D vitamini gerçekleri
Güncelleme Tarihi:
Kemik sağlığı üzerine yararları uzun yıllardan beri bilinen D vitamini yetersizliği ülkemizin kanayan yaralarından biri haline geldi. Sonuçları 2012’de yayınlanan bir bilimsel çalışmaya göre Ankara’da yüzde 51 oranında D vitamini yetersizliği görüldü. Dünya’da da durum çok farklı değil. İngiltere’de yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre kış ve bahar dönemlerinde gözlenen D vitamini yetersizliği oranı yüzde 50’den fazla.
Diyetisyen ve Yaşam Koçu Gizem Şeber, D Vitamini yetersizliğinin hangi hastalıklara davetiye çıkardığını açıklarken, nasıl güneşlenmeli, hangi besinler de D vitamini var, kimler bu vitamini kullanmalı gibi soruların yanıt verdi.
SADECE KEMİK SAĞLIĞINDAN ÇOK FAZLASI
D vitamininin sadece kemik sağlığı için gerekli olmadığı aslında genel sağlığımız için çok önemli etkileri olduğu ve D vitamini yetersizliğinin birçok hastalığa davetiye çıkardığı biliniyor. İşte o hastalıklar.
Alzheimer: 2014 yılında Journal of Neurology Dergisi’nde yayınlanan bir bilimsel araştırmanın sonuçlarına göre orta veya ciddi derecede D vitamini yetersizliği Alzheimer riskini arttırıyor.
İktidarsızlık: Ciddi D vitamini yetersizliği olan erkeklerde iktidarsızlık sorununun daha sık gözlendiğine dair bilimsel çalışmalar mevcut.
Şizofreni: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Dergisi’nde yayınlanan 19 bilimsel araştırmanın derlenmesi ile yayınlanmış bir makalede, D vitamini yetersizliği olan kişilerin olmayan kişilere göre şizofreniye iki kat daha fazla yatkın oldukları ifade edildi.
Kanser: 2010 yılında yayınlanmış D vitamini Konsensusu’na göre D vitamini yetersizliği bağırsak kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün ortaya çıkma riskini arttırıyor. D vitamini yetersizliğinin meme kanseri ile de ilişkili olduğu düşünülüyor.
Depresyon: D vitamini yetersizliği olan kişilerin depresyona daha yatkın olduğu biliniyor.
OBEZİTE D VİTAMİNİ YETERSİZLİĞİNE YOL AÇABİLİR
D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan ötürü obez kişilerde kandaki D vitamini oranı azalabilir ve D vitamini yetersizliği ortaya çıkabilir. Bu nedenle yüksek ağırlıkta olan kişilerin zayıflaması öneriliyor.
D VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE VAR?
D vitamini balıklar, ciğer ve yumurta sarısı gibi besinlerde daha fazla bulunmakla birlikte diğer besinlerdeki miktarı oldukça düşük. Bu nedenle birçok ülkede kahvaltı gevrekleri, süt gibi besinler endüstriyel olarak D vitamininden zenginleştirilmekte. Yiyeceklerde sınırlı bulunduğundan ötürü D vitamini ihtiyacının karşılanması güneş ışınları ile yani güneşlenerek mümkün olur.
NASIL GÜNEŞLENMELİ?
Güneşten gelen UVB ışınları vücutta D vitamini sentezi sağlar. Fakat güneşten aynı zamanda alınan UVA ışınları deri kanserine yakalanma riskini arttırır ve UVA ışınları D vitamini sentezi sağlamaz. Bu nedenle de doğru güneşlenmek önemli.
D vitamini sentezi için ideal güneşlenme;
-Saat 11.00-15.00 arasında
-Kollar ve/veya bacaklar güneş alacak şekilde
-Güneş koruyucu sürmeden
-Pencere arkasından değil güneş ışığına direk temas ederek
-10-15 dakika arasında olmalı. Çok koyu tenli kişilerde bu sürenin daha uzun olması gerekebilir.
KİMLER D VİTAMİNİ DESTEĞİ KULLANMALI?
Kan tahlillerinde D vitamini yetersizliği saptanan kişiler D vitamini desteği kullanmalı. D vitamini vücutta birikebildiğinden ötürü doktor kontrolünde kullanılmalı.
D VİTAMİNİ DESTEĞİ NASIL KULLANILMALIDIR?
Yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre günün en geniş öğünü ile alınan D vitamini desteği vücutta daha iyi kullanılmakta. Aç karnına veya hafif bir öğünle D vitamini desteği alanlara göre, 2-3 ay sonrasında yapılan kan tahlillerinde büyük bir öğün ile D vitamini alanların D vitamini oranının %50 daha fazla olduğu saptandı.
D VİTAMİNİ İÇİN DİĞER VİTAMİN VE MİNERALLERDEN DESTEK ALIN!
A vitamini, magnezyum ve K vitamini D vitamininin emilimini kolaylaştırır. Bu nedenle beslenmenize magnezyumdan zengin koyu yapraklı sebzeleri ve kuruyemişleri ilave edin. Ispanak, Brüksel lahanası ve kuşkonmaz gibi K vitamini kaynaklarının ve havuç, tatlı patates, bal kabağı, kuru kayısı ve somon gibi A vitamini kaynaklarını eklemeyi unutmayın.
EĞER BU HASTALIKLARDAN BİRİ VAR İSE DOKTORA DANIŞMAYI UNUTMAYIN
Kistik fibrozis, çölyak ve Chron hastalarının ve böbrek hastalığı olanların D vitamini düzeylerini istenen seviyede tutması daha zor. Bu hastalıkları olanların D vitamini ile ilgili düzenli doktor kontrolüne gitmeleri önerilir.
