Doğan Hızlan: PEN Yazarlar Derneği vizyonunu açıklıyor

Doğan HIZLAN

Pen Yazarlar Derneği'nin vizyonu bu mu (19 Aralık 1999, Hürriyet), başlıklı yazım üzerine PEN Yazarlar Derneği Başkanı Alpay Kabacalı'nın gönderdiği açıklamayı aşağıda okuyacaksınız:

‘‘Biz, ödülün Sayın Sabancı'ya verilmesini yorumlarken Bakanlığın adeta moratoryum ilan ettiğini, 'kültür ve sanata katkıyı artık bizden değil, kültür ve sanat koruyucularından bekleyin' dediğini belirttik. Sayın Hızlan, bu yorumumuzun 'doğru' olduğunu yazıyor. Aramızdaki görüş ayrılığı, bizce, devletin 'kültürel alandaki işlevi'nden kaynaklanmaktadır.

1. 'Özelleştirme' sorunu günümüzde ekonomik boyutuyla tartışılıyor. Sorun bu bağlamından çıkarılıp devletin temel işlevlerinin de özel sektöre bırakılması noktasına varılırsa, devlet devletliğini yitirir; 'vahşi kapitalizm' denilen oluşuma yol açılmış olur. İşlevlerinden biri de kültür ve sanatın gelişmesine katkıda bulunmak olan hangi çağdaş devlet 'ben bu alanla ilgilenmiyorum,' diyebilir? Böyle bir uygulama, Sayın Hızlan'ın özel önem verdiği Avrupa Birliği içerisinde yer almış hangi devlette var? Tam tersine, bu birlik içerisinde yer almış devletler, kültür-sanat bütçelerinde Türkiye'yle kıyaslanmayacak ölçüde pay ayırıyorlar. Biz de Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü dolayısıyla, Bakanlık bütçesinin hiçbir Avrupa ülkesiyle kıyaslanmayacak ölçüde küçültülmesini, Bakanlığın elinin kolunun bağlanmasını eleştirdik.

2. Yukarıdaki açıklama, 'sanatı-kültürü devlet yönlendirsin' anlayışını benimsediğimiz anlamına gelmez. Ne yazık ki sayın Hızlan'ın kimi cümleleri ('Sivil sanat anlayışıyla Kabacalı'nın görüşü bağdaşmıyor', vb.) böyle bir izlenim uyandırabilmektedir.

Biz, öteden beri devletin kültür-sanat alanına katkıda bulunması gerektiğini savunageldik, ama bir yandan da her türlü 'doğrudan müdahale'den kaçınılmasını istedik. Bu tür müdahale'leri sürekli eleştirdik. Üstelik, Sayın Hızlan anımsayacaktır, bu alanda etkinlikte bulunan bir çok kuruluşla birlikte, sanatın böylesi 'müdahale'ler dışında gelişmesini, ama gelişime devlet eliyle katkı sağlanmasını öngören, İngiltere'deki British Council örnek alınarak oluşturulacak 'Özerk Sanat Konseyi' girişimi içerisinde yer aldık.

Sayın Hızlan, her şeyi sponsorlardan bekleyen bir anlayışı savunma adına Uluslararası bir yazar örgütü olan PEN'in 'vizyonunu' eleştirirken, yukarıda belirtilen noktaları da gözönüne almalıydı. Bunları gözönünde bulundursaydı, bizim de öteden beri 'sanatın sivilleşmesi' ve 'sivil toplum örgütlerinin sanat alanında güçlenmesi' amacıyla soğukkanlılıkla ve dirençle savaşım verdiğimizi kabul edecektir.

Kültür-sanat alanının sağlıklı bir doğrultuda gelişmesini savunagelmiş olmamız, vizyonumuzun ve işlevimizin hiçbir biçimde gölgelenemeyecek göstergesidir.’’

* * *

SAYIN Kabacalı'nın gönderdiği metni aynen yayınladım. Bu metinle ilgili benim de bir kaç notum olacak. Onları yarın bu köşede okuyabilirsiniz.