Doğan Hızlan: İsa'nın yüzüne renk gelmiş

Doğan HIZLAN

İtalya'da sanat çevreleri Leonardo da Vinci'nin ünlü resmi İsa'nın Son Akşam Yemeği'nin (1495-1498) restorasyonunu tartışıyor.

Santa Maria delle Grazie manastırındaki bu eserin restorasyonu için bina ziyaretçilere 1978 yılında kapılarını kapatmış. Şimdi yeniden ziyarete açıldı.

Yirimi bir yıl boyunca yapılan çalışmalara tam 8 milyon dolara yakın para harcanmış.

Bu şaheserin restorasyonunu Pinin Brambilla Barcilon yapmış.

Bu konuyu işleyen Time ve Newsweek dergileri, tablonun restorasyondan önceki ve sonraki halininin fotoğrafını kullanmışlar.

Aradaki fark, ziyaretçileri rahatsız edecek kadar belirginmiş.

Anlaşıldığına göre solgun yüzlü İsa'nın yüzüne renk gelmiş.

Hatta eleştirmenler bu durumu sarakaya almışlar ve aralarında şu yargıya varmışlar:

‘‘Belki orijinal bir Leonrdo da Vinci değil ama hakkını yemeyelim, gerçekten orijinal bir Brabmbilla.’’

Aynı tablo daha önce de altı kez onarılmış.

Pinin Brambilla Barcilon yaptığını, çalışmasanı şöyle savunuyor:

‘‘Biz Leonrado'nun şaheserini temizleyebilmek için her şeyi yaptık, kompozisyonu ve orijinal renklerini görmenizi sağladık.’’

* * *

ÜNLÜ bir eser üzerine yapılan tartışmalar sanırım hepinize bizim restorasyonlarımızı hatırlatmıştır.

Aklınıza ilk gelen de, çoğumuzun önünden geçtiği sahil yolundaki surların onarılma işlemindeki yanlış yöntemdir.

Uzmanlarla konuşursanız, bizim onarımlarımızın çok daha yanlış yapıldığını anlarsınız.

Ülkemizde bu öğrenimi veren master ve doktora derecesinde dört öğretim birimi var.

Ancak belediyeler, siyasal kurumlar, bilimin dediğine pek kulak asmıyorlar.

Konunun uzmanı Zeynep Ahunbay'la konuştum.

Ahunbay, restorasyonun o parçayı, binayı ilk haline getirmek olmadığını, kalan parçaları korumanın esas olduğunu söyledi.

Oysa biz, onu ilk haline dönüştürmeyi yeğliyoruz.

Önemli olan arkeolojik kalıntıların korunması için yapılan çalışmalardır. Restorasyon da bu demektir.

Restorasyondan önce projelerin yapılması şartmış. Oysa başladıktan sonra buna gerek duyuluyormuş.

Gelelim son örneğe:

Zeyrek Camii'nin onarımı yarım kalmış. Çünkü çıkan ihtilaf yüzünden - ki her zaman olduğu gibi siyasal nedenlerle - yapılan çalışmalar durdurulmuş. Bu yüzden de çatlaklar büyüyormuş.

* * *

KALAN binaların onarımını bilimsel yöntemlerle yapmalıyız.

Yoksa tamamı yeni yapılmış betebeli binalara döner.