Belki Solow'u ciddiye alırız

YABANCILARA karşı tanımlanamayan bir zaafımız vardır. Eleştiriler bir Türk tarafından yapıldığında fazla ciddiye alınmaz. Hatta, eleştirilerde bir art niyet aranır. Aynı eleştiriler bir yabancı tarafından yapıldığında dikkat çeker. Türk gazetelerinde yazdıklarınız fazla okunmaz. Yabancı gazetelerde yazdıklarınız Türkiye'de daha fazla ses getirir.Geçenlerde Nobel Ödülü sahibi ekonomist Robert Solow ülkemizi ziyaret etti. Gazetelerde Solow'un ne dediği ya da ne demediği geniş bir biçimde yer aldı. Herkes kendine göre yorumlar yaptı. Kimileri Solow'un Türkiye'de uygulanan ekonomik politikaları desteklediğini iddia etti. Kimileri de, Solow'un Türkiye'deki bütçe açığı sorununu bilmediği için saçmaladığını ima etti. Ama, gerçekleri öğrendiğinde Solow'un da Türkiye'nin şimdiki politikalar dışında bir seçeneğinin olmadığını itiraf ettiği yazıldı.BİR SÖYLEŞİÖzel işlerim nedeniyle Solow ile Türkiye'de konuşmak fırsatını kaçırdım. Ama, konuşanlarla konuştum. Konuşanlardan biri de Koç Üniversitesi'nden Cevdet Akçay idi. Akçay, 24 Eylül'de Solow ile yaptığı mülakatın teybinin çözümünü bana gönderdi. İzin alarak söyleşinin bir bölümünün tarafımdan yapılan tercümesini aktarıyorum.Akçay: Soru doğal olarak Türkiye'yi ilgilendiriyor. Türkiye, ABD'den farklı. Ekonomiyi büyütmeye çalışan ve aynı zamanda bütçe sorunu olan bir hükümetin bütçe sorunu olmayan bir hükümete göre davranışı farklıdır. Ekonomiyi büyütme, bütçe sorunu olmayan ülkede daha kolay olacaktır. Özel olarak Türkiye'yi konuşmuyorum ama, bütçe sorunu olan hayali bir ülkede mali genişleme (fiscal expansion) konusuna nasıl yaklaşırsınız?Solow: Sesli düşünüyorum. Bu daha önce düşündüğüm bir şey değil. Gerekli mali genişlemeyi açıkça ‘‘geçici’’ olduğunu söyleyerek yapabilirsiniz. Bu genişlemenin belli bir süre için ya da ekonomik verilerin belli bir düzeye gelene kadar olacağını hükme bağlayabilirsiniz. Bunu ABD'de biz hiç başaramadık. Belki daha olgun ülkeler bunu başarabilirler. Bunun Türkiye gibi bir ülkede denenebileceğini düşünüyorum. Durum mali genişlemeyi gerektiriyor. Bunu herkese açık edebilmek için mali genişlemenin ne zaman biteceğini, mali disiplinden ödün vermediğinizi de söylemek gerekiyor. Piyasalar bunu söylediğinizde inanmayabilirler, ama denemeye değer. Piyasalar ilk kez olduğu için size inanmasalar dahi, ikincide inanacaklardır. Bu da değer.Akçay: Birkaç kez denedik, belki de daha büyük bir tehlikeyle yüz yüze kalacağız.Solow: Evet, hükümetler de bu gibi nedenlerle gidiyorlar. Fakat, başka bir çıkış yolu da göremiyorum.BİR DERSBu alıntıyı bana göre Solow doğru söylediği için ya da başkaları onun söylediklerini çarpıttıklarını düşündüğüm için yapmadım. Türkiye'nin içinde yaşadığı sorunlara çözüm aramaya yönelik olarak ortaya atılan fikirler ‘‘amigo’’ zihniyeti içinde sloganlarla çürütülmeye çalışılıyor. Tartışma ortamını biraz olsun ciddileştirmek için Solow'un banda alınmış düşüncelerini aktardım.Sorunlarımızı biz tartışamıyoruz. Belki, Solow tartıştırabilir.