Avrupa BirliÄŸi, AGSP için çözüm arıyor

AB Dönem BaÅŸkanı Belçika’nın BaÅŸbakanı Guy Verhofstadt’ın, geçen salı Türkiye’de yaptığı temaslardan sonra, ‘‘Ankara’nın tavır deÄŸiÅŸtirmediÄŸini’’, ‘‘Türkiye’yi ikna etmenin bir çeÅŸit mucize olacağını’’ açıklayan Brüksel hükümeti, DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı Annemie Neyts’in, gelecek hafta, ‘‘son bir ikna giriÅŸimi için’’ Türkiye’ye gideceÄŸini duyurdu.Â

ASKERÄ° KÄ°MLÄ°K ARAYIÅžI

Askeri kimlik arayışındaki AB, 1999 sonunda, Helsinki zirvesinde, 2003 yılına kadar, 60 bin askerlik bir ‘‘acil müdahale gücü’’ oluÅŸturmayı kararlaÅŸtırmıştı. Bu oluÅŸumun, gereÄŸinde, 60 gün içinde müdahaleye hazır hale getirilmesi ve en az bir yıl görev sürdürebilecek yetenekte olması için çalışılıyor.Â

AB, oluşturacağı askeri kimlik çerçevesinde, özellikle eksikliğini fark ettiği planlama, istihbarat ve yüksek teknoloji alanlarında, NATO’nun imkan ve yeteneklerini kullanmak istiyor ancak bunu yaparken, Türkiye gibi AB üyesi olmayan Avrupalı NATO müttefiklerini karar mekanizmasından dışlıyor. Ankara, bu olumsuz yaklaşım nedeniyle,AB ile NATO arasındaki işbirliği arayışlarında, ulusal menfaatlerini ön plana çıkaran bir tavır sergiliyor. AB’nin NATO imkan ve yeteneklerinden ‘‘otomatik olarak’’ yararlanması için, tüm İttifak ülkelerinin onayı gerekiyor. Türkiye, bu onayı vermeyi reddediyor ve AB’nin, NATO imkan ve yeteneklerini kullanması için, ‘‘her seferinde’’üyelerden onay istemesi gerektiğini belirtiyor. 

LAEKEN ZÄ°RVESÄ°NDE BELÄ°RSÄ°ZLÄ°K

Belçikalı yetkililer, 14-15 Aralık’ta yapılacak Laeken zirvesinde,AGSP’nin ‘operasyonel’ olması için yeÅŸil ışık yakılmasının hedeflendiÄŸini ancak Türkiye’nin tavrının bu hedefe ulaşılmasını engellediÄŸini söylediler.Â

Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu’nun Brüksel’deki toplantısında, dün, AB Dönem BaÅŸkanı sıfatıyla konuÅŸan Belçika DışiÅŸleri Bakanı ve BaÅŸbakan Yardımcısı Louis Michel, ‘‘Türkiye’nin vetosu’’ nedeniyle çok zor duruma düştüklerini anlatarak, ‘‘AB’nin itibarının söz konusu olduÄŸunu’’ ifade etti.Â

Ankara’nın tavrı nedeniyle Laeken zirvesinde AGSP projesinin ‘‘operasyonel’’ olduÄŸunu açıklayamayacaklarını belirten Michel, ‘‘NATO olanaklarından istifade edilemeyeceÄŸi için, gerçek anlamda askeri yeteneklere sahip olmadan AGSP’nin operasyonel olduÄŸunun beyan edilmesinin itibar kaybı anlamına geleceÄŸi’’ mesajını verdi.Â

Michel, bu durumda yeni bir öneri hazırladıklarını, her askeri operasyon için, mevcut yeteneklere göre ayrı ayrı karar verilmesinin düşünüldüğünü anlattı.Â

Bu durumda AB, NATO’nun imkan ve yeteneklerinden ‘‘otomatik olarak’’ yararlanmayacak ve iki kurum arasında bu amaçla bir uzlaÅŸma imzalanamayacak. AB, kararlaÅŸtırdığı operasyonun türüne ve boyutlarına göre, gerektiÄŸi takdirde NATO’dan destek isteyecek. Bu destek, tüm NATO üyelerinin onayı olursa elde edilebilecek. Buna karşılık NATO’nun AB üyesi olmayan Avrupalı müttefikleri, AB’nin ‘‘askeri kimliÄŸinin’’ karar mekanizmasında yer almayacak.Â

Belçikalı diplomatlar, dönem baÅŸkanlığının bu önerisinin somutlaÅŸması için Fransa, Almanya ve Ä°ngiltere’nin yeni bir belge hazırladıklarını bildirdiler. Aynı kaynaklar, ABD DışiÅŸleri Bakanı’nın4-5 Aralık’ta Ankara’ya yapacağı ziyaret ile 6-7 Aralık’ta Brüksel’de yapılacak NATO dışiÅŸleri bakanları toplantıları sırasında Türkiye’nin,’’baskılar nedeniyle’’ tavır deÄŸiÅŸtirmesi olasılığından da söz ettiler.Â

AB diplomatları, özellikle 11 Eylül olaylarından sonra Türkiye’nin ABD gözünde stratejik öneminin ‘‘iyice arttığını’’, ‘‘Ankara’nın kozlarının kuvvetlendiğini’’, AB karşısında geri adım atma olasılığının zayıfladığını ifade ediyorlar.