Blair de 'Irak soruşturması'nda ifade verecek

Güncelleme Tarihi:

Blair de Irak soruşturmasında ifade verecek
Oluşturulma Tarihi: Aralık 21, 2009 11:30

Birleşik Krallık'ta, Irak savaşına katılma kararının nasıl alındığı ve Irak'ın işgali ile savaş sonrasında uygulanan politikaların masaya yatırıldığı "Irak soruşturmasında" bir ay geride kaldı.

24 Kasımda başlayan ve halka açık olan soruşturma çerçevesinde şimdiye kadar, savaşa gitme kararının alınmasında etkili olan isimlerden birkaçı dinlendi. Birleşik Krallık'ın Irak savaşı dönemindeki ABD Büyükelçisi Sir Christopher Meyer, eski BM Büyükelçisi Sir Jeremy Greenstock, dış istihbarat servisi MI6'in Başkanı Sir John Sawers, Dışişleri Bakanlığının eski Savunma ve İstihbarat Genel Müdürü Sir William Ehrman, çeşitli üst düzey istihbarat ve Dışişleri Bakanlığı yetkilileri soruşturmada yer aldı.

Sir John Chilcot'un başkanlık ettiği komisyonun soruşturmayı yürütme şekli kimi zaman eleştirilere neden oldu. Özellikle ülkedeki liberal demokratlar, komisyonu, soruşturmada yer alan kişileri "yeteri kadar sorgulamadığı" gerekçesiyle eleştirdi.

Noel ve yeni yıl tatili nedeniyle 4 Ocak 2010'a kadar ara verilen soruşturmada, yeni yılda dinlenecek ilk isimler arasında ülkenin eski Başbakanı Tony Blair bulunuyor. Irak savaşının kilit isimlerinden biri olan Blair'in, "ülkesini savaşa sokma gerekçesi ve bu konudaki savunması" merakla bekleniyor.

MEYER VE SAWERS'IN İFADELERİ DİKKAT ÇEKTİ

Irak savaşı kararının alınmasında etkili isimlerden olan, Birleşik Krallık'ın eski ABD Büyükelçisi Sir Christopher Meyer'in, "Irak'taki rejim değişikliğinin, eski ABD Başkanı George W. Bush'a selefi Bill Clinton'dan miras kalan resmi bir Amerikan politikası olduğunu" söylemesi, şimdiye kadar soruşturma çerçevesinde dikkat çeken ifadelerin başında yer aldı. Dönemin Başbakanı Tony Blair ile ABD Başkanı George Bush arasındaki toplantıları hazırlayan kişi olarak bilinen Meyer'in, "dönemin ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın, 11 Eylül saldırılarının hemen ardından Irak'ın işgali konusunu gündeme getirdiği" yolundaki sözleri de soruşturmada ilgi çekti.

Ayrıca Birleşik Krallık'ın dış istihbarat servisi MI6'in Başkanı Sir John Sawers'ın, 2001 yılında Irak'ta rejim değişikliği planlarının yapılmaya başlandığını, ancak "askeri müdahalenin düşünülmediğini" belirtmesi de dikkat çeken ifadeler arasındaydı. Irak savaşından önce dönemin Başbakanı Blair'e dış politika danışmanlığı yapan Sawers, ülkesinin ve ABD'nin 2001'de Irak'ta rejim değişikliği, yani Saddam Hüseyin'i devirme planları yapmaya başladığını, ancak o zaman askeri müdahalenin gündemde olmadığını söyledi.

İngiliz Dışişleri Bakanlığının 2002-2004 yılları arasındaki Savunma ve İstihbarat Genel Müdürü Sir William Ehrman da soruşturmada yer alarak, "Irak'ta kitle imha silahlarının hiçbir zaman bulunamamış olmasının kendileri için sürpriz olduğunu" ifade etti.

Birleşik Krallık'ın Irak savaşı dönemindeki BM Büyükelçisi Sir Jeremy Greenstock da, "Irak'ın işgalinin yasal olduğuna inandığını", ancak işgalin BM üyelerinin tümü ve İngiliz halkı tarafından desteklenmediğini, dolayısıyla meşruluğunun tartışılabileceğini söyledi. Greenstock, iki kez yer aldığı soruşturmada, Amerikalı yetkililerin Irak savaşı sonrasında İngiltere'nin tavsiyelerini dinlemediğini ve büyük gelişmeler hakkında kendilerini bilgilendirmediğini savunarak ABD'yi eleştirdi.

Soruşturmanın bir aylık kısmında özellikle, 2003 yılında Irak'ın işgaline gerekçe gösterilen, Saddam'ın "kitle imha silahlarına" sahip olduğu iddiası, soruşturmada yer alan kişilere en çok sorulan konu oldu. İngiliz birliklerinin savaşa teçhizat ve bilgi olarak ne kadar hazır olduğu, savaşın nasıl yürütüldüğü ve savaş sonrası Irak için neler planlandığı soruları da, soruşturmaya katılan yetkililere sıklıkla yöneltildi.

Aylarca sürmesi beklenen soruşturma çerçevesinde dinlenecek kişilerle ilgili herhangi bir cezai işlem yapılmayacak, ancak komisyon, soruşturmanın sonunda bir rapor hazırlayacak. Raporun ise gelecek yıl ülkede yapılacak genel seçimlerden önce açıklanması öngörülmüyor.
İngiliz kamuoyunun yakından takip ettiği Irak soruşturmasıyla ilgili hemen hemen her gün gazetelerde ve televizyon kanallarında haberler yer alıyor. Kimi zaman da haber kanalları soruşturmayı canlı olarak yayımlıyor.

IRAK SORUŞTURMASINA BAŞLANACAĞINI BROWN DUYURMUŞTU

Birleşik Krallık Başbakanı Gordon Brown, 15 Haziran 2009'da, Irak savaşıyla ilgili halka açık bir soruşturmaya başlanacağını ve bu soruşturma için oluşturacak komisyonun başkanlığını emekli bürokrat Sir John Chilcot'un yapacağını açıklamıştı.

Yaz aylarında ise Chilcot başkanlığındaki komisyon, Irak savaşıyla ilgili binlerce sayfalık resmi belgeleri incelemiş ve savaşta hayatını kaybeden 179 İngiliz askerinin aileleri ve yakınlarıyla bir araya gelmişti.

2009'un temmuz ayı sonunda Irak'tan tamamen çekilen Birleşik Krallık'ın, 6 yıl boyunca bu ülkede toplam 179 askeri öldü. ABD ve Birleşik Krallık'ın 2003 yılında işgal ettiği Irak'ta, işgalin ardından 46 bin İngiliz askeri bu ülkede konuşlanmış, büyük bölümü de Basra'da yer almıştı.
Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!