DerviÅŸ'in 2001 bilançosu

Tarihin en ağır ekonomik krizinde, ‘kurtarıcı’ olarak Türkiye'ye gelen Kemal DerviÅŸ, 10 aydır ekonominin patronu. Devrim niteliÄŸinde adımlar atıldı, ama kriz havası bir türlü geçmedi. 11 Eylül sonrasında deÄŸiÅŸen atmosfer, Türkiye ile birlikte DerviÅŸ için de ÅŸans yarattı. Arjantin'in iflası da Türkiye'de DerviÅŸ'e karşı direniÅŸi kırdı.CumhurbaÅŸkanı Ahmet Necdet Sezer'in 19 Åžubat'ta Milli Güvenlik Kurulu'nda BaÅŸbakan Bülent Ecevit'e Anayasa fırlatması Türkiye'yi tarihinin en ağır ekonomik krizine sürükledi. 14 ay uygulanan ekonomik programın iyileÅŸtirmeye baÅŸladığı göstergeler bir günde tersine döndü ve Türkiye, ekonomisinin dümenine Kemal DerviÅŸ'i geçirdi. DerviÅŸ'in 10'uncu ayını dolduran Devlet Bakanlığı, Türkiye'de sosyal, ekonomik ve siyasal dönüşümün ne kadar sancılı olabileceÄŸini de gösterdi.Kabinenin partisiz tek üyesi olan DerviÅŸ, inandığı ekonomik programı uygulayabilmek için bir taraftan hükümet üyeleri ile savaÅŸmak zorunda kalırken, dalgalı kur ve uygulanan acı reçete yıl ortasından itibaren DerviÅŸ'in kamuoyu desteÄŸini de azaltmaya baÅŸladı. Sonbahara doÄŸru beklenen iyileÅŸme bir türlü saÄŸlanamadı. Piyasaların ve halkın tedirginliÄŸi yükselirken, 11 Eylül'de ABD'de yaÅŸanan terör sonrasında deÄŸiÅŸen atmosfer, Türkiye ile birlikte DerviÅŸ için de yeni bir ÅŸans yarattı. Arjantin'de halk ayaklanmasına dönüşen kriz de, Türkiye'de DerviÅŸ'in politikalarına karşı direniÅŸi kırdı.1 Mart'ta Türkiye'ye gelen DerviÅŸ, hemen bir gün sonra kabineye ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı olarak girdi. 13 Mart'ta ise Meclis'te yemin etti.ELELE ÇÖZERÄ°ZTürkiye'ye geldiÄŸinde, ‘‘Bu sorunu elele çözeriz’’ mesajları veren DerviÅŸ, 10 aylık görev süresi boyunca, ekonominin gidiÅŸatı konusundaki tahminlerinde pek de baÅŸarılı olamadı. Mart ayında, ‘‘Sonbahara doÄŸru büyüme baÅŸlar’’ diyen DerviÅŸ, yine aynı tarihlerde doların nisan ayı sonuna kadar 1 milyon 100 bin lirayı geçmeyeceÄŸi öngörüsünde bulundu. Ancak, ne ekonomi sonbaharda büyümeye baÅŸladı, ne de dolar DerviÅŸ'in tahmin ettiÄŸi ÅŸekilde seyretti. Mayıs başında da ‘‘Bunalımdan zıkıyoruz’’ diyen DerviÅŸ, üçüncü kez yanıldı.Sık sık Türkiye ile ABD arasında mekik dokuyan DerviÅŸ, yurtdışında Türk insanının pek de alışık olmadığı bir itibara sahipti. ‘Çat kapı’ ABD Hazine Bakanı ile görüşen DerviÅŸ'in Dünya Bankası BaÅŸkanı James Wolfenshon ile sarmaÅŸ dolaÅŸ fotoÄŸrafları gazetelerde yeraldı. DerviÅŸ'in bu itibarı, Türkiye'deki kamuoyu desteÄŸini de körükledi. Anketlerde DerviÅŸ'e verilen halk desteÄŸi yüzde 60'ların üzerinde seyrediyordu.Göreve geldikten birkaç gün sonra ABD'ye giden DerviÅŸ, burada Dünya Bankası ve IMF ile yeni bir ekonomik destek paketi için görüşmelere baÅŸladı. Ve, Meclis'e Cumhuriyet tarihinin belki de en hızlı yasa çıkartma ünvanını kazandıracak mesajı ABD'den gönderdi. Destek için Türkiye'nin 15 günde 15 yasa çıkartması gerekiyordu. 15 günde olmasa da yasalar biraz da sancılı bir dönemin sonunda çıkarıldı.Nisan ortasında Türkiye, Kemal DerviÅŸ'in ‘Güçlü Ekonomiye GeçiÅŸ Programı’’ ile tanıştı. Programa piyasalardan destek geldi, borsa yükselirken 1 milyon 200 bin lirayı aÅŸan dolar 1 milyon 170 bin liraya geriledi.TÃœRK TELEKOMDerviÅŸ döneminde Türk Telekom IMF ile Türkiye arasındaki iliÅŸkilerde bir simge haline geldi. IMF Türkiye için ne zaman bir adım atacak olsa, Türk Telekom hep ön koÅŸul oldu.Göreve geldiÄŸi günden beri Türk Telekom'un özelleÅŸtirilmesine direnen dönemin UlaÅŸtırma Bakanı Enis Öksüz ile DerviÅŸ'in ilk buluÅŸması 2 Nisan'da bir sabah kahvaltısında oldu. Kahvaltı çıkışında her iki taraf da uzlaÅŸtıkları mesajını verdi. Ancak, bunun doÄŸru olmadığı birkaç gün içinde ortaya çıktı. Öksüz, Telekom'da yabancı hisse payının yüzde 51'in üzerine çıkmasına karşı olduÄŸu söyledi. Bunun üzerine 7 Mayıs'ta DerviÅŸ ile Öksüz yine buluÅŸtu ve yine uzlaÅŸma mesajları verdi. Telekom krizi, haziran ayında iyice tırmandı. Bakanlar Kurulu'nda DerviÅŸ ile Öksüz arasında yaÅŸanan tartışmaya BaÅŸbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli müdahale etti. Ve DerviÅŸ'e, ‘‘Uslubunuza dikkat edin’’ uyarısında bulundu. 22 Haziran'da IMF, 1.5 milyar dolarlık stand-by kredi dilimini serbest bırakmak için Türk Telekom yönetimine profesyonellerin atanmasını beklediÄŸini açıkladı. Yanıt Öksüz'den geldi; ‘‘Telekom yönetimi zaten profesyonel.’’27 Haziran'da DerviÅŸ ile Öksüz arasındaki krizin ateÅŸi iyice yükseldi. Türk Telekom'un Genel Kurulu 4 kez ertelenmesine raÄŸmen yapılamamıştı. 28 Haziran'da kriz ‘‘4+2+1’’ formülü ile çözüldü. Telekom'a UluÅŸtırma Bakanlığı 4, Hazine 2, BaÅŸbakanlık ise 1 üye atadı. DERVÄ°Åž SORUN OLUYORTürk Telekom krizinin çözüldüğü gün, MHP lideri ve BaÅŸbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli'nin, ‘‘DerviÅŸ Türkiye'ye sorun olmaya baÅŸladı’’ sözleri kamuoyuna yansıdı. Bu, DerviÅŸ'in hükümetin MHP kanadı ile olan gerginliÄŸinin iyice artığının göstergesiydi. Bir gün sonra, IMF BaÅŸkanı Horst Köhler BaÅŸbakan Bülent Ecevit'i arayarak, Türk Telekom konusundaki rahatsızlığını iletti. Köhler'e göre atanan yönetim yine profesyonel deÄŸildi. Bu görüşmeden 2 gün sonra, IMF Türkiye'nin kredi dilimini görüşecveÄŸi Ä°cra Direktörleri Kurulu toplantısını ertelediÄŸini duyurdu ve resmen Telekom'a yeniden atama yapılmasını istedi. Bu kez IMF'ye yönelik tepkilerde BaÅŸbakan Bülent Ecevit'de MHP'nin yanında yeraldı. Öksüz, ‘‘IMF beni de mi deÄŸiÅŸtirecek?’’ derken Bülent Ecevit, IMF'nin Türkiye'nin içiÅŸlerine karışmaya baÅŸladığı mesajı verdi.KÄ°MÄ°N ADAMISINIZ?Temmuz ayının ilk haftası liderlerin Türk Telekom için yaptıkları zirvelerle geçti. Sonunda, Telekom konusunda Öksüz ikna edildi ve Telekom yönetimine üç yeni atama yapıldı. 3 gün sonra da IMF 1.5 milyar dolarlık kredi dilimini onayladı. 17 Temmuz akÅŸamı, Devlet Bahçeli'nin UlaÅŸtırma Bakanı Enis Öksüz'ü görevden aldığı açıklandı. Ertesi gün gazetelerde Öksüz'ün istifası, ‘‘Nihayet gitti’’ manÅŸetleriyle duyuruldu.HAVA DÖNÃœYORAÄŸustos ayına gelindiÄŸinde, ekonomide hava yeniden olumsuzlaÅŸmaya baÅŸladı. Ekonomide beklenen iyiÅŸelme bir türlü saÄŸlanamıyordu. Sanayi üretimi hızla düşerken, enflasyondaki tırmanış artıyordu. Birkaç ay öncesine kadar kamuoyundan büyük destek alan DerviÅŸ'in bu desteÄŸi kaybetmeye baÅŸladığı hissediliyordu. DerviÅŸ'in, ekonominin ek desteÄŸe ihtiyaç duyduÄŸu açıklamalarından birkaç gün sonra, 11 Eylül'de ABD'ye yönelik terör saldırıları dünya ve Türkiye için yeni bir dönemi baÅŸlattı.VE 11 EYLÃœL Türkiye, ABD'nin terörle mücadele için gösterdiÄŸi adres için önemli bir ülkeydi. Bu jeopolitik önem, Türkiye'nin dış firnansal iliÅŸkilerinde de etkisini gösterdi. Uluslararası finans kuruluÅŸlarından Türkiye'nin ek desteÄŸe ihtiyaç duyduÄŸu açıklamaları yapıldı. Türkiye, 2 yıl içinde 3'üncü kez IMF ile stand-by yapmaya hazırlanıyordu. Kemal DerviÅŸ'in, Meclis ve iç kamuoyu desteÄŸi konusunda yaÅŸadığı sıkıntılarda imdadına yetiÅŸen bir diÄŸer geliÅŸme de Arjantin'de patlayan kriz oldu. IMF'nin 1.3 milyar dolarlık kredi dilimini serbest bırakmaması, Arjantin'de yaÄŸmalamaları ve sonunda da hükümetin ve devlet baÅŸkanının eistifasına yolaçan geliÅŸmeleri doÄŸurdu. Türkiye, Arjanti ile avunmaya baÅŸladı. ‘‘Beterin beteri var’’ diye düşünen Türk halkı, Arjantin'e 1.3 milyar dolar vermeyen IMF'nin Türkiye'ye karşı para musluklarını açmasının memnuniyetini yaÅŸamaya baÅŸladı.‘Kadın görmek istiyorum’ dedi kıyamet koptuDevlet Bakanı Kemal DerviÅŸ, ekonomik ve siyasi yaklaşımları dışında da sık sık Türkiye'nin gündemine geldi. Güne tenis oynayarak baÅŸlayan DerviÅŸ, bir sabah kaldığı otelden çıkarak ÅŸort ve atleti ile Ankara sokaklarında yürüyüş yapıp dönüşte de otelinin taksi durağında çayını içince, Türk halkı farklı bir siyasetçi ile tanıştı. Ancak, Meclis'teki arkadaÅŸları, DerviÅŸ'in bu farklılığını sık sık siyasi malzeme yapmaya çalıştı. DerviÅŸ'in ÅŸort ile Ankara'da dolaÅŸması, onlara göre bir siyasetçiye hiç de yakışmıyordu. DerviÅŸ ile hükümetteki kendi arkadaÅŸlarını ve Meclis'teki milletvekillerini sık sık karşı karşıya getiren geliÅŸmelerden biri de, onun Türkiye'de kadın milletvekili sayısının azlığı konusunda yaptığı deÄŸerlendirmeler oldu. DerviÅŸ'in ‘‘Bakanlar Kurulu'na girdiÄŸim zaman 36 tane erkek görüyorum, kabine toplantılarında 36 erkekle çalışmaktan memnun deÄŸilim. Kabinede kadın bakan görmek istiyorum’’ sözleri büyük tepki aldı. Kimlerle sorun yaÅŸadı?Enis Öksüz (MHP'li eski UlaÅŸtırma Bakanı): Türk Telekom ve THY özelleÅŸtirmesi.Faruk Bal (MHP'li Devlet Bakanı): Emlak Bankası'nın kapatılması.Hüsnü Yusuf Gökalp (MHP'li Tarım Bakanı): Çiftçi borçlarının ertelenmesi.Abdülkadir Akcan (Bayındırlık Bakanı): Ä°hale Yasası.Yüksel Yalova (ANAP'lı eski Devlet Bakanı): Tütün Yasa Tasarısı.Â