancak Avrupa Konvansiyonu’na göre kadın ve erkek eşit haklara sahiptir.”

Türkiye, Avrupa Konseyi’nin finansal destekçisi olacak

Jagland, görüşmemizden yaklaşık bir saat önce Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’ndan bir mektup aldığını ve Çavuşoğlu’nun, Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne finansal destekte bulunan beş büyük devletin içine girmek istediğini yazdığını söyledi. Jagland, “Şu anda Avrupa Konseyi’ne en fazla ödemede bulunan ülkeler İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve İtalya. Bunların hepsi büyük destekçiler. Bu da bizim de aktivitelerimizi daha fazla genişletebilmemiz anlamına geliyor. Sekreteryada da Türkiye’den daha fazla kişi olabilecek” dedi.

İpek YEZDANİ/ANKARA