Çifte pazarlık

Güncelleme Tarihi:

Çifte pazarlık
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 27, 2001 01:25

Soğuk Savaş sonrasında dünya savunma sistemi yeniden oluşuyor. ABD'nin çıkarları, Asya, Ortadoğu ve Uzakdoğu'da yoğunlaşırken, Washington, Avrupa'nın kendi güvenlik ve savunmasında daha etkin olmasını istiyor.

Yeni ABM anlaşması

Dünya savunma sistemi yeniden şekilleniyor. 1972 tarihli Anti Balistik Füze Anlaşması'ndan çekilen ABD, yeni bir anlaşma için Rusya ile Moskova'da masaya oturdu.

AGSK'da çözüm arayışı

Türkiye'nin AGSK itirazını kaldırmak için taraflar arasında yoğun görüşmeler yapılıyor. NATO kaynakları, yılbaşından önce bir çözüm çıkacağını söylüyor.

AB, Avrupa Savunma ve Güvenlik Kimliği çerçevesinde bu görevi üstlenmeye hazırlanırken, ortaya iki ayaklı bir NATO çıkıyor.

AB'nin öncelikle NATO üyesi Türkiye'nin AGSK konusundaki vetosunu kaldırması, ABD'nin de müttefiklerini Ulusal Füze Savunma Sistemi konusunda ikna etmesi gerekiyor. Bu nedenle başkentler arasında yoğun bir pazarlık yaşanıyor.

YENİ ABM ANLAŞMASI

Bosna ve Kosova Harekatları'nda başı çeken ABD, artık Avrupa'nın kendi başının çaresine bakmasını istiyor. ABD'nin çıkarları açısından riskli bölgeler Asya'da, Ortadoğu'dan Tayvan Boğazı'na ve Kore'ye kadar olan bölge. Bu nedenle ABD'nin Avrupa'daki askeri kuvvetlerini ve bütçesini kısmak istediği söyleniyor.

Soğuk Savaş döneminin en önemli nükleer caydırıcılık unsuru olan 1972 ABM Anlaşması'ndan çekilen ABD, bir yandan Asya'daki askeri varlığını artırarak, bir yandan da Ulusal Füze Savunma Sistemi (UFSS) projesini hayata geçirerek yeni savunma doktrinini hayata geçirmek istiyor.

Moskova'ya giden ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice, Rusya'ya ABM'nin yerini alacak bir bir anlaşma için görüşmelerin başlamasını önerdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşen Rice, ülkesinin füze savunma sisteminin inşası için Rusya'nın onayını beklemeyeceğini söyledi. Ancak taraflar, füze savunma görüşmelerinin başlamasıyla ilgili takvim konusunda anlaştı.

TÜRKİYE'Yİ İKNA ARAYIŞI

ABD'nin yanı sıra NATO'nun ayaklarından birini oluşturacak Avrupa da AGSK'ya işlerlik kazandırmak istiyor. Avrupa Birliği, 2003 yılına kadar 60 bin kişiden oluşan bir Acil Mücadele Gücü oluşturmaya hazırlanıyor. Ancak AB'nin AGSK'yı hayata geçirmek için Türkiye'yi ikna etmesi gerekiyor.

Çünkü AB, yeni güçte sadece 15 AB üyesinin karar mekanizmasında söz sahibi olmasını istiyor. Bu durumda aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 4 NATO ülkesi söz sahibi olamayacak. Türkiye ise karar mekanizmasında yer almak istiyor, çünkü haklı olarak gelecekte güvenlik çıkarlarının tehlikeye girmesini istemiyor.

Türkiye, 1999 tarihli Washington zirvesi Batı Avrupa Birliği çerçevesinde NATO ülkelerine tanınan hakların korunmasını istiyor. Bu durumda AGSK'nın NATO imkan ve yeteneklerini kullanacağı her durum için ayrı onay alması gerekiyor. Ayrıca Türkiye, AGSK'nın NATO yeteneklerini kullanmadan kendi bölgesinde yapacağı operasyonda da söz hakkı istiyor.

Ancak geçen yılki Nice Zirvesi'nde AB, Türkiye'yi iyice AGSK'dan dışlayan sert bir tavır takındı. Şimdi ise taraflar arasında yoğun görüşmeler sürüyor. Washington kararları ile Nice kararları arasında bir uzlaşmanın sağlanabileceği söyleniyor. Avrupalı NATO kaynakları, ‘Yıl sonuna kadar görüşmelerden bir karar çıkmasını bekliyoruz’ diyorlar. Bir Türk kaynak ise, ‘Görüşmelerde belirli ilerleme var, ancak sonuçlanmadı’ dedi.

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!