Bakü’de gergin pazarlık

Dışişleri Bakanı Cem ve Devlet Bakanı Andican'ın Bakü görüşmeleri gergin geçti. Ankara, ABD'nin baskısıyla, Ermenilere kapı açmak için Bakü'yü yumuşatmaya çalışırken, Aliyev, boru hattını pazarlık masasına koydu.

Bakü'deki Türk-Azeri görüşmelerinde Bakü-Ceyhan boru hattı için zor bir pazarlık yaşandı. Kapalı kapılar ardındaki gergin saatlerden sonra Azerbaycan, boru hattı için Türk-Azeri ortak çalışma grubu kurulmasını kabul etti. Azerbaycan petrolünden Türkiye'ye yeni hisseler verilmesi için de görüşmelere başlanma kararı alındı.

Görüşmelerde, Azeri tarafı Türkiye'nin istediği ‘‘Bakü Ceyhan Boru Hattı konusunda somut bir adım’’ atma karşılığında Ermeni sınırının açılmaması ve Rus-Ermeni askeri anlaşmasına karşı sert bir tepki gösterilmesi koşullarını masaya sürdü. Türk tarafı, Karabağ görüşmelerinde ilerleme sağlanmadıkça Ermenistan ile sınırın açılmayacağı ve ticarete başlanmayacağı güvencesini verdi ancak, Rus-Ermeni anlaşması konusunda açık bir tepki göstermekten kaçındı. Bunun yerine ‘‘Size bir saldırı olursa yanınızdayız’’ güvencesi verdi.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Dışişleri Bakanı Hasan Hasanov, Dışişleri Bakanı İsmail Cem ve Devlet Bakanı Ahad Andican'a zor anlar yaşattılar. Aliyev ve Hasanov'un özellikle Ermeniler'le ticaret konusunda son derece sert sözler söyledikleri öğrenildi.

Görüşmelerde Azeri tarafı ısrarla Rusya'nın Ermenistan ile yaptığı askeri anlaşmanın Türkiye ve Azerbaycan'a karşı olduğunu vurgulayarak benzeri bir anlaşmanın iki ülke arasında imzalanmasını istedi. Aliyev basının önünde açıkça ‘‘Rusya Ermenistan'a bir milyar dolarlık Türkiye'yi de vurabilecek füzeler verdi. Sizin istihbaratınız bu kadar zayıf mı ki bizim bile öğrendiğimiz bir şeyi öğrenemediniz’’ diyerek Türkiye'nin bu anlaşmaya teptki göstermemesini eleştirdi. Cem'in önüne Ermenistan'ın Rusya'dan aldığı füzelerin nasıl konuşlandırıldığını gösteren bir harita kondu. Azeri tarafı ‘‘Bu füzeler Bakü- Ceyhan'ı da vurabilir. Hattın güvenliğini sağlayamazsınız’’ tezini ortaya getirerek, S-300 füzeleri konusunda gösterilen hassasiyetin bu konuda da gösterilmesini istedi. Türk heyeti ise Dışişleri bakanlığı Müsteşarı Ali Tuygan'ın bu hafta Moskova'ya yapacağı ziyarette S-300 füzeleri konusundaki uyarısının yanısıra Ermenistan'a verildiği ileri sürülen füzeler konusunda bilgi isteyeceğini belirtti. Azeri tarafının bu konuda ortak bildiriye konmasını istediği sert ifadeleri de kabul etmedi. Hasanov bunun üzerine önce ortak bildiriyi imzalamak istemedi. Basının önündeki imza töreninde yaşanan küçük bir gerginliğin ardından imzaladı. Hatta Cem, Hasanov'a dönerek ‘‘Siz büyük bir müzakerecisiniz. Allahtan sizinle aynı taraftayız'' deyince Hasanov bir kahkaha attı ve gergin hava yumuşadı.