Tahran’ın bölgede eli güçlenecek

ABD Başkanı Barack Obama’nın “tarihi” diye nitelendirdiği nükleer anlaşmanın, hem İran’ın ekonomik olarak zenginleşmesi hem de Ortadoğu’daki dengeler açısından gerçekten tarihin seyir değiştireceği gelişmeleri beraberinde getirmesi bekleniyor.

İran’da hem sokaklarda hem de yönetimde adeta bir “zafer” havasının hakim olduğu, İranlı uzmanların gelişmelere bakışının da genelde pozitif olduğu görülüyor. İranlı uzmanlara göre anlaşmanın ardından İran’ın sadece ekonomisi değil, bölgedeki eli de güçlenecek. Halihazırda Ortadoğu’da, özellikle de Suriye’den Irak’a, Lübnan’dan Yemen’e kadar zaten büyük etkisi olan bir bölgesel güç olan İran’ın bölgedeki siyasi etkisini artıracağına kesin gözüyle bakılıyor.

TAHRAN GERİ DÖNECEK

Tahran’daki İmam Sadık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Muhammed Hasan Hani, anlaşmanın sonuçlarının sadece İran açısından değil, aynı zamanda bölgesel etkileri açısından da son derece olumlu olacağını söylüyor. “Bu anlaşma, bölgesel sorunların çözülmesinde İran’ın daha etkili olması bağlamında kaldırım taşlarını döşeyecek. Aynı zamanda İran’ı uluslararası politika anlamında da arenaya geri döndürecek” diyor.

ABD ve İran’ın Ortadoğu’da terör örgütü IŞİD’e karşı savaşta aynı safta yer almasına da gönderme yapan Hani’ye göre nükleer anlaşmanın sağlanmış olması sadece Washington ve Tahran değil, aynı zamanda bölgedeki diğer ülkeler açısından da “iyi haber” niteliği taşıyor: “İran, bölgeye barış ve istikrarın getirilmesinde, hatta bölgedeki teröre karşı savaşta çok yapıcı bir rol oynayabillir.”

DİYALOGLA ÇÖZÜM BENİMSENDİ

Tahran Üniversitesi Ekonomi profesörü ve eski milletvekili Muhammed Kohçehre ise nükleer anlaşmanın her ne kadar P5+1 ülkeleriyle imzalanmış olsa da aslında Tahran ve Washington tarafından sonuçlandırıldığına dikkat çekiyor: “Bu anlaşma özellikle ABD ve İran hükümetleri açısından çok büyük bir başarı. Anlaşma, İran’la ABD arasındaki sorunların çözümünde en iyi yolun askeri müdahale değil, siyasi diyalog olduğunun kanıtı.”

Nitekim anlaşmanın imzalandığı gece İran Devlet Televizyonu 1979’daki İslam devriminden yıllar sonra ilk kez bir Amerikan Başkanı’nın, Barack Obama’nın anlaşmayı açıkladığı konuşmasını canlı vermesi de İran’la ABD arasındaki buzların erimeye başladığının en büyük göstergesiydi. Anlaşma henüz tamamlanmış değil, “asıl zorlu süreç” diye tabir edilen teknik detayların 30 Haziran’a kadar sonlandırılması gerekiyor. Ancak anlaşma kendi başına bu haliyle de çok önemli çünkü hem tüm tarafların üzerinde anlaştığı bir çerçeve çiziyor hem de diplomatik olarak “kazan-kazan” diye tabir edilen, her iki tarafın da kazançlı çıktığı bir sonuca tekabül ediyor.