Cumhuriyetin en pahalı temmuzu

Mesut Yılmaz Hükümeti'nin yüzde 32'lik akaryakıt zammıyla başlattığı ‘ince ayar', etkisini temmuz enflasyonuyla gözler önüne serdi. Temmuzda toptan eşya fiyatları yüzde 5.3, tüketici fiyatları ise yüzde 6.3 arttı. 1997 Temmuz'unda böylece cumhuriyet tarihinin pahalılık rekoru kırıldı.

Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) dün açıkladığı veriler, Cumhuriyet tarihinin en pahalı Temmuz ayını bu yıl yaşadığımızı ortaya koydu. Temmuz ayında enflasyon, toptan fiyatlarda yüzde 5.3, tüketici fiyatlarıyla ise yüzde 6.3 ile rekor seviyede arttı. 74 yıllık Cumhuriyet tarihinde daha önce 1978, 1981, 1983, 1989, 1993 yıllarında Temmuz ayında yüksek oranlı artışlar yaşanmıştı. Enflasyon 1978 ve 1981 Temmuz'unda yüzde 4.4, 1983 yılında 5.5, 1989 Temmuz'unda 5.1, 1993 Temmuz'unda ise yüzde 4.9 olmuştu.

Yaz aylarında düşme trendine gören enflasyonun Temmuz'da bu denli yüksek oranda çıkmasının nedenleri arasında, 55'inci hükümetin göreve gelmesiyle birlikte birbiri ardına yapılan zamlar gösteriliyor.

Temmuz'da başta akaryakıt fiyatları olmak üzere, telefon görüşmeleri, otoban geçiş ücretleri, tren ücreti ile belediye otobüs ücretlerine yüksek oranda zam yapıldı.

YILLIK ENFLASYON

Geçen yıl Temmuz ayında toptan eşya fiyatlarındaki artış yüzde 2.4, tüketici fiyatlarındaki artış ise yüzde 2.1 olmuştu. Buna göre aylık enflasyon Temmuz ayında, geçen yılın aynı ayının toptan eşyada 2.9 puan, tüketici fiyatlarında ise 4.2 puan üzerinde gerçekleşti.

Devlet İstatistik Enstitüsü'ne göre, Temmuz ayı itibarıyla son bir yıllık enflasyon ise toptan eşyada yüzde 80.7, tüketici fiyatlarında yüzde 85.2 oldu. Geçen yıl Temmuz ayı itibariyle yıllık enflasyon, toptan eşyada yüzde 76.3, tüketici fiyatlarında ise yüzde 81.2 olmuştu.

Buna göre, Temmuz ayı itibariyle son bir yılda enflasyon, geçen yılın aynı döneminin toptan eşyada 4.4 puan, tüketici fiyatlarında da 4.0 puan üzerinde gerçekleşti.

Öte yandan, 12 aylık ortalamalara göre yıllık enflasyon, bu yıl Temmuz ayında toptan eşyada yüzde 78.7, tüketici fiyatlarında ise yüzde 79.1 olarak hesaplandı.

KAMU - ÖZEL YARIŞI

Temmuz'da toptan eşya fiyatlarındaki ortalama artış yüzde 5.3 olurken, bu artışın 2.8 puanı devlet, 2.5 puanı da özel sektörden kaynaklandı.

DİE'den yapılan açıklamaya göre, Temmuz ayı enflasyon rakamı devlette yüzde 12.2, özel sektörde yüzde 3.3 olarak gerçekleşti. Temmuz'da fiyatların en fazla arttığı sektörlerin başında imalat sanayi geldi.

Toptan eşya fiyatları endeksine göre, Temmuz'da sektörel bazda fiyat artışları, imalat sanayinde yüzde 8.5, madencilik ve taşocakçılığında yüzde 5.3, elektrik, gaz ve suda yüzde 3.1 olurken, tarım, avcılık, ormancılık ve balıkçılık sektöründe yüzde 1.9 oranında fiyatlarda gerileme kaydedildi.

ALO REKORTMEN

Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) açıkladığı enflasyon rakamlarına göre Temmuz ayında en yüksek oranda zam, telefon görüşmelerine yapıldı.

Dikkat çeken diğer zam kalemleri arasında otoban geçiş ücretleri, benzin, tren ücreti ile belediye otobüs ücretlerinde yapılan artışlar yer aldı. DİE verilerine göre, tüketici fiyatlarında geçen ay en yüksek artış yüzde 60.0 ile kartlı telefon görüşmesinde kaydedildi. Telefon jeton ücreti de, yüzde 50 ile en yüksek fiyat artışı görülen hizmetler arasında yer aldı. Temmuz'da, otoban geçiş ücreti yüzde 53.9, benzin yüzde 37.6, mazot yüzde 28.1, tren ücreti (banliyö) yüzde 25.2, belediye otobüs ücreti yüzde 20.2, otobüs ücreti yüzde 11.3 zamlandı. Bu arada, turizmin en hareketli olduğu aylardan biri olan Temmuz'da otel ücretlerine de yüzde 13.5 artış görüldü.

Geçen ay yapılan zamlar tiryakileri de etkiledi. Çay yüzde 35.5, şeker yüzde 16, sigaralar yüzde 23.5, tütün yüzde 18.8, yeni rakı yüzde 16.1 oranlarında zam gördü. Öte yandan, ilaçtan doktor muayene ücretine kadar gelen zamlar da tedaviye ihtiyaç duyan hastaları etkiledi. Temmuz'da ilaç fiyatları yüzde 26, doktor muayene ücreti yüzde 17.5, tomografi ücreti de yüzde 19.4 oranında arttı.

SEBZEDE UCUZLUK

DİE verilerine göre, geçen ay fiyatları düşen ürünler ise sebzeler ve giyim eşyaları oldu. Temmuz'da domates yüzde 18.1, patlıcan yüzde 13.5, patates yüzde 12.8, çarliston biber yüzde 8.8, salatalık yüzde 1.2 ucuzladı. Mevsimden etkilenen bir başka gıda ürünü de yumurta oldu. Yumurta fiyatında yüzde 0.4 gerileme oldu.

CEP YAKAN TEMMUZLAR

Temmuz 1978: Bülent Ecevit yüzde 4.4

Temmuz 1981: Bülend Ulusu yüzde 4.4

Temmuz 1983: Bülend Ulusu yüzde 5.5

Temmuz 1989: Turgut Özal yüzde 5.1

Temmuz 1993: Tansu Çiller yüzde 4.9

Temmuz 1997: Mesut Yılmaz yüzde 6.3