Denktaş ve Klerides'e kırmızı koltuk

Kıbrıs maratonu, Denktaş ve Klerides'i kırmızı koltuğa oturtarak başladı.

New York'tan iki saat uzaklıktaki Troutbeck'te dört gün sürecek olan görüşmeler öncesi BM Genel Sekreteri her iki lideri de ‘‘Bu görüşmelerin başarısızlıkla bitmesinin sonuçları daha öncekilerden çok daha ciddi olacaktır''sözleriyle uyardı.

Toplantının açılışı için U şeklinde hazırlanmış olan masanın çevresindeki siyah deri koltukların arasında karşılıklı iki kırmızı koltuk vardı. Genel Sekreterin sağındaki kırmızı koltuğa Kıbrıs Rum Lideri Glafkos Klerides, solundakine ise KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş oturtuldu.

Sembollerle başlayan açılış toplantısının yine sembolik jestlerle sona erdi. Gazetecilerin resim çekmesi için liderleri yanına çağıran BM Genel Sekreteri Kofi Annan, ‘‘ her ikinize de eşit davranayım'' sözleriyle önce birini sağına, diğerine soluna alarak poz verdi sonra liderlerle yer değiştirdi.

Fotoğraf çekimi sırasında liderler el sıkıştılar. Bu fırsattan yararlanan Klerides, Denktaş'ı kendisine doğru çekti. Salonda bulunanların kahkahaları arasında, Denktaş ‘‘o beni çekmeye çalıştı ama çekemez'' espirisini yaparken, iki liderin çocuklar gibi birbirlerini kendilerine doğru çekmeleri, görüşmelerin ‘‘çekişmeli'' geçeceğinin ilk habercisi oldu.

BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın bir gece önce, Denktaş ve Klerides onuruna evinde verdiği yemeğe katılanların kimliği, Troutbeck maratonunun uluslararası büyük bir baskı altında başladığını kanıtlıyordu.

Yemeğe BM Güvenlik Konseyi daimi temsilcileri, Avrupa Birliği Kıbrıs Koordinatörü Kesler Hislip ile Rusya ve İngiltere'nin de Kıbrıs temsilcileri katılmışlardı.

Yemeğin süprizi ise Richard Holbrooke'du. Troutbeck görüşmelerinde perde arkasında olmayı tercih eden Holbrooke'un yemeğe katılması beklenmiyordu.

Holbrooke daha önce liderlerle görüştü. Rum Yönetimi Lideri Klerides ile görüşmesinden sonra, Holbrooke gazetecilere önemli bir açıklama yaptı. Holbrooke, ‘‘Kıbrıs'ın AB'ye girişini desteklediklerini, bunun her iki toplumun da yararına olduğunu'' söyledi. Bu sözler Türk yetkililer tarafından ‘‘ABD, çözümden önce AB üyeliğine karşı'' şeklinde yorumlandı. Denktaş-Klerides görüşmelerinde daha ilk gün yasaklar delindi.

Dış etkilerin baskısı altında kalmadan Kıbrıs'ta çözüm arayışı için Amerika'nın en ıssız köşelerinden Troutbeck'te mutlak bir tecrit çemberine alınmak istenen Denktaş ve Klerides 2.5 saat süren görüşmelerden sonra malikâneyi terk ettiler.

Yasakları delen liderler, uluslararası baskılara ve tecrit çemberine uysal biçimde uymayacakları mesajını verdiler. Genel Sekreter Kofi Annan'ın liderlerin gazetecilerle görüşmemesi gerektiği uyarısına rağmen Denktaş, gazetecilerle konuştu.

Haber yasağına uyup içerdeki görüşmelerle ilgili bilgi vermemesine rağmen, Denktaş'ın Troutbeck'ten ayrılması tamamen sürpriz bir gelişmeydi.

Toplantının ilk günü, BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve danışmanlarıyla birlikte yemek yiyen liderler, yemekten sonra dinlenmeye çekildiler. Liderlerarası görüşme akşam üzeri başladı. Yazılı bir belge getirmeyen Cordovez, sözlü önerilerde bulundu.

Gordovez'in yumuşak yaklaşım sergilediği bu görüşme 3 saate yakın sürdü.

Bu oturumdan sonra, toplantı yerine yarım saat mesafede bir otelde kalan Türk Heyeti, Troutbeck'e giderek Denktaş'ı ‘‘hava alsın, rahatlasın!'' gerekçesiyle dışarı çıkartarak Interlaken'a getirdiler.