Güncelleme Tarihi:
Dünyanın dördüncü büyük ekonomisi haline gelen Çin, bugün ABD’den sonra en çok petrol tüketen ülke konumuna yükseldi. Çin’in hızla büyüyen ekonomisi için artan enerji ihtiyacını istikrasız bir görünüm sergileyen Orta Doğu’dan karşılamasının giderek daha büyük riskler taşıması, Çin’i alternatif ve daha güvenli enerji kaynaklarına yöneltti. Enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 60’ını Orta Doğu’dan sağlayan Pekin, Irak’ın işgalinin ardından enerji kaynaklarını çeşitlendirme politikasını daha açık ifade etmeye başladı. Bu kapsamda, önemli enerji rezervlerine sahip olan Orta Asya ülkeleri ile işbirliği Çin enerji politikasının ana maddelerinden biri halini aldı. Nitekim inşa edilen boru hattı vasıtasıyla Çin ve Kazakistan arasında enerji köprüsü kuruldu ve enerji akışına başlandı. Ancak bu hat Çin’in ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda “ilk adım” olarak görülebilir. Nitekim Pekin sadece Astana nezdinde değil, diğer Orta Asya başkentlerinde de arayışlarını sürdürüyor. Bu kapsamda en önemli gelişmeler Türkmenbaşı’nın vefatının ardından dengelerin yeniden kurulduğu Türkmenistan ile ilişkilerde yaşanıyor.
Türkmenistan’da yeni Devlet Başkanı Berdimuhammedeov, Türkmenbaşı sonrasında dış politikada meşruiyetini sağlamlaştırmak amacıyla enerji kozunu etkili şekilde değerlendiriyor. Bir yandan Türkmenistan’ın öncelikli ortağı Rusya ile işbirliğine devam edeceğinin sinyallerini veren Berdimuhammedov, diğer taraftan alternatif güzergahların gündemlerinde olduğunu her fırsatta ifade ediyor. Bu kapsamda Çin, Türkmenistan için olası partnerlerden biri. Kazakistan’ın transit ülke olarak kullanılması yolu ile Türkmen enerji kaynaklarının Çin’e ulaştırılması fikri hem Astana hem de Pekin tarafından destekleniyor. Zira daha fazla Kazak enerjisini Çin topraklarına taşıyacak ve Kazakistan ve Çin’i yeni bir bağ ile bağlayacak olan hattın üçüncü ayağının Türkmenistan olduğu açıklandı. Söz konusu hattın inşasına gelecek yıl başlanması ve 2009 yılında sona ermesi planlanıyor.
Müşteri çeşitlendirmesinin Orta Asya enerji ihracatçıları için önemi her geçen gün artarken, söz konusu cumhuriyetlerin Çin ile artan işbirliği dikkat çekici. Orta Asya enerji kaynaklarının dünya pazarlarına ulaştırılmasında hissedilen Rus üstünlüğü, bölgenin Moskova’ya olan bağımlılığını her geçen gün arttırıyor. Bölge cumhuriyetleri için enerji ihraç hatlarının çeşitlendirilmesi hayati önemde. Bu kapsamda Çin “istekli ve finansman sorunu olmayan bir partner” olması bakımından önümüzdeki dönemde tercih edilmeye devam edilecektir.